Ngày 13-10, tờ The Guardian dẫn nguồn tin cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump vào phút chót đã hủy lời mời Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu tham dự hội nghị thượng đỉnh hòa bình Gaza tại TP Sharm el-Sheikh (Ai Cập).
Nguyên nhân được cho là do Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố sẽ không hạ cánh xuống Sharm el-Sheikh nếu lời mời này vẫn được giữ nguyên.
Theo The Guardian, “cuộc đấu quyền lực trên không” bắt đầu sau khi có tin ông Netanyahu đã chấp nhận lời mời muộn từ ông Trump để tham dự thượng đỉnh tại Ai Cập do Tổng thống Mỹ và người đồng cấp Ai Cập Abdel Fatah al-Sisi đồng chủ trì.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và các nhà lãnh đạo tham dự Thượng đỉnh vì hòa bình Gaza, không có mặt Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu. Ảnh: WHITE HOUSE
Nguồn tin cho biết sự hiện diện của ông Netanyahu tại Sharm el-Sheikh dường như đã được thống nhất sau cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Sisi sáng 13-10 từ Israel.
Tuy nhiên, chưa rõ liệu việc ông Erdogan từ chối hạ cánh có phải là nguyên nhân trực tiếp khiến ông Netanyahu đổi kế hoạch hay không, chỉ biết rằng nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đã trao đổi với ông Sisi để bày tỏ phản đối ngay khi ông ngồi trên máy bay bay qua không phận Ai Cập.
Ông Erdogan nhiều lần gọi các hành động của Israel tại Gaza là “tội ác diệt chủng”.
Văn phòng Thủ tướng Israel ra thông cáo cho biết: “Thủ tướng Netanyahu đã được Tổng thống Mỹ Donald Trump mời tham dự hội nghị tổ chức hôm nay tại Ai Cập. Thủ tướng cảm ơn lời mời của Tổng thống Trump, song cho biết ông không thể tham dự do thời điểm hội nghị diễn ra quá gần kỳ nghỉ lễ”.
Một số nguồn tin cũng cho rằng các nhân vật thuộc phe cực hữu trong liên minh cầm quyền của ông Netanyahu đã đe dọa từ chức nếu ông quyết định đến hội nghị.
Theo The Guardian, cuộc tranh cãi quanh khả năng ông Netanyahu tham dự phản ánh những khó khăn trong nỗ lực của ông Trump nhằm thúc đẩy tiến trình bình thường hóa quan hệ giữa Israel và các nước Hồi giáo.
Các bên liên quan đều chưa lên tiếng về các thông tin trên.
Ngày 13-10, hơn 20 lãnh đạo quốc gia đã có mặt tại hội nghị thượng đỉnh về Gaza ở Sharm el-Sheikh. Tổng thống Trump và một số nhà lãnh đạo khác đã ký thỏa thuận ngừng bắn Gaza - được mang tên Thỏa thuận hòa bình Trump - trong hội nghị này, theo đài CNN.
(Từ trái sang trên bàn): Quốc vương Qatar - ông Tamim bin Hamad Al-Thani, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi, Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ký Thỏa thuận hòa bình Trump về Gaza. Ảnh: SIS
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan là một trong 4 lãnh đạo ký tên trong Thỏa thuận hòa bình Trump. Ba lãnh đạo còn lại là Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi, Quốc vương Qatar - ông Tamim bin Hamad Al-Thani.
Thỏa thuận đề cao "cam kết thực sự mang tính lịch sử" của tất cả các bên trong việc thực hiện. Thỏa thuận nhấn mạnh cam kết chấm dứt hơn hai năm xung đột tại Gaza và đưa ra tầm nhìn về khu vực được xác định bởi “hy vọng, an ninh và tầm nhìn chung về hòa bình và thịnh vượng” nhưng không nêu rõ chi tiết làm thế nào đạt được tầm nhìn này.
DƯƠNG KHANG