Nông nghiệp bền vững làm 'đầu tàu' xây dựng nông thôn mới ở Sơn La

14 giờ trướcBài gốc

Những năm gần đây, diện mạo vùng cao Sơn La đã thay đổi chóng mặt. Với chủ trương đúng đắn về phát triển cây ăn quả trên đất dốc kết hợp ứng dụng công nghệ cao (CNC), thực hiện quy trình sản xuất bền vững, nông nghiệp hiện đại đã hình thành với sự dẫn dắt của các HTX.

Điểm sáng nông nghiệp bền vững

Tại các địa phương như Mai Sơn, Mộc Châu, Yên Châu, những nhà màng, hệ thống tưới nhỏ giọt tự động điều khiển qua smartphone đã ngày càng phát triển. Những mô hình sản xuất tuần hoàn, hữu cơ với giá trị kinh tế cao cũng chính là kết quả của quá trình chuyển đổi tư duy từ "sản xuất nông nghiệp" sang "kinh tế nông nghiệp", nơi các HTX đóng vai trò trung tâm.

Việc phát triển HTX nông nghiệp bền vững tác động trực tiếp đến chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM qua ba trụ cột chính: Nâng cao thu nhập (tiêu chí số 10), giảm nghèo bền vững (tiêu chí số 11) và thay đổi hình thức tổ chức sản xuất (tiêu chí số 13).

Nông nghiệp bền vững thúc đẩy nông thôn mới.

Tiêu biểu là HTX Nông nghiệp xanh Amo (Mai Sơn) đang canh tác trên diện tích đất rộng 45ha với nhiều loại nông sản như: Bưởi, nhãn, xoài, chanh leo, mận hậu, na, chuối, bơ, thanh long, cây dược liệu, rau các loại kết hợp với chăn nuôi gia súc, gia cầm.

HTX Amo ra đời nhằm tạo việc làm ổn định cho các thành viên trong HTX và người dân quanh vùng với cam kết thu mua toàn bộ sản phẩm nông sản của thành viên. Trong chăn nuôi, HTX ứng dụng công nghệ ủ chua, không sử dụng men vi sinh giúp vật nuôi phát triển khỏe mạnh, hạn chế ô nhiễm môi trường.

Hiện nay, HTX nông nghiệp xanh Amo đang xây dựng lại mô hình trang trại nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái để nâng cao giá trị kinh tế.

Hoạt động của HTX Nông nghiệp xanh Amo đã góp phần thay đổi tư duy, tập quán sản xuất của những đoàn viên thanh niên người dân tộc thiểu số. Đến nay, các thành viên trong HTX lại truyền đạt kinh nghiệm trồng trọt chăn nuôi những loại cây trồng, vật nuôi mới có năng suất, chất lượng và hiệu quả cho gia đình, cộng đồng để cùng nhau phát triển.

Tại Mộc Châu, HTX dịch vụ nông nghiệp 19/5 lại là minh chứng cho việc ứng dụng công nghệ cao trong chế biến sâu. Không chỉ dừng lại ở bán quả tươi, HTX đã đầu tư dây chuyền sấy lạnh, đóng gói chân không cho các sản phẩm từ mận hậu, mơ và đặc biệt là đặc sản rượu vang. Việc ứng dụng công nghệ trong khâu bảo quản sau thu hoạch đã giúp giá trị nông sản tăng lên từ 3 đến 5 lần, giải quyết bài toán "được mùa mất giá" vốn là nỗi lo thường trực của người nông dân.

Một ví dụ điển hình khác là HTX Ngọc Hoàng (Mai Sơn) với mô hình trồng thanh long ruột đỏ xuất khẩu. Bằng cách sử dụng hệ thống đèn led kích thích tăng trưởng và kỹ thuật tỉa cành, tạo tán khoa học, mỗi năm HTX xuất khẩu hàng trăm tấn thanh long sang thị trường khó tính như Nhật Bản và Nga.

Tác động kép

Sức mạnh lớn nhất của HTX dịch vụ nông nghiệp 19/5 hay HTX Ngọc Hoàng (Mai Sơn) không chỉ nằm ở máy móc, mà nằm ở khả năng liên kết. Trong xây dựng NTM, tiêu chí số 13 yêu cầu địa phương phải có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chủ lực bền vững. Các HTX tại Sơn La đang thực hiện xuất sắc vai trò này.

Các HTX đóng vai trò là pháp nhân đứng ra ký kết hợp đồng với các doanh nghiệp, tập đoàn lớn. HTX cung cấp giống, phân bón và quy trình kỹ thuật cho các thành viên và hộ nông dân liên kết, sau đó bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Điều này tạo ra một chuỗi giá trị khép kín, giúp nông dân yên tâm sản xuất.

Bộ mặt nông thôn ở Sơn La ngày càng khởi sắc.

Hơn thế nữa, thu nhập của người dân tham gia vào các HTX ứng dụng công nghệ cao đã tăng trưởng. Tại các vùng trọng điểm cây ăn quả, thu nhập bình quân đầu người đạt từ 45 - 60 triệu đồng/năm, có những hộ thu nhập hàng tỷ đồng. Đây chính là chìa khóa để hoàn thành tiêu chí hộ nghèo và thu nhập trong xây dựng NTM một cách bền vững nhất.

Sự phát triển của các HTX ứng dụng công nghệ cao cũng kéo theo sự phát triển về hạ tầng. Để phục vụ vận chuyển nông sản, các tuyến đường giao thông nội đồng được bê tông hóa, hệ thống điện lưới được kéo đến tận nương rẫy để vận hành máy móc. Đây là tác động kép khi kinh tế phát triển thúc đẩy hạ tầng, và hạ tầng hoàn thiện lại chắp cánh người dân, HTX, doanh nghiệp liên kết phát triển kinh tế.

Hiện thực hóa tiêu chí NTM

Với những nền tảng vững chắc, dự báo đến hết tháng 12/ 2025, tỉnh Sơn La sẽ đạt được những bước đột phá, tiếp tục khẳng định vị thế là trung tâm nông nghiệp bền vững của vùng trung du và miền núi phía Bắc. Thành quả này là sự kết hợp từ việc lồng ghép hiệu quả giữa phong trào xây dựng nông thôn mới với sức mạnh của kinh tế tập thể, trong đó các HTX đóng vai trò là "trái tim" thúc đẩy sự phát triển.

Tính đến hết tháng 6/2025, toàn tỉnh Sơn La có 74 xã đạt chuẩn NTM, 11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính từ tháng 7, con số này còn 64 xã đạt chuẩn và 10 xã đạt chuẩn nâng cao. Tỉnh hiện có 82 bản đạt chuẩn NTM, trong đó 28 bản kiểu mẫu. Hệ thống hạ tầng giao thông, điện và thủy lợi đã phủ kín các vùng sâu, vùng xa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thương và nâng cao chất lượng sống cho đồng bào các dân tộc.

Song hành với sự thay đổi về hạ tầng, hệ thống kinh tế tập thể của Sơn La đã có sự tăng trưởng vượt bậc về cả chất và lượng. Với gần 900 HTX và hơn 10.600 thành viên, các HTX đã thực sự trở thành cầu nối vững chắc giữa người nông dân với các nhà máy chế biến quy mô lớn và thị trường quốc tế. Việc ứng dụng công nghệ cao, tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và chuyển đổi số trong tiêu thụ nông sản đã giúp Sơn La duy trì vị thế "vựa trái cây" lớn nhất miền Bắc.

Thành công này được minh chứng cụ thể qua chương trình OCOP với 214 sản phẩm được công nhận, góp phần trực tiếp vào việc nâng cao thu nhập cho người dân, với nhiều hộ gia đình tại các bản nông thôn mới đã đạt mức thu nhập trên 300 triệu đồng mỗi năm.

Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa việc phát triển HTX và xây dựng nông thôn mới tại Sơn La không chỉ dừng lại ở các con số tăng trưởng kinh tế, mà còn tạo ra những mô hình du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng bền vững tại Mộc Châu, Bắc Yên hay Quỳnh Nhai.

Đến cuối năm 2025, nông thôn Sơn La không chỉ thay đổi về diện mạo "sáng - xanh - sạch - đẹp" mà còn sở hữu một nền tảng kinh tế tự chủ, vững chãi, biến những vùng đất khó khăn trước đây trở thành những miền quê đáng sống và giàu bản sắc.

Minh Nhương

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/kinh-doanh-xanh/nong-nghiep-ben-vung-lam-dau-tau-xay-dung-nong-thon-moi-o-son-la-1111613.html