Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Thu Hà, sinh năm 1969 tại Tuyên Quang. Vào năm Thu Hà 16 tuổi, đoàn nghệ thuật Quân khu 2 đi tuyển diễn viên ở khu vực 6 tỉnh miền Bắc, chị được người hàng xóm rủ đi thi thử và lọt vào trong số 10 người trúng tuyển.
Năm 1989, nữ nghệ sĩ được đạo diễn - NSND Hải Ninh mời đóng phim Đêm hội Long Trì. Sau bộ phim Lá ngọc cành vàng, tên tuổi Thu Hà được khẳng định, trở thành một trong những ngôi sao hàng đầu của điện ảnh.
Nhan sắc của NSND Thu Hà thời trẻ trong tạo hình cổ trang.
Dù được công chúng yêu mến gọi bằng những danh xưng trân trọng, nhưng NSND Thu Hà từng khẳng định bản thân chưa bao giờ nhận mình là "nữ hoàng". Chị chia sẻ: "Tôi nghĩ rằng không có nghệ sĩ nào lại tự xưng là ông hoàng hay bà chúa, dù ở Việt Nam hay bất kỳ nền điện ảnh nào trên thế giới. Những danh xưng ấy là sự ưu ái của khán giả dành cho nghệ sĩ mà thôi.
Nhan sắc của NSND Thu Hà khi đóng phim cổ trang.
Người nghệ sĩ vốn có sự nhạy cảm và cũng có thước đo riêng cho chính mình. Cá nhân tôi rất vui khi được gọi là "lá ngọc cành vàng", "nữ hoàng ảnh lịch", nhưng chưa bao giờ tôi tự nhận những điều đó. Với tôi, tự nhận những danh xưng mỹ miều chẳng khác nào tự chôn vùi chính mình".
Sau khi tiếp tục ghi dấu ấn với các bộ phim: Tóc gió thôi bay, Canh bạc, Hẹn gặp lại Sài Gòn…, chị rời Đoàn Văn công Quân khu 2 để gia nhập Nhà hát Kịch Hà Nội. NSND Thu Hà 2 lần giành giải Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam năm 1990 và 1993.
Thu Hà là nữ diễn viên được khán giả hâm mộ, yêu mến cuồng nhiệt thập niên 1990 cùng những tên tuổi như: Lý Hùng, Diễm Hương, Việt Trinh, Lê Công Tuấn Anh, Y Phụng...
Nhan sắc xinh đẹp của NSND Thu Hà trong "Đêm hội Long Trì".
Đêm hội Long Trì được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng, phản ánh giai đoạn xã hội bị phân rã và suy thoái, khi Trịnh Sâm bị Đặng Thị Huệ thao túng mà mất cả cơ đồ. Từ các chất liệu lịch sử, đạo diễn Hải Ninh đã đưa vào Đêm hội Long Trì những hình ảnh táo bạo để thể hiện những rối ren của xã hội đương thời. Phim ra mắt khán giả vào năm 1989 được ví như "cơn chấn động" của điện ảnh Việt Nam thời điểm đó với hàng loạt cảnh nóng.
Được mệnh danh là "lá ngọc cành vàng" của điện ảnh Việt, NSND Thu Hà sở hữu vẻ đẹp thanh tú, đài các. Đôi mắt to tròn, làn da trắng mịn cùng nét dịu dàng tự nhiên đến khí chất như tiểu thư dòng dõi, chị có thứ cốt cách mà chỉ cần khoác lên mình một bộ y phục xưa là lập tức biến khung hình thành cực phẩm. Thu Hà trở thành hình mẫu lý tưởng của hàng triệu người hâm mộ suốt nhiều năm.
Đêm Hội Long Trì đình đám một thời.
Khán giả yêu điện ảnh Việt vẫn nhớ mãi hình ảnh Quận Chúa Quỳnh Hoa trong Đêm Hội Long Trì. Ở đó, Thu Hà không chỉ là diễn viên mà là hiện thân của vẻ đẹp cổ điển: Từng ánh nhìn, từng cử chỉ đều có nhịp điệu riêng, vừa mong manh vừa kiêu sa. Vai Nga trong Lá Ngọc Cành Vàng đưa chị lên tầm biểu tượng với danh xưng "tiểu thư lá ngọc cành vàng", một hình tượng không chỉ đẹp về hình thức mà còn đầy lớp lang cảm xúc, khiến khán giả nhớ mãi. Những tác phẩm như Hẹn Gặp Lại Sài Gòn, Đường Đời, Canh Bạc… mỗi lần chị xuất hiện đều khiến người xem nín thở trước sự hòa quyện giữa nhan sắc và diễn xuất đầy nội lực.
Một trong những hình ảnh quen thuộc của NSND Thu Hà trên các tờ lịch. (Ảnh: FBNV).
Thời trẻ, NSND Thu Hà không chỉ nổi bật ở vai trò diễn viên mà còn là nữ hoàng ảnh lịch, là gương mặt được săn đón trên báo và tạp chí. Nhan sắc của chị được nhắc đến bằng những hình ảnh như tranh vẽ: Thanh tao, đài các, như đóa hoa quý giữa một rừng người. Đôi mắt biết nói, nụ cười nhẹ và làn da trắng ngần khiến chị chỉ đứng yên trong khung hình mà vẫn thu hút toàn bộ ánh nhìn. Cốt cách tiểu thư của nữ nghệ sĩ là thứ toát ra tự nhiên thế nên khi lên phim cổ trang, chỉ cần một ánh nhìn, khán giả cũng có thể hiểu nhân vật của chị là người có thân phận, có bi kịch, có chiều sâu.
NSND Thu Hà gây ấn tượng khi vào vai bà Bạch Cúc trong "Hướng dương ngược nắng".
NSND Thu Hà trong "Trạm cứu hộ trái tim".
Hiện tại, dù không còn dồn lực làm phim liên tục như thời kỳ trước, chị vẫn đều đặn xuất hiện trên màn ảnh và tạo dấu ấn. Vai Bạch Cúc trong Hướng Dương Ngược Nắng hay vai bà Hạ Lan trong phim Trạm cứu hộ trái tim, cho khán giả một lần nữa được thấy hình ảnh sắc sảo, quyền lực, vô cùng cuốn hút bất chấp thời gian và giữ được thần thái sang trọng, diễn xuất đỉnh cao như nhiều năm trước của chị.
Nữ nghệ sĩ vẫn trẻ đẹp ở độ tuổi U60.
Ở tuổi U60, NSND Thu Hà chỉ già đi theo năm tháng. Nữ diễn viên vẫn giữ được nhan sắc nức tiếng một thời với đôi mắt đẹp mê hồn từng làm điên đảo màn ảnh gần 40 năm trước. Nữ nghệ sĩ vẫn xuất hiện trong các bộ phim, vở kịch của Nhà hát Kịch Hà Nội, tuy nhiên kín tiếng về đời tư.
Những bộ phim truyền hình gần đây có chị góp mặt cũng luôn được chú ý. Dù đa phần đều vào vai phụ nhưng nữ nghệ sĩ còn được chú ý hơn cả các bạn diễn trẻ. Điều này cho thấy sức hút bền bỉ của "lá ngọc cành vàng" một thời, người mà mấy chục năm qua vẫn hiếm tìm được đối thủ trong showbiz Việt.
Tùng Lâm (t/h)