Ngay từ những ngày đầu thành lập trong bối cảnh đất nước đứng trước muôn vàn khó khăn, thử thách sau khi giành được độc lập, Quốc hội Việt Nam đã hòa mình vào dòng chảy của lịch sử dân tộc, cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta thực hiện nhiệm vụ kháng chiến, kiến quốc (giai đoạn 1946 - 1960).
Chủ tịch Hồ Chí Minh dự và phát biểu tại Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội Khóa III, họp từ 19 - 22/5/1968. Ảnh: TTXVN
Những năm tháng sau đó, Quốc hội đồng hành cùng dân tộc vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh giải phóng dân tộc ở miền Nam, thống nhất đất nước (giai đoạn 1960 - 1980); Quốc hội thống nhất, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, khởi đầu sự nghiệp đổi mới (giai đoạn 1980 - 1992); Quốc hội đổi mới và nâng cao vị thế, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước (giai đoạn 1992 - 2013).
Và từ năm 2013 đến nay, Quốc hội cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế, tạo tiền đề quan trọng cho kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình, giàu mạnh và phát triển thịnh vượng của dân tộc.
80 năm ấy, Quốc hội không chỉ là hiện thân của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, là thiết chế quyền lực nhà nước cao nhất, đại diện cao nhất của Nhân dân cả nước mà đã thực sự là nơi hội tụ và tỏa sáng Ý Đảng - Lòng Dân, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và Dân tộc ta.
Trong hành trình ấy, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã tổng kết “có những cột mốc đã định hình tầm vóc của Quốc hội chúng ta”. Đó là Hiến pháp năm 1946, bản hiến pháp đầu tiên khẳng định quyền lực thuộc về Nhân dân. Đó là những quyết định hệ trọng trong thời chiến, huy động sức người, sức của cho tiền tuyến, củng cố hậu phương lớn; là các bản Hiến pháp năm 1959, 1980, 1992 và 2013 và các lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp vào năm 2001, năm 2025… mà ở đó, mỗi bản Hiến pháp là một bước phát triển tư duy, thể chế, phản ánh trình độ phát triển mới của đất nước.
Đó là việc thể chế hóa đường lối Đổi mới, tạo hành lang pháp lý cho kinh tế tư nhân phát triển, cho hội nhập quốc tế toàn diện, cho quyền con người, quyền công dân ngày càng được bảo đảm; là những đạo luật quan trọng về tổ chức bộ máy nhà nước, về quốc phòng - an ninh, văn hóa - xã hội, tài chính - ngân sách, giáo dục - y tế, tài nguyên - môi trường, khoa học - công nghệ, lao động - việc làm, về chuyển đổi số, chuyển dịch năng lượng công bằng, về kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn…
Tiếp nối, phát huy cao độ thành tựu, trí tuệ, trách nhiệm và bản lĩnh của các khóa Quốc hội trước đây, Quốc hội Khóa XV, như khẳng định của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, là “dấu mốc lịch sử quan trọng, khởi đầu cho những cải cách thể chế một cách căn cơ, định hướng các mục tiêu, nhiệm vụ lớn cho giai đoạn phát triển mới của đất nước với tầm nhìn chiến lược, dài lâu".
Với 99 luật, 165 nghị quyết được ban hành từ đầu nhiệm kỳ đến nay, bao quát toàn diện các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, xây dựng hệ thống chính trị, Quốc hội Khóa XV đã đặt nền móng vững chắc cho việc xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân và phục vụ Nhân dân, doanh nghiệp tốt hơn.
Đặc biệt, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; sửa đổi Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền địa phương; Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành theo thẩm quyền các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã. Đây là những quyết định trọng đại, có ý nghĩa lịch sử sâu sắc, tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến toàn hệ thống chính trị, đến từng người dân và toàn xã hội.
Cùng với đó, trong suốt nhiệm kỳ này, Quốc hội đã kiên trì, bền bỉ với tinh thần đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết để tập trung tháo gỡ cơ bản các điểm nghẽn về thể chế, tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội trong kỷ nguyên mới, đặc biệt là việc thể chế hóa để triển khai ngay "bộ tứ Nghị quyết trụ cột, chiến lược" của Bộ Chính trị, gồm: Nghị quyết 57 về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59 về Hội nhập quốc tế; Nghị quyết 66 về xây dựng và thực thi pháp luật; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân…
Đất nước đang đứng trước thời cơ vàng để chuyển mình mạnh mẽ, vững bước vào kỷ nguyên hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc, sánh vai các cường quốc năm châu. Trên hành trình đó, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ, “Quốc hội phải đi trước một bước về thể chế; phải dám “mở đường”, dám “sửa đường”, dám quyết định những vấn đề khó, những việc mới, những lĩnh vực chưa từng có tiền lệ”. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược gay gắt, biến đổi khí hậu phức tạp, khoa học, công nghệ bứt phá, Tổng Bí thư đã chỉ rõ, "chúng ta không thể “đi sau, về muộn” mà phải “đi cùng thời đại”, thậm chí “đi tắt đón đầu”, “đi trước mở đường” ở những lĩnh vực đặc thù". Những yêu cầu, chỉ đạo của người đứng đầu Đảng ta không chỉ đặt ra trọng trách với Quốc hội mà còn khẳng định vai trò, sứ mệnh to lớn của Quốc hội trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.
Để thực hiện được trọng trách, sứ mệnh lịch sử ấy, Quốc hội cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tổ chức và hoạt động theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW của Trung ương về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; hành động quyết liệt, sáng tạo, kịp thời; đưa thể chế từ “điểm nghẽn của điểm nghẽn” trở thành “đột phá của đột phá”.
Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và mỗi đại biểu Quốc hội cần nêu cao tinh thần đoàn kết, tăng cường dân chủ, công khai, minh bạch; phát huy trí tuệ tập thể; quán triệt tư tưởng “dân là gốc”, gần dân, hiểu dân, trọng dân, lắng nghe Nhân dân, phục vụ Nhân dân. Đồng thời, tiếp tục phát huy dân chủ, tăng tính khoa học, chuyên nghiệp, chuyên sâu trong thực hiện chức năng lập hiến, lập pháp, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao của Quốc hội; hiện đại hóa, chuyển đổi số gắn với đổi mới phương thức, cách thức tổ chức và hoạt động của Quốc hội.
Phiên họp toàn thể tại Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội Khóa XV
80 năm qua là hành trình nhiều thử thách nhưng cũng đầy vinh quang của Quốc hội Việt Nam. Trên nền tảng vững chắc ấy, những thành tựu của Quốc hội chắc chắn sẽ được nối dài hơn nữa, rực rỡ hơn nữa để Quốc hội luôn “xứng đáng là niềm tin của Nhân dân, là hiện thân sinh động của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước nhanh và bền vững”.
Quỳnh Chi