Ô tô 'Made in VietNam' : 'Chìa khóa' nằm ở công nghiệp phụ trợ nội địa

3 giờ trướcBài gốc

Phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu linh kiện nước ngoài

Đây là chủ đề chính được các khách mời trao đổi tại tọa đàm “Nội địa hóa ngành ô tô với nền kinh tế độc lập, tự chủ” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức. Theo đó, sau hơn một thập kỷ triển khai Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, ngành công nghiệp này đã đạt được những thành tựu nhất định.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, những kết quả đó vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng bởi hạn chế lớn nhất là tỷ lệ nội địa hóa còn quá thấp, khiến ngành ô tô vẫn phụ thuộc lớn vào linh kiện nhập khẩu. Mỗi năm, Việt Nam phải chi gần 10 tỷ USD để nhập khẩu linh kiện, dẫn đến mất cân bằng cán cân thương mại và thiếu hụt giá trị gia tăng trong nước. Quan trọng hơn, điều này cản trở việc tích lũy năng lực sản xuất công nghệ cao và khiến ngoại tệ chảy ra nước ngoài.

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam cần tăng tỷ lệ nội địa hóa nhằm hướng tới mục tiêu tự chủ chuỗi cung ứng, xuất khẩu ô tô "Made in VietNam". Ảnh: TCG

Các chuyên gia tại tọa đàm đều đồng tình rằng tỷ lệ nội địa hóa của xe con sản xuất tại Việt Nam chỉ đạt khoảng 10% - một con số rất khiêm tốn so với các quốc gia láng giềng như Thái Lan, Malaysia hay Indonesia. Mặc dù tỷ lệ này có thể cao hơn ở các dòng xe chuyên dùng như xe tải, xe buýt (đạt tới 40%), nhưng vẫn chưa đủ để tạo nên một ngành công nghiệp ô tô thực sự độc lập, tự chủ.

GS.TS Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội Đoàn thành phố Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước cho biết, chính sách của Việt Nam đã được bảo hộ tốt với mục đích là sản xuất tại chỗ. Việt Nam là một trong những quốc gia thuế ô tô nhập khẩu thuộc diện nhóm cao nhất thế giới. “Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa đạt được mục tiêu mong muốn là nội địa hóa. Chúng ta cũng đã có sản phẩm ô tô được lắp ráp tại Việt Nam.

Có thể nói rằng, sản xuất tại Việt Nam theo nghĩa lắp ráp khá nhiều, trên 10 thương hiệu ô tô, đặc biệt là nhóm xe nhỏ, xe vận tải nhỏ, xe con, xe dùng cho cá nhân”, ông Hoàng Văn Cường phân tích và cho rằng, điều đáng băn khoăn nhất là tỷ lệ nội địa hóa của nhóm này chỉ khoảng 10%, gần như không, chưa được coi là nội địa hóa.

Tiến sĩ Ngô Nhật Thái, một chuyên gia có hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành cho rằng nguyên nhân chính của tỷ lệ nội địa hóa thấp là do quy mô thị trường nhỏ bé. Với sản lượng tiêu thụ hàng năm chỉ khoảng 500.000 xe (bao gồm cả xe nhập khẩu), lại chia nhỏ cho hàng chục thương hiệu khác nhau, việc đầu tư sản xuất linh kiện nội địa trở nên vô cùng khó khăn và thiếu tính kinh tế.

Tận dụng vai trò của công nghiệp phụ trợ

Để đạt được mục tiêu xuất khẩu và khẳng định thương hiệu "Made in Việt Nam", các chuyên gia khẳng định, tăng tỷ trọng nội địa hóa là yêu cầu khách quan và cấp bách. Điều này không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài mà còn tạo ra chuỗi cung ứng vững chắc trong nước.

Để làm được điều đó, Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương, nhấn mạnh tầm quan trọng của khoa học công nghệ. Theo ông, ngành công nghiệp ô tô là ngành công nghiệp đặc thù, đòi hỏi sự đột phá về công nghệ để phát triển toàn bộ các ngành công nghiệp phụ trợ, từ khung vỏ, truyền động, hộp số cho đến phần mềm điện tử.

Ông Hội đề xuất cần xây dựng những trung tâm hỗ trợ công nghiệp ô tô quy mô lớn, tạo môi trường để các doanh nghiệp phụ trợ có thể cạnh tranh sòng phẳng trên toàn cầu. Với sự hỗ trợ của khoa học công nghệ, Việt Nam hoàn toàn có thể sản xuất được tất cả các linh kiện phụ trợ cho ngành ô tô, từ khung sườn, đèn, cho đến hệ thống lái.

Ngoài ra, Tiến sĩ Ngô Nhật Thái cũng đưa ra một góc nhìn khác về chính sách. Ông cho rằng Chính phủ cần xem xét lại hệ thống biểu thuế, điều chỉnh một cách hợp lý để khuyến khích các nhà sản xuất ô tô tăng tỷ lệ nội địa hóa nhằm được hưởng mức thuế ưu đãi.

Các chuyên gia đều đồng tình rằng, đây là thời điểm vàng để các cơ quan liên quan thảo luận, đề xuất những chính sách thu hút các ngành công nghiệp sản xuất phụ trợ tham gia vào chuỗi cung ứng, từ đó nâng cao tỷ lệ nội địa hóa cho ngành ô tô và các ngành công nghiệp liên quan. Với thị trường ô tô Việt Nam được dự báo sẽ đạt mốc 900.000 đến 1 triệu chiếc vào năm 2030-2035, việc xây dựng một ngành công nghiệp phụ trợ vững mạnh không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Minh Lương

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/o-to-made-in-vietnam-chia-khoa-nam-o-cong-nghiep-phu-tro-noi-dia-10387241.html