Suốt 5 năm, chị chỉ xem tiếng ù tai là bệnh vặt. Nhưng khi khám chuyên sâu, đó lại là dị dạng dò động tĩnh mạch não.
Dưới ánh đèn trắng trong phòng can thiệp của Viện Thần kinh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, bác sĩ Nguyễn Bá Hồng Phong cùng ê-kíp gần như nín thở. Mọi cử động đều phải chính xác tuyệt đối - bởi chỉ một sai lệch nhỏ cũng có thể khiến túi phình mạch não trước mặt họ vỡ tung.
Ê-kíp bác sĩ can thiệp cho bệnh nhân người Hàn Quốc.
Chạy đua với mạch máu não
Bệnh nhân là người đàn ông 58 tuổi, quốc tịch Hàn Quốc, nhập viện trong tình trạng chảy máu dưới nhện ngày thứ 8, biến chứng nguy hiểm do túi phình mạch não khổng lồ đã vỡ.
“Khi tiếp nhận, mạch máu bệnh nhân co thắt rất nặng, việc đưa dụng cụ can thiệp rất khó khăn. Chỉ cần lệch một chút thôi, nguy cơ vỡ thêm là rất cao”, bác sĩ Phong chia sẻ.
Ê-kíp quyết định nút túi phình bằng kỹ thuật can thiệp nội mạch - phương pháp hiện đại cho phép kiểm soát dòng máu mà không cần mở hộp sọ. Bác sĩ phải luồn ống thông siêu nhỏ qua hệ thống mạch máu phức tạp để tiếp cận vị trí tổn thương, phối hợp nhịp nhàng từng thao tác giữa các thành viên trong và ngoài phòng can thiệp.
Sau hơn một giờ căng thẳng, túi phình được nút thành công, dòng máu não được kiểm soát, bệnh nhân qua cơn nguy kịch.
Chị Nga được can thiệp kịp thời, hồi phục tốt và sớm được xuất viện.
Không lâu sau ca phẫu thuật ấy, bác sĩ Phong tiếp nhận chị Phạm Thị Thanh Nga (35 tuổi, Hải Phòng). Người phụ nữ sống suốt 5 năm với tiếng ù tai dai dẳng, tưởng chỉ là mệt mỏi hay rối loạn tiền đình. Kết quả chụp chiếu tại bệnh viện tai mũi họng khiến chị sững sờ: dị dạng dò động - tĩnh mạch não.
"Dị dạng này giống như một quả bom nổ chậm trong đầu mà bệnh nhân không hề hay biết", bác sĩ Phong nói. Vì chủ quan, chị Nga đến bệnh viện muộn, khi tổn thương đã lớn và phức tạp. "Nếu phát hiện sớm, có thể chỉ cần một lần can thiệp nội mạch. Nhưng hiện chúng tôi buộc phải thực hiện hai lần để xử lý từng phần", bác sĩ cho biết.
Cả hai ca đều được tiến hành bằng kỹ thuật can thiệp nội mạch, bác sĩ luồn ống thông siêu nhỏ đến vùng dị dạng để nút mạch, ngăn dòng máu chảy sai hướng. Sau can thiệp, tình trạng chị Nga ổn định, ù tai giảm rõ rệt, chị tỉnh táo, ăn uống bình thường và dự kiến sớm xuất viện.
Ở nơi tưởng như tĩnh lặng ấy, mỗi ca can thiệp là một trận chiến thầm lặng với mạch máu não, nơi mọi quyết định đều phải chính xác đến từng milimet, bởi sai lầm nhỏ nhất có thể đánh đổi bằng sinh mạng con người.
Đối mặt sinh - tử
Theo bác sĩ Nguyễn Bá Hồng Phong, can thiệp mạch thần kinh là lĩnh vực đặc thù, mang tính cấp cứu cao, đòi hỏi phản ứng tức thì và độ chính xác tuyệt đối. Mỗi khi có bệnh nhân đột quỵ được chuyển đến, ê-kíp phải có mặt ngay lập tức, bất kể ngày hay đêm.
"Có những hôm, giữa đêm khuya, chúng tôi nhận tin có 2-3 ca cấp cứu cùng lúc. Toàn bộ bác sĩ trong khoa đều lập tức có mặt, kể cả người không trực. Ai cũng hiểu, chỉ cần chậm vài phút là có thể đánh mất cơ hội sống của bệnh nhân", bác sĩ Phong chia sẻ.
Ngày làm việc của anh và đồng nghiệp bắt đầu từ 6h30 sáng với việc chuẩn bị hồ sơ, trao đổi cùng bệnh nhân và bước vào những ca can thiệp đầu tiên. Mỗi ngày, họ thực hiện 8-12 ca, có hôm kéo dài đến tối muộn. Cái khó là nhân lực ít mà khối lượng công việc quá lớn, bác sĩ Phong nói thêm.
Thông thường, mỗi ca can thiệp kéo dài trong khoảng 1 giờ. Nhưng với những trường hợp phức tạp, thời gian can thiệp có thể kéo dài tới 2-4 giờ, đòi hỏi sự tập trung tuyệt đối.
Một ca can thiệp thường kéo dài khoảng một giờ, nhưng có trường hợp phức tạp phải mất 2-4 giờ.
"Cảm xúc khi đối mặt với những ca sinh tử luôn rất mạnh. Khi cứu sống được một người, niềm vui và sự tự hào là không gì sánh được. Có ca không cần gây mê, tôi thấy bệnh nhân cử động trở lại ngay trên bàn can thiệp - từ liệt hoàn toàn đến giơ được tay, nói được vài tiếng", nam bác sĩ kể.
Không phải ca nào cũng thuận lợi. Những bệnh nhân lớn tuổi, nhiều bệnh nền hoặc tổn thương giải phẫu phức tạp luôn là thử thách. Cấp cứu luôn áp lực, nhưng điều quan trọng nhất là bình tĩnh và có chiến lược. Đôi khi, quan trọng nhất là sự điềm tĩnh để đưa ra quyết định đúng.
"Chúng tôi chỉ là những người làm đúng nhiệm vụ của mình. Nhưng mỗi lần cứu được một bệnh nhân, lại thêm một lý do để tiếp tục bước vào ca trực mới", nam bác sĩ trẻ nói, rồi vội vã quay lại phòng can thiệp, nơi một ca cấp cứu khác đang chờ.
Phương Anh
Ảnh: Đình Hà