Ông Trump rắn, Nga hòa hoãn và kỳ vọng của Ukraine

17 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh chiến sự Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, Tổng thống Mỹ Donald Trump những ngày qua liên tục tăng áp lực lên Nga để kết thúc cuộc chiến.

Từ "tối hậu thư" đến tàu ngầm hạt nhân

Hai động thái được chú ý nhất của ông Trump là việc ông ra "tối hậu thư 10 ngày" để Nga ngừng bắn với Ukraine (sẽ hết hạn vào ngày 8-8) nếu không sẽ chịu trừng phạt thứ cấp và việc ông tuyên bố triển khai tàu ngầm hạt nhân đến răn đe Nga, theo hãng tin Reuters.

(Từ trái sang) Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Mỹ Donald Trump, và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: AFP

Quá trình đi tới "tối hậu thư 10 ngày" diễn ra khá kịch tính. Ban đầu đó là "tối hậu thư 50 ngày" được ông Trump công bố với Nga ngày 14-7. Đến ngày 29-7, ông Trump đột ngột rút ngắn thời hạn 50 ngày còn chỉ 10 ngày để Nga thực hiện yêu cầu ngừng bắn.

“Sẽ có các biện pháp trừng phạt...chúng ta hãy chờ xem điều gì sẽ xảy ra” - ông Trump nhắc lại "tối hậu thư" vào ngày 3-8.

Bên cạnh khả năng trừng phạt thứ cấp, áp thuế cao với các quốc gia đang mua dầu khí của Nga như Ấn Độ, ông Trump cũng chấp thuận bán các hệ thống phòng không Patriot và vũ khí Mỹ cho châu Âu để các nước này có thể chuyển giao cho Ukraine.

Một động thái nữa từ ông Trump khiến cả thế giới chú ý mấy ngày qua là việc ông viết trên mạng xã hội ngày 1-8 rằng đã ra lệnh điều hai tàu ngầm hạt nhân đến “các khu vực thích hợp” sau các phát ngôn của Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev.

“Từ những tuyên bố khiêu khích nghiêm trọng của cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, tôi đã ra lệnh điều hai tàu ngầm hạt nhân đến các khu vực thích hợp, đề phòng trường hợp những phát ngôn đó không chỉ dừng lại ở lời nói. Lời nói rất quan trọng và đôi khi có thể dẫn đến những hậu quả ngoài ý muốn. Tôi hy vọng đây không phải là một trường hợp như vậy” - ông Trump nhấn mạnh.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: WHITE HOUSE

Tổng thống Mỹ không nêu rõ “tàu ngầm hạt nhân” là loại chạy bằng năng lượng hạt nhân hay trang bị tên lửa mang đầu đạn hạt nhân. Theo Reuters, việc tiết lộ vị trí và hoạt động của tàu ngầm là điều cực kỳ hiếm hoi do đây là lực lượng chủ lực trong răn đe hạt nhân và thường được giữ bí mật tuyệt đối.

Kể từ khi tranh cử, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt xung đột tại Ukraine. Tuy nhiên, các nỗ lực của chủ nhân Nhà Trắng đến nay vẫn chưa đem lại kết quả như kỳ vọng.

Bên cạnh các động thái tăng áp lực, ông Trump vẫn để ngỏ khả năng đối thoại với Nga tiến đến chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Tổng thống Mỹ thông báo đặc phái viên Steve Witkoff sẽ đến Nga ngày 6-8 hoặc 7-8 theo chỉ đạo của ông.

Nga hòa hoãn

Điều thu hút sự chú ý là việc Nga đã chủ động phát tín hiệu “hạ nhiệt” trước loạt động thái rắn từ phía Mỹ.

Ngày 4-8, phát ngôn viên Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov lên tiếng hạ thấp độ nghiêm trọng từ tuyên bố điều tàu ngầm của ông Trump, theo hãng thông tấn TASS.

“Rõ ràng các tàu ngầm Mỹ đã được triển khai và đang trong tình trạng trực chiến. Đây là quá trình diễn ra liên tục và không phụ thuộc vào các phát ngôn chính trị” - ông Peskov nói, cho thấy hành động của Mỹ không phải là điều bất thường.

Song ông Peskov cũng nhấn mạnh rằng Nga không muốn bị cuốn vào các tranh luận về vũ khí hạt nhân và tiếp cận mọi tuyên bố liên quan đến vấn đề này “một cách hết sức thận trọng”.

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: TASS

Phát ngôn viên Điện Kremlin đã bác bỏ giả định rằng các phát ngôn cứng rắn của ông Medvedev đại diện cho chính sách chính thức của Moscow. Ông Peskov cho rằng “ở bất kỳ quốc gia nào, các thành viên trong bộ máy lãnh đạo đều có thể có quan điểm và thái độ khác nhau về các sự kiện thời sự”, đồng thời tái khẳng định chính sách đối ngoại Nga là do Tổng thống Vladimir Putin quyết định.

Bên cạnh đó, Điện Kremlin cũng để ngỏ cánh cửa đàm phán với Ukraine. Ông Peskov cho biết ông Putin sẵn sàng gặp Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky nếu hai bên hoàn tất các bước chuẩn bị ở cấp chuyên gia. “Cuộc gặp chỉ có thể diễn ra sau khi các công việc kỹ thuật được hoàn tất và hai bên đã thu hẹp đủ khoảng cách” - theo ông Peskov.

Diễn biến này có thể xem là một bước thay đổi về phía Nga khi nước này luôn đặt dấu hỏi về tính chính danh của ông Zelensky. Theo Hiến pháp Ukraine, nhiệm kỳ tổng thống của ông Zelensky đã kết thúc vào năm ngoái, nhưng do thiết quân luật nên không thể tổ chức bầu cử và ông vẫn tại vị.

Dù coi đây là vấn đề nội bộ của Ukraine, Moscow cảnh báo rằng tính chính danh của ông Zelensky có thể ảnh hưởng đến tính hợp pháp của bất kỳ hiệp định quốc tế nào mà ông ký kết.

Sự kỳ vọng thận trọng của Ukraine

Tại Ukraine, sự chú ý đang dồn về chuyến thăm sắp tới do đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff dẫn đầu tới Moscow, theo tờ The Guardian.

Dù Tổng thống Trump gần đây thể hiện lập trường cứng rắn hơn với Nga, giới chức Ukraine vẫn tỏ ra dè dặt về hiệu quả của chuyến thăm. Tại Kiev, không nhiều kỳ vọng ông Witkoff có thể đạt được bước đột phá nào trong cuộc gặp với Tổng thống Putin.

Tuy nhiên, điều mà phía Ukraine hy vọng là việc ông Trump tăng sự cứng rắn và áp lực ngoại giao có thể mở ra thay đổi thực chất trong chính sách hỗ trợ của Mỹ với Ukraine.

Trường hợp Nga không thay đổi lập trường trước ngày 8-8, ông Mykhailo Podolyak - Cố vấn Tổng thống Ukraine - kỳ vọng các biện pháp trừng phạt thứ cấp với hoạt động xuất khẩu dầu Nga sẽ được khởi động theo một “quy trình hậu cần không thể đảo ngược”.

“Sau đó, ông (Trump) sẽ xem liệu điều đó có giúp chấm dứt chiến sự hay không. Nếu không, ông sẽ chuyển sang bước tiếp theo” - ông Podolyak nói.

Theo ông Podolyak, bước tiếp theo có thể bao gồm các lệnh trừng phạt sâu rộng hơn và tăng cường quân sự hóa cho Ukraine.

“Ông Trump đã nói sẵn sàng bán cho châu Âu bao nhiêu vũ khí tùy muốn để họ chuyển cho Ukraine. Trước đây ông ấy không nói như vậy. Điều này cho thấy một cách nhìn nhận thế giới rất khác” - ông Podolyak nhận định.

Giới quan sát nhận định sao về các tuyên bố rắn của ông Trump?

Bình luận về các phát ngôn gần đây giữa ông Trump và phía Nga, các nhà phân tích của tờ Wall Street Journal cho rằng việc ông Trump tuyên bố điều tàu ngầm hạt nhân không phải là tín hiệu leo thang quân sự giữa hai siêu cường, mà là đòn răn đe chiến lược nhằm vào Điện Kremlin.

Kể từ khi chiến sự Ukraine nổ ra, ông Medvedev nhiều lần có các phát ngôn đe dọa hạt nhân, úp mở khả năng Nga sẽ “phá rào” nếu cảm thấy bị dồn ép.

Theo giới quan sát, ông Trump dường như cho rằng đã đến lúc chấm dứt chính sách “nhún nhường” của chính quyền tiền nhiệm. Với ông Trump, việc Mỹ thể hiện thái độ cứng rắn là cần thiết để Nga hiểu rằng những lời đe dọa hạt nhân không thể mãi là vũ khí mặc cả trên bàn cờ quốc tế.

Về câu chuyện tối hậu thư, Giáo sư An ninh Quốc tế Stefan Wolff (ĐH Birmingham, Anh) cho rằng nếu chỉ là lời đe dọa trừng phạt thông thường, Nga có thể sẽ phớt lờ, vì đã quá quen với những cảnh báo từ Mỹ. Nền kinh tế Nga cũng đã thích nghi với thời chiến và chưa dễ gì bị lay chuyển.

Tuy nhiên, lần này tình hình phức tạp hơn khi ông Trump cảnh báo áp mức thuế “thứ cấp” 100% - một khái niệm không chính thức nhưng ám chỉ việc Mỹ sẽ đánh thuế mạnh vào hàng nhập khẩu từ các quốc gia vẫn duy trì quan hệ thương mại với Nga. Nếu thực thi, biện pháp này không chỉ nhắm vào Moscow, mà còn gây áp lực lên toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu đang có liên kết với nền kinh tế Nga.

Tính phức tạp và nghiêm trọng tăng thêm khi đòn “tối hậu thư” lần này không đi riêng lẻ mà kết hợp cùng lệnh điều tàu ngầm hạt nhân như đã nói ở trên, theo kênh Channel News Asia.

DƯƠNG KHANG

Nguồn PLO : https://plo.vn/ong-trump-ran-nga-hoa-hoan-va-ky-vong-cua-ukraine-post864018.html