“Cine 7 - Ký ức phim Việt” tuần này mang đến bộ phim "Mẹ vắng nhà” của đạo diễn Nguyễn Khánh Dư, chuyển thể từ tác phẩm "Người mẹ cầm súng" của tác giả Nguyễn Thi. Đây là một trong tác phẩm tiêu biểu của điện ảnh Việt Nam thập niên 70 - 80. Bộ phim đã giành giải Bông sen Vàng ở LHP Việt Nam lần thứ 5 và giải Lọ hoa pha lê tại LHP Quốc tế Karlovy Vary vào năm 1980.
NSƯT Ngọc Thu trong vai chị Út Tịch
Là khách mời của chương trình, sau 47 năm vào vai chị Út Tịch, NSƯT Ngọc Thu đã hồi tưởng lại những ký ức mà bà vô cùng trân quý. “Thế hệ chúng tôi được học tác phẩm này trong chương trình văn học phổ thông. Nên ai cũng nhớ câu nói của chị Út Tịch “còn cái lai quần cũng đánh”, vì vậy tôi vào vai không quá khó khăn” – NSƯT Ngọc Thu chia sẻ.
Trong ký ức của bà, đạo diễn Nguyễn Khánh Dư có “biệt tài” chơi với trẻ con. Ngoài giờ quay phim ông vẫn thường đưa các diễn viên nhí đi ăn kem, uống nước và qua đó trở thành những người bạn. Còn khi vào làm việc, ông hướng dẫn các bé diễn như chơi các trò chơi nên các bé diễn rất tự nhiên.
“Thế hệ chúng tôi được học tác phẩm này trong chương trình văn học phổ thông. Nên ai trong chúng tôi cũng nhớ câu nói của chị Út Tịch “còn cái lai quần cũng đánh” vậy nên cũng không khó khăn lắm khi nhận vai. Đây là vai diễn mà tôi rất thích”- NSƯT Ngọc Thu chia sẻ.
NSƯT Ngọc Thu đã nhận lời tham gia 5 phim của đạo diễn Nguyễn Khánh Dư cho dù nhân vật nữ trong phim của ông thường rất ngắn, bà cũng thường xuyên vào vai những người phụ nữ nông thôn đằm thắm.
NSƯT vào vai chị Út Tịch khi mới 23 tuổi.
NSƯT Ngọc Thu chia sẻ, đạo diễn không phải là người chú ý về ngoại hình mà tâm trạng, tinh thần của vai diễn mới quan trọng. “Ở cảnh chị Út Tịch đứng trên cầu khỉ, con gái lớn chạy theo đưa bọc khoai Út Tịch cầm lấy và không biết phải nói với con cái gì. Người mẹ lúc ấy dặn con là: Ở nhà nấu cơm nhớ đừng chắt nước kẻo phỏng nghe con. Lúc đó tôi thấy đạo diễn chỉ chỉ vào bụng nhưng tôi không hiểu ý đó là gì. Sau đó mới biết đạo diễn bảo là phải diễn bằng nội tâm” - NSƯT Ngọc Thu nhớ lại.
Để đóng thành công nhân vật chị Út Tịch trong phim “Mẹ vắng nhà”, NSƯT Ngọc Thu và đoàn làm phim đã đi thực tế tại quê chị Út Tịch. Khi đoàn đến, bà con xung quanh nhà chị Út Tịch nhận xét bà khá giống nhân vật nguyên mẫu ngoài đời.
Có một điều mà NSƯT Ngọc Thu rất ấn tượng và nhớ mãi, khi đó bà mới 23 tuổi chưa lập gia đình và có con. Nên phân đoạn khiến ngượng ngùng nhất chính là cảnh cho con bú.
“Mặc dù có mẹ thật em bé đóng thế phân đoạn này, nhưng tôi cũng thực hiện động tác mẹ thường làm ngày trước. Trước đông người và cả bà con đến xem đóng phim tôi vẫn thấy rất ngượng ngùng” – nữ nghệ sĩ nhớ lại và cho biết, cũng vì chưa có kinh nghiệm làm mẹ nên ở phân đoạn đứng dậy đi làm nhiệm vụ khi đang quây quần cùng con, bà đã phải tự cấu tay mình để cảm nhận nỗi đau khi phải xa con...
5 diễn viên nhí là bạn diễn cũng gây nhiều ấn tượng nhất với NSƯT Ngọc Thu
5 diễn viên nhí là bạn diễn cũng gây nhiều ấn tượng nhất với NSƯT Ngọc Thu. Khi đó, có mỗi diễn viên Vân Dung là đã có kinh nghiệm diễn xuất. Cô bé khi đó 9 tuổi, còn giờ đã 55 tuổi. Vân Dung vào vai Bé rất đạt. Mẹ đi chiến đấu, Bé ở nhà tự giác thu vén nhà cửa, chăm sóc, dạy các em học. Tuy nhiên, Bé vẫn giữ sự hồn nhiên đúng tuổi trèo lên cây để ngóng mẹ về.
“Là con gái Hà Nội nhưng Vân Dung lèo trèo rất giỏi, trong lúc nghỉ ngơi khi làm phim diễn viên Vân Dung ngủ quên rơi tõm xuống kênh” – NSƯT Ngọc Thu kể và cho biết, cảnh quay khó nhất của diễn viên đóng vai cậu út Hiển chính là cảnh ‘tè” vào đồ chơi đất nặn. Đây là cảnh diễn duy nhất một lần, vì cậu bé khi đó không thể “tè” thêm lần nữa.
Ngày ấy, đạo diễn Nguyễn Khánh Dư nói là thực hiện bộ phim theo kiểu, mỗi hình ảnh trong phim như một bài thơ. Tất cả sắp xếp như một bức tranh ở cạnh nhau, và khán giả cứ xem từng bức một. Và qua bộ phim, đạo diễn đã mong muốn chuyển tải thông điệp: “Không nên có chiến tranh vì sẽ mang lại muôn vàn nỗi khổ đau. Nhất là gây nỗi khổ đau cho phụ nữ và trẻ em”...
"Cine7 - Ký ức phim Việt", cuộc trò chuyện với NSƯT Ngọc Thu về phim điện ảnh “Mẹ vắng nhà”, 21h10 ngày 22/03/2025 trên kênh VTV3 - Đài Truyền hình Việt Nam.
Việt Hà