Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải:
Tiếp thêm động lực đổi mới cho Quốc hội
Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Quốc hội Việt Nam – 80 năm hình thành và phát triển” là một sự kiện chính trị - khoa học đặc biệt ý nghĩa. Hội thảo là dịp nhìn lại chặng đường lịch sử 80 năm, khẳng định những giá trị lịch sử và vai trò trung tâm của Quốc hội trong hệ thống chính trị; tổng kết thành tựu và bài học kinh nghiệm, đề ra những yêu cầu đổi mới để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội trong giai đoạn mới. Với sự tham gia của nhiều thế hệ lãnh đạo và chuyên gia, hội thảo hứa hẹn cung cấp những luận cứ khoa học quan trọng, tiếp thêm động lực đổi mới cho Quốc hội.
Quốc hội Việt Nam đã thực hiện xuất sắc chức năng lập hiến, lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề trọng đại của đất nước. Quốc hội đã ban hành 5 bản Hiến pháp qua các thời kỳ, đặt nền móng cho chế độ dân chủ và kiến tạo hệ thống pháp luật đồng bộ trên mọi lĩnh vực. Đặc biệt, chỉ riêng nhiệm kỳ khóa XV (2021-2026) đến nay, Quốc hội đã thông qua 99 luật và 165 nghị quyết, bao quát các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, phòng chống tham nhũng, xây dựng bộ máy.... Hoạt động lập pháp không ngừng được nâng cao chất lượng, quy trình xây dựng luật ngày càng khoa học, minh bạch, với sự tham gia rộng rãi của nhân dân và các chuyên gia. Cùng với đó, vai trò giám sát tối cao được phát huy mạnh mẽ thông qua những phiên chất vấn và giám sát chuyên đề công khai, thẳng thắn, góp phần giải quyết nhiều vấn đề bức xúc trong đời sống và buộc các cơ quan hữu quan nâng cao trách nhiệm trước nhân dân.
Quốc hội cũng không ngừng hoàn thiện tổ chức và mở rộng tính đại diện cho nhân dân với thành phần đại biểu đa dạng. Trong đó, Quốc hội Khóa XV có tỷ lệ nữ đại biểu đạt 30,26% – cao nhất từ trước đến nay và tỷ lệ đại biểu dân tộc thiểu số chiếm 17,84%; tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách đạt 38,6%, cao nhất từ trước đến nay. Quốc hội cũng chú trọng ứng dụng công nghệ, nâng cao tính công khai, minh bạch và gần gũi với nhân dân trong mọi hoạt động. Những cải cách này giúp Quốc hội ngày càng “dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại” đúng như mục tiêu đề ra, xứng đáng với niềm tin và kỳ vọng của nhân dân.
Hội thảo “Quốc hội Việt Nam – 80 năm hình thành và phát triển” vì thế mang ý nghĩa lịch sử và thực tiễn to lớn. Đây không chỉ là dịp tôn vinh chặng đường vẻ vang và những đóng góp to lớn, quan trọng hơn, hội thảo sẽ gợi mở tầm nhìn và giải pháp để Quốc hội tiếp tục đổi mới trong giai đoạn phát triển mới. Kết quả hội thảo được kỳ vọng sẽ củng cố quyết tâm xây dựng Quốc hội ngày càng vững mạnh, gắn bó mật thiết với nhân dân, góp phần vào sự nghiệp xây dựng đất nước hùng cường trong tương lai.
ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Trịnh Xuân An:
Kết tinh của lòng tin, ý chí, khát vọng và sự đồng hành của cử tri, Nhân dân cả nước
Trải qua 15 nhiệm kỳ, Quốc hội đã để lại nhiều dấu ấn nổi bật trong công tác lập pháp, giám sát tối cao và quyết định những vấn đề hệ trọng của đất nước. Từ việc ban hành Hiến pháp, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cho đến những quyết sách lớn về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại. Cùng với quá trình phát triển của đất nước, Quốc hội luôn khẳng định vị trí là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.
Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển” không chỉ là dịp để nhìn lại chặng đường 80 năm hình thành, phát triển lớn mạnh của Quốc hội Việt Nam, mà còn là diễn đàn khoa học quan trọng nhằm tiếp tục phân tích và đề xuất những giải pháp thiết thực để nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội ngày càng hiệu lực, hiệu quả hơn.
Đặc biệt, Hội thảo càng có ý nghĩa hơn khi diễn ra ngay sau cuộc gặp mặt của Tổng Bí thư Tô Lâm với đại biểu Quốc hội qua các thời kỳ và Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. Qua đó thể hiện tính tiếp nối truyền thống quý báu, phát huy những giá trị lịch sử, kinh nghiệm thực tiễn và tăng cường sự kết nối trong hệ thống chính trị, hướng tới mục tiêu chung xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng, dân chủ và công bằng.
Một trong những điểm nhấn quan trọng của Hội thảo là sự tham gia của Lãnh đạo Quốc hội, các đại biểu qua nhiều nhiệm kỳ, cùng đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu. Sự hiện diện của các thế hệ lãnh đạo và những người làm công tác Quốc hội qua nhiều thời kỳ cho thấy tinh thần kế thừa và đổi mới không ngừng của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất. Đây chính là dịp để lắng nghe, tổng hợp những ý kiến tâm huyết, sâu sắc, góp phần làm rõ hơn vai trò của Quốc hội trong giai đoạn phát triển hiện nay: một Quốc hội dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại và gắn bó mật thiết với Nhân dân.
Từ Quốc hội Khóa I ra đời trong hoàn cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, đến Quốc hội ngày nay, với vị thế ngày càng được khẳng định trong tiến trình phát triển của đất nước và trên trường quốc tế, chặng đường 80 năm qua chính là sự kết tinh của lòng tin, ý chí, khát vọng và sự đồng hành của cử tri và Nhân dân cả nước.
Có thể khẳng định, hội thảo “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển” là sự kiện chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là bước chuẩn bị để đất nước có những bước tiến vững chắc trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Tôi tin rằng, từ kết quả của Hội thảo sẽ cung cấp thêm nhiều bài học kinh nghiệm quý báu, những gợi mở sâu sắc góp phần để Quốc hội tiếp tục vững bước trên con đường đổi mới, chuyên nghiệp, hiện đại, khẳng định bản lĩnh, trí tuệ, gắn bó chặt chẽ với cử tri và Nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.
ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội Bùi Hoài Sơn:
Quốc hội kiên định với mục tiêu phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân
Thành công của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên ngày 6/1/1946 bầu Quốc hội Khóa I có thể coi là một kỳ tích trong lịch sử dân tộc. Chỉ ít tháng sau khi Tuyên ngôn Độc lập vang lên tại Quảng trường Ba Đình, trong muôn vàn khó khăn - từ thù trong giặc ngoài, từ nạn đói, nạn dốt đến âm mưu thôn tính trở lại của thực dân, đất nước ta vẫn tổ chức được một sự kiện dân chủ chưa từng có trong lịch sử.
Tầm vóc và ý nghĩa của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên không chỉ nằm ở việc hình thành Quốc hội Việt Nam - cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, mà còn ở chỗ đặt nền móng cho thể chế dân chủ của chúng ta, thể hiện khát vọng hòa nhập với dòng chảy tiến bộ chung của nhân loại. Cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên là sự kiện lịch sử và cũng là di sản tinh thần, là kim chỉ nam cho sự phát triển của Quốc hội trong suốt gần 80 năm qua. Điều này nhắc nhở chúng ta phải tiếp tục vun đắp một Quốc hội thực sự của dân, do dân và vì dân, xứng đáng với niềm tin mà Nhân dân đã gửi gắm từ mùa xuân lịch sử năm 1946.
Nhìn lại chặng đường gần 80 năm, tôi thật sự ấn tượng với những đổi mới mạnh mẽ, toàn diện nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội.
Trước hết, chất lượng lập pháp đã có những bước tiến vượt bậc. Các đạo luật đã thực hiện tốt nhiều yêu cầu về thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, bám sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững trong bối cảnh hội nhập toàn cầu và cách mạng công nghệ. Quy trình xây dựng pháp luật ngày càng được đổi mới, bảo đảm khoa học, công khai, minh bạch, có sự tham gia sâu rộng của Nhân dân, giới chuyên gia, cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức xã hội.
Thứ hai, vai trò giám sát tối cao của Quốc hội ngày càng được phát huy. Thông qua các phiên chất vấn, giám sát tối cao và giám sát chuyên đề, các vấn đề bức xúc của đời sống xã hội được đưa ra công khai, thẳng thắn, qua đó buộc các cơ quan có thẩm quyền phải hành động quyết liệt hơn, trách nhiệm hơn. Người dân thấy rõ sự đồng hành của Quốc hội trong giải quyết những vấn đề thiết thân của cuộc sống, từ cải thiện chất lượng giáo dục, y tế đến bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển văn hóa, con người…
Thứ ba, hoạt động đối ngoại của Quốc hội cũng để lại nhiều dấu ấn quan trọng. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, Quốc hội Việt Nam đã và đang trở thành cầu nối hữu nghị, tăng cường hợp tác nghị viện quốc tế, góp phần nâng cao vị thế và uy tín của đất nước trên trường quốc tế. Quốc hội không chỉ là cơ quan lập pháp mà còn là “đại sứ” truyền tải thông điệp về một Việt Nam đổi mới, hội nhập, hòa bình và phát triển.
Điều khiến tôi tâm đắc nhất là tất cả những đổi mới ấy đều hướng tới mục tiêu tối thượng: xây dựng một Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại, công khai, minh bạch, gần dân, sát dân và vì dân. Chính sự gắn bó mật thiết với Nhân dân, sự kiên định với mục tiêu phụng sự Tổ quốc và phục vụ Nhân dân đã tạo nên sức mạnh để Quốc hội không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động, xứng đáng với niềm tin mà Nhân dân gửi gắm trong suốt hành trình gần 80 năm qua.
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Đỗ Mạnh Hùng:
Mọi quyết sách đều hướng về Nhân dân, vì hạnh phúc của Nhân dân
Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển” là cơ hội để các đại biểu cùng nhìn nhận, đánh giá chặng đường lịch sử của Quốc hội từ ngày tiến hành cuộc tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội Khóa I đến ngày nay, từ đó, rút ra những bài học kinh nghiệm để phát huy hơn nữa vai trò của Quốc hội. Qua Hội thảo lần này cũng là dịp để chúng ta nhân lên niềm tự hào về đất nước, về dân tộc và về Quốc hội.
Tôi từng tham gia Quốc hội Khóa XII và Khóa XIII và được hoạt động trong một tập thể Quốc hội trách nhiệm, dân chủ, trí tuệ cao. Mỗi đại biểu Quốc hội dù xuất thân từ ngành nghề, lĩnh vực, địa phương nào cũng đều được khuyến khích phát huy tinh thần trách nhiệm, trí tuệ của mình đóng góp cho sự phát triển của Quốc hội và đất nước. Nhiệm kỳ Khóa XII, Khóa XIII cũng là nhiệm kỳ Quốc hội họp tại ba Hội trường: Hội trường Ba Đình lịch sử; Hội trường Bộ Quốc phòng và Hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội. Đây là giai đoạn Quốc hội không chỉ xây dựng Nhà nước pháp quyền của giai đoạn mới, mà tiếp tục thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế.
Đặc biệt, trong hai nhiệm kỳ này, Quốc hội đã tập trung xây dựng hệ thống pháp luật về an sinh xã hội với quan điểm không để ai bị bỏ lại phía sau. Về y tế có các luật như: Luật Phòng, chống truyền nhiễm, Luật Bảo hiểm y tế, Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, Luật An toàn thực phẩm… Trong lĩnh vực lao động, việc làm có Bộ luật Lao động, Luật Việc làm, Luật An toàn vệ sinh lao động… Lĩnh vực an sinh xã hội có Luật Khuyết tật, Luật Người cao tuổi, Luật Hôn nhân gia đình, Luật Bình đẳng giới, Luật Nuôi con nuôi… Quốc hội đã thực sự đại diện cho nguyện vọng, mong muốn, tình cảm của Nhân dân, đưa các vấn đề xã hội vào hệ thống pháp luật, nhất là các lĩnh vực nhạy cảm, phức tạp như y tế, lao động, việc làm, bảo hiểm, bảo trợ xã hội, mở rộng hơn diện bao phủ của lưới an sinh xã hội, quan tâm nhiều hơn tới người yếu thế, người khuyết tật, trẻ em mồ côi, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn…
Các chính sách an sinh xã hội, y tế, giáo dục tiếp tục được Quốc hội Khóa XV hoàn thiện, nâng cấp với việc sửa đổi hàng loạt đạo luật quan trọng, ban hành các nghị quyết mới với nhiều chính sách đột phá hướng về Nhân dân, vì hạnh phúc của Nhân dân. Cử tri và Nhân dân rất hoan nghênh các quyết sách mới của Quốc hội, đặc biệt là các quyết sách về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân... Quốc hội đã nhanh chóng thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng và giám sát, bố trí nguồn lực, thúc đẩy để chính sách, pháp luật đi vào đời sống, đem lại lợi ích cho Nhân dân.
T. Chi - T. Thành - T. Hải - H. Ngọc thực hiện