Một số hộ phải sử dụng tua bin nhỏ phát điện thắp sáng
Thành bản nhiều "không" sau mưa lũ
Từ trung tâm xã Nga My, muốn vào Na Ngân phải vượt hơn 20km đường rừng hiểm trở. Sau mưa lũ, tuyến đường ấy bị sạt lở nghiêm trọng, đất đá tràn xuống, tạo thành vô số "điểm đen" nguy hiểm. Trên đường đi, nhiều đoạn khe suối vẫn đục ngầu, nước chảy xiết, mặt đường bị khoét sâu thành rãnh. Sau bão, dòng suối Nậm Ngân vốn hiền hòa bỗng trở nên hung tợn. Những cây cầu gỗ dân sinh bắc qua suối cũng bị nước lũ cuốn phăng, việc đi lại càng thêm cách trở.
Nhiều năm qua, Na Ngân được xem là bản khó khăn nhất của huyện Tương Dương cũ (Nghệ An). Sau những trận lũ quét vừa qua, nơi đây thành bản nhiều không: không đường, không điện, sóng điện thoại "bập bõm" và không y tế.
Giao thông cách trở được xem là trở ngại lớn nhất của bản nghèo nằm biệt lập giữa đại ngàn Pù Huống. Suốt 3 tháng qua, tuyến đường độc đạo vào bản liên tiếp bị sạt lở nghiêm trọng do mưa lũ, tuy chính quyền và nhân dân nổ lực khắc phục nhưng chỉ giải quyết được thực tế trước mắt là thông đường để người đi bộ và xe máy có thể đi lại.
Trong suốt 3 tháng nay, xe ô tô không thể vào bản vì sạt lở liên tiếp. Chiếc bán tải duy nhất của bản phải nằm bất động ở đầu đường từ tháng 7. Xăng, gạo, nhu yếu phẩm… tất cả đều phải tăng bo bằng xe máy. Đời sống của hơn 150 hộ dân bị ảnh hưởng nặng nề. Mỗi khi có người đau ốm, cả bản lại phải huy động trai tráng khiêng người bệnh bằng võng băng rừng đến Trạm Y tế xã.
Bản Na Ngân nằm biệt lập giữa rừng sâu
Hôm vào Na Ngân, chúng tôi gặp anh Kha Văn Việt và vợ Lương Thị Uân đang đưa đứa con trai đầu lòng mới 4 tháng tuổi đi khám bệnh. Hỏi ra mới biết cháu bị sốt cao mấy hôm rồi, uống và đắp lá thuốc không đỡ, cuối cùng họ phải đưa con vượt tuyến đường đầy sạt lở để tới bệnh viện. "Trong bản không có bác sĩ, y tá nên mỗi khi có người đau ốm là phải vượt hàng chục cây số đường rừng để ra trung tâm hoặc nặng hơn là lên bệnh viện tuyến trên để khám bệnh. Giờ con sốt cao, để ở nhà vợ chồng tôi lo lắm nên biết đường sá sạt lở nguy hiểm vẫn phải đưa con đi", anh Kha Văn Việt chia sẻ.
Mong mỏi điện, đường
Chủ tịch UBND xã Nga My Lô Khăm Kha cho biết, sau lũ, riêng tiền thuê máy xúc để khắc phục sạt lở trên tuyến đường vào bản Na Ngân đã lên đến 500 triệu đồng. Trong khi đó, để xây dựng tuyến đường vào bản Na Ngân, số vốn ước tính cần khoảng 200 tỷ đồng.
"Trước mắt, xã sẽ trình cấp trên xem xét, bố trí nguồn vốn xây dựng những cây cầu xung yếu vào bản Na Ngân đã bị lũ cuốn trôi và tập trung xử lý những điểm sạt lở nghiêm trọng để xe ô tô có thể vào bản. Có như vậy việc vận chuyển lương thực, nhu yếu phẩm đến với Na Ngân mới không bị gián đoạn", Chủ tịch UBND xã Na Ngân cho biết.
Sau mưa bão, đường dây 35KV cung cấp điện cho dân bản bị đứt gãy khiến nhiều tháng qua, Na Ngân rơi vào cảnh "đói" điện. Hơn 150 hộ dân với gần 800 nhân khẩu lại trở về với cảnh sinh hoạt bên những ngọn đèn dầu. Không điện lưới, việc sản xuất, sinh hoạt đặc biệt là học hành của con em trong bản bị xáo trộn. Suốt nhiều tháng nay, cả bản thay phiên nhau đến nhà phó trưởng bản Lương Văn Ủn - nơi có chiếc máy phát điện duy nhất chạy bằng xăng để sạc điện thoại gọi những lúc cần.
Một số người còn phải sửa lại máy tua bin nhỏ dọc khe suối để phục vụ điện thắp sáng. Không chỉ vậy, do điện lưới bị ảnh hưởng, việc xây dựng nhà cửa của nhiều hộ trong bản bị ngưng trệ. Ông Lữ Văn Phong, bản Nga Ngân cho biết: "Gia đình tôi dựng nhà cho con trai từ tháng 7 năm nay nhưng do mưa bão, đường điện bị cắt nên mấy tháng qua việc dựng nhà không thể thực hiện, vợ chồng tôi cùng cháu trai phải sống tạm bợ trong lều".
Na Ngân là bản có số hộ nghèo chiếm tỷ lệ cao nhất của xã. Hiện tại, bản có hơn 150 hộ dân, trong đó có tới 90 hộ nghèo. Vì đường đi lại quá khó khăn nên việc giao thương, buôn bán sản phẩm bị hạn chế. Không những thế, theo Phó trưởng bản Lương Văn Ủn, giao thông cách trở cũng là nguyên nhân cướp đi sinh mạng của một đứa bé chưa kịp cất tiếng khóc chào đời.
Đó là cùng khoảng thời gian này năm ngoái, một cặp vợ chồng hiếm muộn phải mất nhiều tiền chạy chữa vợ mới mang thai. Tuy nhiên, khi đứa bé chuẩn bị chào đời, do đến mùa mưa lũ, sợ đường sá sạt lở không thể ra Trạm Y tế xã, người chồng dùng xe máy chở vợ ra nhà ngoại cho tiện bề sinh nở. Thế nhưng, vì đường ra trung tâm xã phần nhiều đồi dốc và phải qua nhiều khe suối nên trong quá trình di chuyển, đứa bé bị ngạt rồi mất trong bụng mẹ. "Mong ước lớn nhất của bà con chỉ là có đường đi. Có đường, Na Ngân mới đổi thay được. Chỉ cần có đường, cái nghèo sẽ bớt đeo bám dân bản mình", ông Ủn chia sẻ.
Na Ngân vẫn đang đối mặt với gian khó nhưng hy vọng một ngày không xa con đường mới sẽ mở ra, điện sẽ sáng trở lại, trẻ nhỏ được học hành đầy đủ, người ốm không phải đánh cược mạng sống với đường rừng… Na Ngân sẽ có có cuộc sống tốt đẹp hơn.
Hồ Văn Ngợi