Vai trò chiến lược của NXB Giáo dục Việt Nam trong kỷ nguyên mới. (Nguồn: NXB Giáo dục Việt Nam)
Chúng ta đang đứng trên bậc thềm của một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của chuyển đổi số toàn diện, của tri thức mở không giới hạn, đặc biệt là kỷ nguyên của giáo dục lấy người học làm trung tâm.
Trong bức tranh toàn cảnh của sự đổi mới giáo dục quốc gia, vai trò của những người kiến tạo nền móng tri thức, mà tiêu biểu là Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam không những không bị lu mờ mà càng trở nên quan trọng và mang tính chiến lược hơn bao giờ hết.
NXB Giáo dục Việt Nam ngày nay không chỉ đơn thuần là nơi làm sách; họ là đơn vị kiến tạo hệ sinh thái học liệu đa phương tiện, đa nền tảng, là đối tác không thể thiếu trong hành trình đổi mới căn bản và toàn diện của ngành giáo dục.
Thực tế, công việc của NXB có mặt trong từng lớp học, những trang sách, học liệu do họ tạo ra trở thành phương tiện cốt lõi để giáo viên truyền tải kiến thức, khơi gợi tư duy và truyền cảm hứng học tập cho hàng chục triệu thế hệ học sinh Việt Nam.
Vị thế chiến lược trong thời đại tri thức thay đổi từng ngày
Sứ mệnh của NXB Giáo dục Việt Nam mang tính nhân văn sâu sắc, đặc biệt trong bối cảnh thực hiện Chương trình GDPT 2018. Đó là đảm bảo sự công bằng trong tiếp cận học liệu cho mọi trẻ em, từ thành thị đến vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo.
Như lời phát biểu đầy tâm huyết của ông Nguyễn Tiến Thanh, Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam: "Mỗi cuốn sách giáo khoa (SGK), mỗi bộ tài liệu được xuất bản không đơn thuần là sản phẩm của quy trình nghiệp vụ; chúng là kết quả của trí tuệ tập thể, là kết tinh của nỗ lực, của trách nhiệm và của niềm tin rằng mọi trẻ em đều xứng đáng có cơ hội học tập công bằng”.
Trong những năm gần đây, NXB đã kiên trì hoàn thành xuất sắc nhiều nhiệm vụ trọng yếu, tạo tiền đề vững chắc cho việc triển khai Chương trình GDPT mới. Thứ nhất, NXB đảm bảo tiến độ cung ứng SGK và học liệu cho hàng chục triệu học sinh trên toàn quốc. Đây không chỉ là công việc quản trị sản xuất – phát hành. Đó là bài toán lớn về tổ chức nguồn lực, dự báo nhu cầu, phối hợp với các sở giáo dục, cơ sở đào tạo và hệ thống phát hành cả nước theo từng lộ trình đổi mới. Giảm thiếu sót đồng nghĩa giảm chi phí xã hội, bảo đảm quyền được học đúng chương trình, đúng thời điểm của hàng triệu trẻ em.
Thứ hai, đồng hành cùng đổi mới giáo dục. NXB Giáo dục Việt Nam song hành cùng các địa phương trong triển khai chương trình giáo dục mới, cung cấp các bộ SGK chất lượng, đồng thời xây dựng các tài liệu tập huấn, sách giáo viên, học liệu bổ trợ để kịp thời hỗ trợ giáo viên khi thay đổi phương pháp giảng dạy từ truyền thụ kiến thức sang tổ chức hoạt động học tập, phát triển năng lực người học.
Thứ ba, NXB kịp thời hỗ trợ giáo viên trước những thay đổi nhanh chóng của nghề dạy học. Khi giáo viên chuyển từ “truyền đạt” sang “dẫn dắt”, họ cần công cụ từ tài liệu tham khảo đến kho bài giảng điện tử, từ sách bài tập đến ngân hàng câu hỏi chuẩn hóa. Những năm gần đây, NXB đã tăng tốc phát triển hệ sinh thái này, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian soạn giảng và nâng cao chất lượng bài giảng.
Thứ tư, chất lượng biên tập và ứng dụng công nghệ số được thúc đẩy mạnh mẽ. Đổi mới nội dung, quy trình biên tập hiện đại và chuẩn hóa, ứng dụng công nghệ trong chế bản, số hóa học liệu, xây dựng nền tảng học tập trực tuyến, tất cả tạo thành bước chuyển quan trọng để NXB không tụt lại trong kỷ nguyên số.
Nếu như trước đây, SGK được coi là nguồn tri thức cố định, thì trong kỷ nguyên số, vai trò này đã biến đổi. Tri thức được cập nhật từng ngày, công nghệ thay đổi từng giờ và giáo dục không được phép đi sau thời đại. Điều này đòi hỏi NXB Giáo dục Việt Nam phải có tầm nhìn chiến lược, vượt ra khỏi khuôn khổ của một nhà xuất bản truyền thống.
Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam cho hay: "Trong thời đại nhiều biến động này, khi tri thức thay đổi nhanh hơn bao giờ hết, vai trò của chúng ta càng trở nên quan trọng. Chúng ta không chỉ sản xuất sách; chúng ta giúp hình thành cấu trúc của quá trình học tập, giúp duy trì sự ổn định của giáo dục trong những giai đoạn đổi mới mạnh mẽ”.
Thực tế này đòi hỏi NXB Giáo dục Việt Nam phải tiến bước với tinh thần đổi mới mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn, có tầm nhìn dài hơn - một tầm nhìn vượt ra khỏi nhiệm kỳ, hướng tới một nền giáo dục phát triển bền vững.
Ông Nguyễn Tiến Thanh, Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam.
Từ NXB sách đến nhà kiến tạo giải pháp học liệu số
Trước xu thế toàn cầu về chuyển đổi số giáo dục, NXB Giáo dục Việt Nam đã và đang chuyển mình mạnh mẽ, đặt trọng tâm vào việc xây dựng Hệ sinh thái học liệu số. Đây là chiến lược then chốt để phục vụ mục tiêu giáo dục cá nhân hóa và linh hoạt.
NXB Giáo dục Việt Nam đã kiên trì hoàn thành nhiều nhiệm vụ quan trọng: Đảm bảo tiến độ cung ứng SGK và học liệu cho hàng chục triệu học sinh; Song hành cùng các địa phương trong triển khai chương trình giáo dục mới; Kịp thời hỗ trợ giáo viên khi thay đổi phương pháp giảng dạy; Nâng cao chất lượng biên tập, ứng dụng công nghệ số, cải thiện dịch vụ và tăng cường phối hợp với toàn hệ thống.
"Trong thời đại nhiều biến động này, khi tri thức thay đổi nhanh hơn bao giờ hết, vai trò của chúng ta càng trở nên quan trọng. Chúng ta không chỉ sản xuất sách; chúng ta giúp hình thành cấu trúc của quá trình học tập, giúp duy trì sự ổn định của giáo dục trong những giai đoạn đổi mới mạnh mẽ. Chúng ta đang sống trong thời kỳ mà tri thức được cập nhật từng ngày, công nghệ thay đổi từng giờ và giáo dục không thể đi sau thời đại", Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam cho hay.
Do vậy, NXB cần tiếp tục đầu tư vào chất lượng nội dung và phương pháp biên tập hiện đại; Tăng tốc số hóa học liệu, xây dựng nền tảng học tập dành cho giáo viên và học sinh; Tạo ra những sản phẩm linh hoạt phù hợp với nhu cầu mới của xã hội; Củng cố sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà xuất bản và cơ sở giáo dục; Xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp, sáng tạo, có bản lĩnh trước thách thức.
"Khát vọng của chúng ta không chỉ là hoàn thành nhiệm vụ, mà là nâng tầm chất lượng giáo dục thông qua năng lực của chính mình", ông Nguyễn Tiến Thanh nhấn mạnh.
Theo đánh giá của nhiều giáo viên, điểm mạnh ở các bộ sách giáo khoa của NXB Giáo dục Việt Nam chính là cấu trúc các bài học được sắp xếp logic, phù hợp với khả năng tiếp nhận của học sinh. Ngôn ngữ sử dụng trong sách gần gũi, giàu tính thực tiễn, đi kèm hình ảnh minh họa sinh động, giúp học sinh tiểu học dễ dàng tiếp thu kiến thức. Những ví dụ gắn liền với đời sống cũng khơi gợi hứng thú cho học sinh, tạo cảm giác học nhẹ nhàng, tự nhiên hơn.
Đặc biệt, sách giáo khoa của NXB Giáo dục Việt Nam luôn bám sát định hướng đổi mới của chương trình mới, bảo đảm tính khoa học và cập nhật, đồng thời vẫn chú trọng đến sự hấp dẫn, trực quan. Đây là yếu tố quan trọng giúp học sinh không chỉ nắm kiến thức cơ bản mà còn rèn luyện được năng lực tư duy, giải quyết vấn đề ngay trong các bài học.
Sách Tiếng Việt lớp 2 trong bộ Kết nối tri thức và cuộc sống của NXB Giáo dục Việt Nam.
Nhìn chung, các bộ sách của NXB Giáo dục Việt Nam được đánh giá cao về sự khoa học, tính cập nhật và khả năng hỗ trợ thực tế trong giảng dạy. Dù còn những điểm cần điều chỉnh như tăng thời lượng thực hành để phù hợp hơn với đặc thù một số môn, nhưng rõ ràng, sách đã góp phần quan trọng vào việc hiện thực hóa tinh thần của Chương trình GDPT 2018. Trong đó, các bộ sách đã góp phần phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh thông qua học tập chủ động, trải nghiệm và sáng tạo.
Với những ưu điểm đã được kiểm chứng qua nhiều năm triển khai, sách giáo khoa của NXB Giáo dục Việt Nam tiếp tục là lựa chọn đáng tin cậy, đồng hành cùng thầy và trò trong công cuộc đổi mới giáo dục.
"Trong bối cảnh giáo dục đang đổi mới, hướng đến phát triển năng lực toàn diện cho người học, những ưu điểm của bộ sách này là cần thiết và đáng được ghi nhận. Tôi tin rằng, bộ sách của NXB Giáo dục Việt Nam sẽ tiếp tục là công cụ quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học ở nhiều trường học trên cả nước, đặc biệt là những nơi còn nhiều khó khăn như miền núi, vùng biên giới", cô Phạm Thanh Thủy, giáo viên tại một trường tiểu học tại Phường Khương Đình, TP. Hà Nội cho hay.
Từ câu chuyện của một nhà xuất bản truyền thống, NXB Giáo dục Việt Nam đã vươn mình trở thành một tổ chức cung cấp giải pháp giáo dục toàn diện trong kỷ nguyên 4.0. Không chỉ dừng lại ở việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị, là cung ứng đủ SGK và học liệu. Khát vọng lớn hơn, sâu sắc hơn, chính là nâng tầm chất lượng giáo dục quốc gia thông qua năng lực và sản phẩm của chính NXB Giáo dục Việt Nam.
Điều này có nghĩa, mỗi sản phẩm học liệu, từ một cuốn sách in đến một bài giảng số tương tác, đều phải góp phần đào tạo ra những thế hệ công dân Việt Nam không chỉ giỏi kiến thức, mà còn có năng lực tự học trọn đời, thích ứng nhanh, có trách nhiệm với cộng đồng và đất nước.
Sự chuyển mình của NXB Giáo dục Việt Nam là một minh chứng rõ nét cho thấy, trong công cuộc đổi mới giáo dục, những người thầm lặng kiến tạo học liệu đang đóng vai trò là những người lính tiên phong, sẵn sàng chấp nhận thách thức để đưa tri thức chất lượng cao đến mọi ngõ ngách của Tổ quốc, góp phần xây dựng một nền giáo dục Việt Nam hiện đại, công bằng và hội nhập.
Tống Phương Thoan