Phạm nhân Đinh Sanh Kế (84 tuổi, lãnh án chung thân về hai tội tham ô tài sản xã hội chủ nghĩa và đầu cơ) sau hơn 10 năm chấp hành án tại Trại giam Xuân Lộc (Đồng Nai) đã bỏ trốn, cắt đứt liên lạc với gia đình và không quay về nơi cư trú.
Sau hơn 30 năm lẩn trốn, phạm nhân Đinh Sanh Kế vừa bị công an bắt giữ tại một phòng trọ ở TP.HCM.
Phạm nhân Đinh Sanh Kế tại cơ quan công an.
Trước thông tin trên, nhiều bạn đọc băn khoăn liệu phạm nhân 84 tuổi này có phải tiếp tục chấp hành án và có bị xử thêm tội trốn khỏi trại giam hay không.
Trao đổi với phóng viên PLO, luật sư Nguyễn Văn Nhanh, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết việc bắt giữ phạm nhân Đinh Sanh Kế sau 30 năm lẩn trốn cho thấy sự nghiêm minh và cần thiết trong thực thi pháp luật.
Về bản án chung thân, nếu người bị kết án mà bỏ trốn, thì việc trốn không làm mất hiệu lực của bản án. Đây là nguyên tắc thi hành án hình sự.
Theo khoản 4 Điều 60 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về thời hiệu thi hành bản án thì nếu người bị kết án cố tình trốn tránh và đã có quyết định truy nã thì thời hiệu thi hành bản án hình sự không được tính trong thời gian đó. Thời hiệu được tính lại kể từ khi người đó ra trình diện hoặc bị bắt giữ.
Do đó, bản án đã có hiệu lực vẫn còn đó, dù người bị kết án bỏ trốn bao lâu.
Ngoài ra, Điều 2 Luật Thi hành án hình sự 2019 cũng quy định: “Bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền nghiêm chỉnh chấp hành"
Còn theo Điều 9 Luật Thi hành án hình sự 2019 thì người chấp hành án có nghĩa vụ chấp hành đầy đủ bản án, nếu bỏ trốn thì bị truy nã và bắt buộc đưa ra thi hành.
Về tinh thần pháp luật thì khi tòa tuyên án (kể cả chung thân, tử hình), bản án có hiệu lực pháp luật là nghĩa vụ phải chấp hành. Việc bỏ trốn không xóa bỏ nghĩa vụ chấp hành bản án.
Tóm lại, người bị kết án chung thân mà bỏ trốn vẫn phải chấp hành án, bất kể bị bắt lại sau bao nhiêu năm.
Về hành vi trốn trại, hành vi này vẫn còn thời hiệu để xử lý bởi căn cứ theo quy định tại Điều 27 Bộ luật Hình sự 2015, nếu người phạm tội cố tình trốn tránh và đã có quyết định truy nã thì thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính lại kể từ khi người đó ra đầu thú hoặc bị bắt giữ.
Trường hợp của ông Đinh Sanh Kế, sau khi bỏ trốn đã có quyết định truy nã và quyết định này vẫn còn hiệu lực cho đến khi ông bị bắt.
Theo LS Nhanh, hành vi trốn trại có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự độc lập bởi đây là hành vi xâm phạm đến hoạt động quản lý trại giam và thể hiện thái độ trốn tránh nghĩa vụ chấp hành án.
Căn cứ theo quy định tại Điều 386 Bộ luật Hình sự 2015, Tội trốn khỏi nơi giam, giữ hoặc trốn khi đang bị áp giải, đang bị xét xử có thể bị xử phạt từ 06 tháng đến 10 năm tù tùy cách thức vi phạm.
Lệnh truy nã Đinh Sanh Kế vào ngày 1-8-1995. Ảnh: C.A
Tuy nhiên, ở tuổi 84, ông kế đã thuộc nhóm “người cao tuổi” theo quy định tại Luật Người cao tuổi 2009, vượt xa ngưỡng 70 tuổi - mốc tuổi được Bộ luật Hình sự 2015 quy định là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Theo điểm o khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, trong quá trình thi hành án, ông Kế còn có thể được xem xét hoãn hoặc tạm đình chỉ chấp hành án nếu tình trạng sức khỏe không đảm bảo hoặc nếu việc thi hành án gây ảnh hưởng đến sức khỏe ông Kế căn cứ theo Điều 67 Bộ luật Hình sự 2015.
Việc xử lý ông Kế cần được cân nhắc giữa sự nghiêm minh và tính nhân đạo. Dù ông từng phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, bị tuyên án chung thân và trốn trại hàng chục năm, nhưng yếu tố tuổi cao, sức khỏe yếu cũng phải được xem xét.
Nhiều khả năng ông vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự, song hình phạt sẽ theo hướng khoan hồng như hoãn, tạm đình chỉ thi hành án hoặc xem xét đặc xá, tha tù trước thời hạn.
TUẤN ANH