Hình minh họa về sinh vật giống loài bò sát sống cách đây khoảng 350 triệu năm tại vùng núi bang Victoria, Australia. (Ảnh: AP)
Theo kết quả khảo cổ được công bố trên Tạp chí Nature ngày 14/5, các nhà nghiên cứu đã xác định rằng những dấu chân cổ đại được tìm thấy ở bang Victoria (Đông Nam Australia) là bằng chứng lâu đời nhất về một loài động vật có xương sống đã rời bỏ đại dương để sống hoàn toàn trên cạn.
Phát hiện này không chỉ kéo lùi lại hàng chục triệu năm mốc thời gian mà chúng ta từng tin tưởng về quá trình tiến hóa lớn của động vật, mà còn cung cấp một cái nhìn mới mẻ về bước ngoặt định hình sự sống trên hành tinh.
Theo nhóm nghiên cứu do nhà cổ sinh vật học Per Ahlberg thuộc Đại học Uppsala (Thụy Điển) đứng đầu, những dấu chân này được lưu giữ trên một phiến sa thạch rộng 30cm, nằm ở vùng núi bang Victoria. Chúng được tạo ra cách đây khoảng 350 triệu năm, vào thời kỳ cuối Kỷ Devon, đầu Kỷ Than đá, khi siêu lục địa Gondwana vẫn còn hiện diện.
Bằng chứng đầu tiên là một dấu chân đơn lẻ với các vết lõm nhỏ li ti - dấu tích của một cơn mưa ngắn. Điều này cho thấy dấu chân được tạo ra ngay trước khi cơn mưa xảy ra. Sau đó, hai bộ dấu chân khác tiếp nối, với bộ thứ hai cho thấy con vật “đang di chuyển vội vã,” để lại những vết cào dài của móng vuốt trên nền đất mềm.
Ông Ahlberg nhận định rằng những dấu chân này thuộc về một loài bò sát cổ đại dài từ 60-80 cm, với dáng vẻ giống thằn lằn hiện đại.
Điểm đặc biệt nhất là sinh vật này có móng vuốt, dấu hiệu rõ ràng cho thấy nó thuộc nhóm amniote (động vật có màng ối) - nhóm động vật gồm các loài bò sát, chim và thú hiện nay.
Tổ tiên của amniote là các loài tứ chi (tetrapod) vốn phát triển chi để di chuyển nhưng vẫn phụ thuộc vào môi trường nước, đặc biệt để sinh sản.
Trong khi đó, amniote tiến hóa để có thể đẻ trứng có vỏ cứng, đủ khả năng tồn tại trên cạn, từ đó hoàn toàn cắt đứt sự lệ thuộc vào nước-một bước tiến hóa then chốt giúp động vật mở rộng sinh sống khắp lục địa.
Theo nhận định của chuyên gia Stuart Sumida thuộc Đại học Bang California, phát hiện mới này cho thấy amniote có thể đã tồn tại sớm hơn 35-40 triệu năm so với giả định trước đây.
Điều này đồng nghĩa với việc quá trình chuyển đổi từ sinh vật biển sang sinh vật sống hoàn toàn trên cạn có thể đã diễn ra nhanh chóng hơn rất nhiều-chỉ trong vòng 50 triệu năm./.
(TTXVN/Vietnam+)