Nỗi lo lớn nhất của châu Âu khi ông Trump liên tục 'đổi giọng' về Ukraine

3 giờ trướcBài gốc

Gói hỗ trợ 3 trụ cột cho Ukraine

Các nước ủng hộ Ukraine đang chạy đua để củng cố vị thế của Kiev trước thềm cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Budapest (Hungary), trong bối cảnh xuất hiện lo ngại rằng hai nhà lãnh đạo có thể đạt được một thỏa thuận ngừng bắn khiến Kiev gặp bất lợi và làm suy yếu an ninh của toàn châu Âu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Theo các nhà ngoại giao và quan chức đang chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh tại Brussels, các lãnh đạo châu Âu đang hướng tới việc thông qua một gói hỗ trợ ba trụ cột dành cho Ukraine nhằm giúp ông Zelensky đạt được vị thế đàm phán mạnh mẽ nhất trong bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào sắp tới. Chiến lược này bao gồm tăng viện trợ tài chính, bổ sung vũ khí cho Ukraine và áp đặt thêm các lệnh trừng phạt kinh tế nhằm vào Nga.

Sự khẩn trương từ các đồng minh của Ukraine xuất phát từ việc ông Trump một lần nữa thay đổi lập trường về cuộc xung đột, khi tuyên bố sẵn sàng chấp nhận “đóng băng” giao tranh theo ranh giới hiện tại, chỉ chưa đầy một tháng sau khi ông nói rằng Ukraine có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ.

Theo các quan chức châu Âu, một thỏa thuận ngừng bắn bất lợi sẽ là "thảm họa", không chỉ đối với Ukraine mà còn cho toàn châu Âu.

“Chúng tôi ghi nhận nỗ lực của Tổng thống Trump trong việc mang lại hòa bình cho Ukraine. Tất nhiên, mọi nỗ lực vì hòa bình đều được hoan nghênh, nhưng chúng tôi không thấy Nga thực sự mong muốn điều đó", Cao ủy phụ trách đối ngoại của EU - bà Kaja Kallas phát biểu trước báo giới tại Luxembourg hôm 20/10.

Ông Zelensky cho biết các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ kêu gọi ông Trump cung cấp tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk cho Ukraine, sau khi ông trở về từ cuộc gặp với Tổng thống Mỹ tuần trước mà không đạt được thỏa thuận cụ thể nào. Bên cạnh việc tăng cường vũ trang cho Ukraine, EU cũng đang tiến gần tới sự đồng thuận về hai biện pháp hỗ trợ then chốt khác. Đó là gói trừng phạt kinh tế thứ 19 nhằm vào nguồn tài chính phục vụ chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine và kế hoạch khai thác các tài sản bị đóng băng của Nga để giải ngân khoảng 140 tỷ euro cho Ukraine.

Theo các nhà ngoại giao, Tổng thống Zelensky dự kiến sẽ phát biểu trước các nhà lãnh đạo tại hội nghị thượng đỉnh vào 23/10 nhằm kêu gọi thêm sự ủng hộ. Ngoài ra, Thủ tướng Anh Keir Starmer cùng các đồng minh khác cũng dự định tổ chức một cuộc họp mở rộng của “liên minh tự nguyện" trong tuần này.

“Tôi tin rằng Ukraine phải có vị thế mạnh nhất ở trước, trong và sau bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào. Đó là lý do tôi triệu tập cuộc họp của liên minh tự nguyện trong tuần này. Chúng ta phải kiên định trong việc ủng hộ Ukraine và tôi cam kết tăng cường nỗ lực nhằm làm tê liệt cỗ máy chiến tranh của Nga", ông Keir Starmer tuyên bố.

Những phát biểu mới này đã làm dấy lên lo ngại rằng ông Trump có thể gây sức ép buộc ông Zelensky phải nhượng lãnh thổ cho Nga, làm lung lay mặt trận đoàn kết của phương Tây trong cuộc xung đột ở Ukraine.

Nỗi lo lớn nhất của châu Âu

Nỗ lực của châu Âu diễn ra vào thời điểm mang tính bước ngoặt trong cuộc xung đột ở Ukraine. Hội nghị thượng đỉnh Hội đồng châu Âu vào 23/10 bị phủ bóng đen bởi cuộc gặp giữa ông Donald Trump và ông Vladimir Putin dự kiến diễn ra tại Budapest trong vài tuần tới, nơi hai nhà lãnh đạo được cho là sẽ thảo luận các điều kiện của một thỏa thuận ngừng bắn tiềm năng.

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán vẫn duy trì quan hệ tốt với ông Putin trong suốt cuộc xung đột, liên tục cản trở các gói trừng phạt của EU nhằm vào Nga, kêu gọi hòa bình và cho rằng cuộc xung đột ở Ukraine không phải là trách nhiệm của châu Âu.

Theo một nhà ngoại giao giấu tên am hiểu vấn đề, một số nhà lãnh đạo EU đang vận động để được tham dự cuộc gặp giữa ông Trump và ông Putin, đồng thời đảm bảo rằng Tổng thống Zelensky có tiếng nói trong mọi tiến trình đàm phán. Ông Zelensky cũng tuyên bố hôm 20/10 rằng ông sẵn sàng đến Budapest nếu được mời.

Đối với châu Âu, nỗi lo lớn nhất là khả năng ông Trump một lần nữa đứng về phía ông Putin trong việc định hình hòa bình và gây sức ép buộc ông Zelensky phải chấp nhận các điều kiện do Nga áp đặt, trong đó có thể bao gồm nhượng lại nhiều vùng lãnh thổ ở phía Đông.

Các quan chức châu Âu lo ngại cuộc điện đàm kéo dài hai giờ hôm 16/10 giữa ông Putin và ông Trump đã khiến Tổng thống Mỹ trở nên ít sẵn sàng hơn trong việc hỗ trợ ông Zelensky khi hai nhà lãnh đạo gặp nhau tại Washington tuần trước.

EU tìm cách buộc Nga phải trả giá

Một trong những sáng kiến trọng tâm được các nhà lãnh đạo EU đưa ra thảo luận trong tuần này là kế hoạch khai thác 140 tỷ euro tài sản của Nga đang bị đóng băng tại châu Âu, nhằm tạo ra một “khoản vay dưới dạng bồi thường” cho Ukraine. Theo bản đề xuất mà các quan chức châu Âu đã chuẩn bị, số tiền này chỉ được hoàn trả cho Moscow trong trường hợp mà theo họ rất khó xảy ra, đó là Nga tự nguyện chi trả bồi thường thiệt hại chiến tranh cho Ukraine trong tương lai.

Bỉ - nơi đang nắm giữ phần lớn số tài sản bị đóng băng, lo ngại về uy tín của hệ thống tài chính quốc gia nếu các khoản tiền này bị sử dụng. Một số nước khác cũng bày tỏ quan ngại về tác động đối với uy tín quốc tế của đồng euro, đồng thời muốn Mỹ và Nhật Bản áp dụng các chính sách tương tự để đảm bảo sự phối hợp toàn cầu.

Vào ngày 23/10, các nhà lãnh đạo EU dự kiến sẽ quyết định xem có nên chính thức yêu cầu Ủy ban châu Âu soạn thảo đề xuất pháp lý hoàn chỉnh cho cơ chế “khoản vay dưới dạng bồi thường” này hay không. Theo các quan chức tham gia công tác chuẩn bị hội nghị, Thủ tướng Bỉ Bart De Wever có khả năng sẽ đồng ý để EU bắt tay vào xây dựng kế hoạch pháp lý, song ông vẫn có quyền phủ quyết ở giai đoạn sau.

Một quan chức chính phủ Đức cho biết: “Chúng tôi kỳ vọng Hội đồng châu Âu sẽ đưa ra quyết định về việc sử dụng các tài sản bị đóng băng của Nga và ủy quyền cho Ủy ban trình các đề xuất lập pháp phù hợp".

Dù mới chỉ ở giai đoạn khởi động, việc kế hoạch này tiến triển đã tạo thêm sức ép lên ông Putin, đồng thời mang lại hy vọng cho Ukraine rằng EU có thể đáp ứng nhu cầu tài chính của Kiev trong 2 - 3 năm tới, các nhà ngoại giao cho hay.

“Nếu chúng ta gửi đi thông điệp rằng EU sẵn sàng và có khả năng hỗ trợ Ukraine trong 2 - 3 năm tới, điều đó chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến tính toán của họ khi bước vào các cuộc đàm phán hòa bình", một nhà ngoại giao châu Âu nhận định.

Trong khi đó, Cao ủy phụ trách đối ngoại EU - bà Kaja Kallas cho biết các nhà lãnh đạo EU dự kiến sẽ thông qua gói trừng phạt thứ 19 trong tuần này, nhắm vào các ngân hàng nước ngoài và các giao dịch tiền điện tử mà Nga đang sử dụng để tránh bị trừng phạt.

Thủ tướng Slovakia Robert Fico, người từng ngăn cản việc thông qua gói trừng phạt trên để phản đối nỗ lực cắt giảm dòng chảy khí đốt Nga, hiện được cho là đã đạt được thỏa thuận với các đối tác EU, mở đường cho việc thông qua biện pháp mới.

Lập trường về việc nhượng bộ lãnh thổ Ukraine

Mối lo ngại sâu xa hơn của các chính phủ châu Âu là khả năng ông Trump có thể bị ông Putin thuyết phục để gây sức ép buộc Kiev phải nhượng lại lãnh thổ ở miền Đông Ukraine. Ông Trump từng gợi ý rằng xung đột nên được “đóng băng” theo ranh giới hiện tại, bởi theo nhà lãnh đạo Mỹ: “78% vùng Donbas” hiện do Nga kiểm soát.

“Hãy giữ nguyên mọi thứ như hiện giờ và họ có thể đàm phán gì đó sau này”, ông Trump nói.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Kaja Kallas đã bác bỏ ý tưởng về bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào buộc Ukraine phải từ bỏ các vùng lãnh thổ mà Nga đang kiểm soát.

Trước đó, một nhà ngoại giao cảnh báo rằng nếu Nga giành thêm lãnh thổ, các quốc gia vùng Baltic như Estonia, Latvia và Litva sẽ “hoảng loạn” và lo sợ rằng Moscow nhắm tới họ. Hệ quả sẽ là “một làn sóng tái vũ trang quy mô lớn” ở nhiều nước châu Âu, làm đảo lộn tình hình chính trị nội bộ.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Politico

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/noi-lo-lon-nhat-cua-chau-au-khi-ong-trump-lien-tuc-doi-giong-ve-ukraine-post1239522.vov