Ba nhà kinh tế được trao giải Nobel Kinh tế 2025. Ảnh: Nobel Prize
Cụ thể, một nửa giải thưởng được trao cho Joel Mokyr, giáo sư sử học kinh tế, vì đã chỉ ra những điều kiện nền tảng giúp duy trì tăng trưởng thông qua tiến bộ công nghệ. Nửa còn lại được trao chung cho Philippe Aghion và Peter Howitt, hai nhà kinh tế nổi tiếng với lý thuyết "tăng trưởng bền vững thông qua sự phá hủy mang tính sáng tạo".
Theo Ủy ban Nobel, Giáo sư Joel Mokyr tiếp cận câu hỏi lớn về nguồn gốc tăng trưởng bền vững thông qua nghiên cứu lịch sử. Ông sử dụng tư liệu cổ, dữ liệu kinh tế và xã hội học để chỉ ra cách tiến bộ kỹ thuật, đặc biệt trong các cuộc cách mạng công nghiệp, đã tạo nên bước ngoặt giúp con người chuyển từ trạng thái trì trệ sang phát triển liên tục.
Trong khi đó, Philippe Aghion và Peter Howitt lại đặt nền móng lý thuyết cho quá trình đổi mới hiện đại. Trong bài nghiên cứu năm 1992, hai ông đã xây dựng mô hình toán học về "phá hủy sáng tạo" - hiện tượng khi các công nghệ và sản phẩm mới ra đời, chúng sẽ thay thế cái cũ, buộc doanh nghiệp phải đổi mới nếu không muốn bị loại khỏi cuộc chơi. Chính quá trình đào thải sáng tạo ấy là nguồn năng lượng giúp kinh tế toàn cầu tiến về phía trước.
Giới chuyên gia nhận định, việc ba học giả này cùng được vinh danh năm nay thể hiện sự ghi nhận sâu sắc đối với vai trò của đổi mới - sáng tạo trong duy trì thịnh vượng dài hạn, đồng thời gửi gắm thông điệp rằng chỉ khi liên tục sáng tạo, nền kinh tế mới có thể vượt qua giới hạn của chính mình.
Đây là giải thưởng khép lại tuần lễ Nobel 2025. Năm ngoái, 3 nhà khoa học Daron Acemoglu, Simon Johnson và James A. Robinson đã được xướng tên cho nghiên cứu về cách thức các thể chế được hình thành và tác động đến sự thịnh vượng, giúp thế giới hiểu thêm nguyên nhân chênh lệch giàu nghèo giữa các quốc gia.
T.N