Chiều 28/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.
Tránh tình trạng "mạnh ai nấy làm", gây mất đồng bộ"
Tham gia góp ý kiến về phân quyền, phân cấp trong lập và phê duyệt quy hoạch, ĐBQH Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) cho biết, Luật hiện hành phân định khá rõ thẩm quyền giữa Trung ương, địa phương nhưng vẫn còn cứng nhắc, khiến nhiều quy hoạch thấp tầng bị kéo dài thủ tục.
Dự thảo mở rộng quyền hạn cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc lập, phê duyệt và phân cấp cho cấp xã đối với một số loại quy hoạch chi tiết.
"Tuy nhiên, theo tôi, phân quyền mạnh phải đi kèm với cơ chế điều phối để tránh tình trạng manh mún quy hoạch và phát triển không đồng bộ", ông Bình nói.
ĐBQH Thạch Phước Bình (Ảnh: Media Quốc hội).
Đồng thời cho rằng, hoạt động quy hoạch cấp xã, phường có thể phát sinh thiếu đất hạ tầng thiết yếu như nghĩa trang, bãi rác, trạm xử lý nước thải.
Do đó, cần thiết lập cơ chế điều phối cấp tỉnh hoặc hội đồng quy hoạch liên phường, liên xã để đảm bảo thống nhất về không gian và hạ tầng kỹ thuật xã hội.
ĐBQH Nguyễn Thị Sửu (đoàn Tp.Huế) tham gia thêm về vấn đề phân cấp thẩm quyền lập và phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn.
Về việc phân công trách nhiệm lập quy hoạch giữa các cơ quan quản lý khu chức năng và Ủy ban nhân dân cấp xã.
Khoản 3a Điều 17 quy định: UBND cấp tỉnh có thể phân cấp trách nhiệm lập quy hoạch cho cả cơ quan quản lý khu chức năng và UBND xã. Theo đại biểu, đây là hướng đi đúng nhằm phát huy tính chủ động của địa phương.
Tuy nhiên, đại biểu Sửu cho rằng thiếu tiêu chí phân công. Hiện chưa có quy định về năng lực tối thiểu của cơ quan hoặc xã được giao nhiệm vụ; chưa có cơ chế phối hợp.
ĐBQH Nguyễn Thị Sửu (Ảnh: Phạm Thắng).
"Nếu cả hai cùng tham gia mà không có quy định phối hợp, dễ dẫn đến chồng chéo, xung đột; trách nhiệm pháp lý chưa rõ, nếu xảy ra sai sót trong quy hoạch, chưa xác định rõ cơ quan nào chịu trách nhiệm", bà Sửu nêu.
Vì vậy, đại biểu đề xuất, bổ sung tiêu chí phân công (ví dụ: có đội ngũ quy hoạch sư hoặc kỹ sư phù hợp; có năng lực công nghệ thông tin và quản lý không gian; có khả năng tiếp cận dữ liệu quy hoạch).
Quy định rõ cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý khu chức năng và UBND cấp xã. Đồng thời, Giao Chính phủ quy định chi tiết về trách nhiệm, thủ tục phối hợp và điều kiện phân công nhằm đảm bảo tính đồng bộ, tránh xung đột trong tổ chức không gian và sử dụng đất, đồng thời nâng cao chất lượng quy hoạch.
Về phê duyệt quy hoạch chung xã, giao thẩm quyền phê duyệt quy hoạch chung xã cho UBND cấp xã. Theo đại biểu, đây là bước tiến trong phân cấp nhưng còn thiếu các điều kiện đủ để đảm bảo chất lượng và cũng chưa có yêu cầu thẩm định trước khi phê duyệt, không có cơ chế giám sát từ cấp tỉnh.
"Nguy cơ xung đột với quy hoạch cấp cao hơn nếu xã phê duyệt mà không tham chiếu đầy đủ. Vì vậy, tôi đề xuất xác định rõ điều kiện để phân cấp cho xã, như phải có bộ máy chuyên môn về quy hoạch, có nhân sự có chứng chỉ hành nghề, có hạ tầng số hỗ trợ cho công tác quy hoạch", bà Sửu nói.
Đồng thời yêu cầu thẩm định trước khi phê duyệt bởi cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải đánh giá năng lực và công nhận tư cách của xã trước khi phân quyền.
UBND cấp tỉnh vẫn phải là cơ quan chịu trách nhiệm pháp lý nếu quy hoạch xã vi phạm quy hoạch cấp cao hơn nhằm bảo đảm chất lượng quy hoạch, tránh tình trạng "mạnh ai nấy làm", gây mất đồng bộ".
Đề xuất UBND các tỉnh quyết định phân cấp, ủy quyền cho UBND cấp xã
Nêu ý kiến về nội dung UBND cấp tỉnh quyết định phân cấp, ủy quyền cho UBND cấp xã phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch chung xã khi có đủ điều kiện về tổ chức bộ máy, nhân sự, năng lực, ĐBQH Triệu Thị Ngọc Diễm (đoàn Tp.Cần Thơ) cho rằng quy định như vậy là chưa phù hợp trong thực tế, không đảm bảo tính hiệu quả thực thi nhiệm vụ trong bối cảnh phân cấp, phân quyền cho chính quyền cấp cơ sở.
ĐBQH Triệu Thị Ngọc Diễm (Ảnh: Media Quốc hội).
"Nếu chính quyền cấp xã chưa hoặc không đủ điều kiện thì ai sẽ làm thay nhiệm vụ phê duyệt quy hoạch, quy hoạch chung xã?", đại biểu đặt câu hỏi.
Đồng thời cho rằng, tiêu chí để đánh giá cấp xã đủ điều kiện về tổ chức bộ máy, nhân sự. Đặc biệt phạm trù năng lực chưa rõ và rất khó để đánh giá, định lượng.
Nếu đơn vị không đáp ứng yêu cầu về năng lực thì cơ chế chịu trách nhiệm sẽ như thế nào khi giao nhiệm vụ về trên cho các tổ chức?
Hoặc các cơ quan thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về quy hoạch làm thay sẽ dẫn đến quá tải cho các đơn vị đó và không thể thực hiện nguyên tắc phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm cụ thể.
Do đó, đại biểu đề xuất UBND các tỉnh quyết định phân cấp, ủy quyền cho UBND cấp xã phê duyệt nhiệm vụ để phù hợp với tình hình thực tế.
Đồng thời, có giải pháp để UBND xã và các đơn vị có liên quan hoàn thiện điều kiện về tổ chức bộ máy, nhân sự, năng lực của chính quyền cấp xã cũng như giao đơn vị chuyên môn hướng dẫn để công tác phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch chung cấp xã đảm bảo theo quy định.
Cuối phiên thảo luận, giải trình làm rõ ý kiến các ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, hiện nay cả nước có gần 300 viện và trung tâm thực hiện quy hoạch ở địa phương, tại các thành phố lớn cũng có các viện quy hoạch, kiến trúc.
Ở cấp tỉnh, việc lập quy hoạch thường thuê tư vấn từ các đơn vị này, bám sát quy hoạch quốc gia và quy hoạch ngành để lập quy hoạch tỉnh, quy hoạch thành phố.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh (Ảnh: Phạm Thắng).
Khi triển khai xuống cấp xã, theo quan điểm của Bộ, cần thực hiện đồng bộ từ tỉnh đến xã, bảo đảm cùng một đơn vị tư vấn hoặc đầu mối chuyên môn nhằm tạo sự thống nhất.
Về thẩm định quy hoạch, tại các Sở xây dựng sau sáp nhập hiện có đội ngũ khoảng 60 - 70 kỹ sư chuyên ngành, đủ điều kiện thành lập hội đồng thẩm định. Với các quy hoạch liên quan phạm vi quốc gia, ngoài lực lượng chuyên môn sẵn có, Bộ Xây dựng vẫn thuê thêm các chuyên gia có chuyên môn sâu để bảo đảm chất lượng.
Do đó, theo Bộ trưởng, khi đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong lập, phê duyệt quy hoạch, không nên cho rằng cấp xã hay cấp tỉnh không đủ năng lực thẩm định, mà cần có hướng dẫn cụ thể qua các nghị định, thông tư để việc triển khai bảo đảm thống nhất và chất lượng.
Hoàng Thị Bích