Phân bổ nguồn lực bảo đảm cân bằng, trọng tâm, khả thi

2 giờ trướcBài gốc

ĐBQH Cầm Hà Chung (Phú Thọ):
Bổ sung rõ cơ chế phối hợp giữa các cơ quan

Về nguyên tắc phân bổ nguồn lực, bảo đảm cân bằng trọng tâm và khả thi, tại điểm a khoản 4 Điều 1 dự thảo Nghị quyết quy định nguyên tắc tập trung ưu tiên nguồn lực đầu tư cho các xã nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tôi hoàn toàn đồng tình với nguyên tắc này.

Tuy nhiên, nếu không quy định rõ cơ cấu phân bổ theo từng hợp phần thì việc thực hiện sẽ gặp khó khăn, đặc biệt với Hợp phần phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi - nơi đa số địa phương không có khả năng cân đối ngân sách và rất khó đáp ứng yêu cầu vốn đối ứng.

Vì vậy, đề nghị bổ sung vào khoản 4 Điều 1 nguyên tắc phân bổ vốn ngân sách Trung ương, hỗ trợ thực hiện chương trình nội dung sau: Cơ cấu vốn ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương được xác định theo từng hợp phần của chương trình, trong đó đối với Hợp phần phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, ngân sách Trung ương giữ vai trò quyết định.

Về trách nhiệm của các cơ quan trong tổ chức thực hiện Chương trình, tôi đồng tình Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì chung. Tuy nhiên, cần phân công chủ trì các hợp phần; bổ sung rõ cơ chế phối hợp để bảo đảm trách nhiệm và tính đồng bộ. Do đó, đề nghị bổ sung vào khoản 2 Điều 2 dự thảo Nghị quyết nội dung: Thủ tướng Chính phủ quy định cụ thể cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, đặc biệt là cơ quan chủ trì từng hợp phần với các cơ quan liên quan bảo đảm chỉ đạo thống nhất, điều hành đồng bộ; không chồng chéo, phân định rõ trách nhiệm trong tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát và giải ngân nguồn lực.

Về giám sát việc thực hiện Chương trình, đề nghị cần bổ sung vào Điều 4 nội dung MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính trị và cộng đồng dân cư không chỉ thực hiện giám sát mà còn tham gia, theo dõi quá trình thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ và sử dụng nguồn lực của chương trình, kịp thời phát hiện, kiến nghị xử lý bất cập, sai phạm trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện. Quy định này vừa phù hợp với Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, vừa tăng tính minh bạch, tạo sự đồng thuận và đưa người dân trở thành chủ thể giám sát, chủ thể thụ hưởng thành quả của Chương trình.

ĐBQH Huỳnh Thị Ánh Sương (Quảng Ngãi):
Quy định tỷ lệ vốn đối ứng phù hợp

Tại điểm a khoản 4 Điều 1 dự thảo Nghị quyết đã nêu nguyên tắc đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Tuy nhiên, chưa rõ thứ tự ưu tiên theo vùng, nhóm đối tượng. Tôi đề nghị làm rõ ưu tiên đầu tư cho vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi có tỷ lệ hộ nghèo cao, hạ tầng chưa đồng bộ, nhiều khó khăn, chi phí đầu tư lớn nhưng khả năng tự cân đối ngân sách rất hạn chế. Việc quy định, xác định rõ vùng ưu tiên sẽ giúp phân bổ nguồn vốn trọng điểm hơn, tránh dàn trải nguồn lực, tạo hiệu quả lan tỏa rõ ràng và là căn cứ để thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả đầu tư.

Bên cạnh đó, cần nghiên cứu ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp giai đoạn 2026-2035 và quy định chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026-2035 nhằm tạo sự ổn định xuyên suốt trong toàn bộ giai đoạn 10 năm. Qua đó, giúp các tỉnh, thành phố chủ động trong rà soát, đánh giá, lập kế hoạch, phân bổ nguồn lực và tổ chức thực hiện chương trình, tránh phát sinh điều chỉnh lớn giữa các giai đoạn 5 năm.

Đồng thời, quy định tỷ lệ đối ứng phù hợp như đối với các địa phương chưa tự cân đối ngân sách và đang nhận hỗ trợ ngân sách trung ương từ 70% trở lên thì tỷ lệ đối ứng kinh phí thấp hơn các địa phương còn lại hoặc không bắt buộc phải đối ứng kinh phí. Và, nguyên tắc phân bổ vốn ngân sách trung ương là trung ương phân bổ giao cho các địa phương theo tổng nguồn vốn Chương trình để địa phương chủ động quyết định tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm.

ĐBQH Thạch Phước Bình (Vĩnh Long):
Tăng tỷ trọng ngân sách trung ương, giảm áp lực cho địa phương

Về phạm vi thời gian và kinh phí thực hiện, Chương trình xác định triển khai trên phạm vi toàn quốc, ưu tiên vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là cách tiếp cận phù hợp với đặc trưng của chương trình tích hợp, bảo đảm sự thống nhất về chính sách, đồng thời định hướng rõ ràng cho các vùng khó khăn, nơi vẫn còn khoảng cách rất lớn về thu nhập, hạ tầng và tiếp cận nghiệp vụ xã hội cơ bản.

Mặt khác, Chương trình được thiết kế theo chu kỳ 10 năm, chia làm 2 giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035. Cách bố trí này cho phép đánh giá giữa kỳ, điều chỉnh chính sách và nguồn lực phù hợp, đồng thời bảo đảm tính liên tục trong triển khai.

Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất nằm ở cơ cấu kinh phí với tổng nguồn vốn 500.000 tỷ đồng cho giai đoạn 2026-2030, trong đó ngân sách trung ương chỉ 100.000 tỷ đồng và ngân sách địa phương lên tới 400.000 tỷ đồng.

Tôi nhận thấy, cơ cấu này chưa phản ánh đúng năng lực tài chính của từng vùng miền. Hiện nay, đa số các tỉnh vùng dân tộc thiểu số và miền núi có thu ngân sách thấp; Tây Nguyên và Tây Nam Bộ chủ yếu dựa vào hỗ trợ cân đối của trung ương. Do vậy, yêu cầu địa phương đóng góp 80% tổng vốn là khó khả thi.

Dự thảo Nghị quyết cũng chưa làm rõ cơ chế phân bổ vốn theo mức độ khó khăn, chưa quy định rõ tỷ lệ vốn cho hạ tầng thiết yếu, chuyển đổi số hay phát triển doanh nghiệp, hợp tác xã, trong khi đây là các nội dung then chốt để đạt mục tiêu nông thôn mới, hiện đại và giảm nghèo bền vững.

Vì vậy, tôi đề nghị, cần tăng tỷ trọng ngân sách trung ương lên 180.000 đến 200.000 tỷ đồng, góp phần giảm áp lực cho địa phương. Cùng với đó, áp dụng phân bổ vốn theo 3 mức độ khó khăn để tránh phân bổ bình quân, dàn trải, bảo đảm vốn trải đúng nơi nghèo nhất, khó khăn nhất; tăng hiệu quả đầu tư, rút ngắn chênh lệch vùng miền, giúp địa phương chủ động thiết kế kế hoạch phù hợp với năng lực và nhu cầu.

Đồng thời, bổ sung cơ chế huy động vốn ngoài ngân sách, phấn đấu đạt 25-30% tổng nguồn lực; xác định rõ tỷ lệ vốn dành cho chuyển đổi số, hạ tầng thiết yếu và phát triển kinh tế số. Những điều chỉnh này sẽ bảo đảm Chương trình có đủ nguồn lực triển khai sát thực tế và đạt mục tiêu bền vững giai đoạn 2026-2035.

Minh Trang ghi; Ảnh: Hồ Long

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/phan-bo-nguon-luc-bao-dam-can-bang-trong-tam-kha-thi-10400588.html