NSND Phạm Thị Thành: Yêu nghề đến cùng tận

3 giờ trướcBài gốc

Ngày 4-9, giới nghệ thuật sân khấu cả nước thảng thốt khi hay tin NSND - đạo diễn Phạm Thị Thành đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng, hưởng thọ 85 tuổi.

Người truyền lửa

NSND Phạm Thị Thành sinh ngày 24-9-1941 trong một gia đình giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng. Thân phụ bà - cụ Phạm Khắc Hòe - là nhân vật lịch sử, từng giữ vai trò quan trọng trong việc vận động vua Bảo Đại thoái vị năm 1945, được Chủ tịch Hồ Chí Minh rất tin tưởng. Thân mẫu bà, người vợ thứ hai của cụ Phạm Khắc Hòe, vốn là em ruột nhà thơ Ưng Bình Thúc Dạ Thị, cháu nội nhà thơ Miên Thẩm, chắt của vua Minh Mạng...

NSND Phạm Thị Thành thừa hưởng từ cha tình yêu văn chương, từ mẹ giọng ca Huế ngọt ngào nên từ rất sớm, nghệ thuật đã trở thành hơi thở trong cuộc sống của bà. Năm 16 tuổi, khi còn rong ruổi cùng đoàn văn công, trái tim thiếu nữ Phạm Thị Thành đã thổn thức bởi tình yêu với NSND Đào Mộng Long - người hơn bà gần 30 tuổi. Mối duyên này đã để lại dấu ấn riêng trong đời sống cá nhân, góp phần nuôi dưỡng tâm hồn bà thêm say đắm với nghệ thuật.

NSND Phạm Thị Thành

Năm 1970, bà Phạm Thị Thành được nhà nước cử sang Liên Xô học đạo diễn sân khấu. Sau 7 năm tu nghiệp, trở về nước, bà cùng đạo diễn Hà Nhân dốc tâm huyết viết đề án thành lập Nhà hát Tuổi Trẻ. Năm 1987, đề án được chấp thuận, mở ra một kỷ nguyên mới cho sân khấu kịch Việt Nam.

Trong những đợt tuyển sinh đầu tiên của Nhà hát Tuổi Trẻ, từ hơn 1.200 thí sinh, bà Phạm Thị Thành chọn ra 20 gương mặt trẻ. NSND Trần Minh Ngọc nhớ lại: "Chính khóa đào tạo ấy đã sản sinh những nghệ sĩ tên tuổi, gắn bó và làm nên thương hiệu của Nhà hát Tuổi Trẻ: NSND Lan Hương, NSND Lê Khanh, NSND Anh Tú, NSND Minh Hằng, NSƯT Chí Trung, NSƯT Ngọc Huyền, NSƯT Đức Hải… Họ đều coi NSND Phạm Thị Thành như người thầy, người chị, người truyền lửa".

Dấu ấn rực rỡ

Suốt sự nghiệp, NSND Phạm Thị Thành đã đạo diễn hơn 200 vở kịch, trong đó gần 20 vở giành huy chương vàng, nhiều vở được trao huy chương bạc.

Không dừng lại ở việc dàn dựng kịch bản, NSND Phạm Thị Thành còn tham gia tổ chức, chỉ đạo nghệ thuật các lễ hội lớn của đất nước và địa phương: 990 năm Thăng Long - Hà Nội, 330 năm Khánh Hòa, 100 năm Đà Lạt, Festival Huế… Ngay cả khi bước sang tuổi 60, bà vẫn được nhiều đơn vị nghệ thuật săn đón để thực hiện những chương trình trọng điểm, khẳng định uy tín và sức sáng tạo không mệt mỏi.

Không chỉ là đạo diễn tài năng, NSND Phạm Thị Thành còn là nhà quản lý văn hóa tâm huyết. Trên các cương vị được giao như: Giám đốc Nhà hát Tuổi Trẻ, Cục phó Cục Nghệ thuật biểu diễn, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật Hà Nội… cho đến khi nghỉ hưu, bà luôn tìm cách mở lối đi mới cho sân khấu.

NSND Phạm Thị Thành chính là người viết đề án đưa sân khấu học đường đi vào hoạt động. Bà chủ trương giảng dạy những bộ môn nghệ thuật truyền thống như chèo, tuồng, cải lương… cho học sinh, để các em hiểu và thêm yêu nghệ thuật dân tộc. Bà còn đưa nghệ thuật sân khấu Việt Nam ra thế giới thông qua Hiệp hội Sân khấu quốc tế dành cho thiếu nhi và thanh niên (ASSITEJ), từng giữ chức Chủ tịch ASSITEJ Việt Nam; đưa nghệ sĩ đi khắp năm châu để học hỏi và quảng bá tinh hoa sân khấu.

NSND Phạm Thị Thành từng vào TP HCM dàn dựng nhiều tác phẩm gây tiếng vang như "Trái tim trong trắng" (Sân khấu IDECAF), "Cây dùi vàng" (Sân khấu Kịch Hồng Vân)... Những vở kịch ấy vẫn được nhắc nhớ như minh chứng cho sức sáng tạo đáng khâm phục của bà.

Với NSND Lê Khanh, NSND Phạm Thị Thành như người thầy, người mẹ thứ hai. "Cô không chỉ dạy nghề mà còn dạy cách sống, cách ứng xử. Cô truyền cho chúng tôi niềm tin rằng hoạt động sân khấu không chỉ là nghề, mà còn là một sứ mệnh" - NSND Lê Khanh bồi hồi.

Với NSND Kim Cương, NSND Phạm Thị Thành là một đồng nghiệp mà bà vô cùng kính trọng. Bà nhấn mạnh: "Chị để lại dấu ấn không chỉ ở phía Bắc mà còn cả ở sân khấu miền Nam. Với tôi, chị là biểu tượng của sự bền bỉ, dấn thân và dâng hiến hết mình cho nghề".

Trong khi đó, NSƯT Ca Lê Hồng bày tỏ: "Tôi luôn quý trọng sự sắc sảo, bản lĩnh của chị. Chị đã góp phần định hình diện mạo sân khấu đương đại Việt Nam. NSND Phạm Thị Thành ra đi là một mất mát lớn, nhưng những gì chị để lại sẽ còn soi sáng cho nhiều thế hệ đạo diễn sau này".

NSND Phạm Thị Thành đã sống trọn đời mình cho sân khấu, để lại không chỉ những vở diễn kinh điển mà còn cả một thế hệ nghệ sĩ mang dấu ấn của bà. Năm 2012, bà được trao Giải thưởng Văn học - Nghệ thuật nhà nước. NSND Phạm Thị Thành mất đi đã khép lại một chương lớn của sân khấu đương đại Việt Nam, song di sản mà bà để lại sẽ tồn tại mãi.

Bài và ảnh: THANH HIỆP

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/nsnd-pham-thi-thanh-yeu-nghe-den-cung-tan-19625090420485028.htm