Thường trực Tỉnh ủy Thái Nguyên kiểm tra công tác giải phóng mặt bằng dự án đường cao tốc Chợ Mới-Bắc Kạn. (Ảnh QUÝ ĐÔN)
Giải phóng mặt bằng luôn là việc khó, dễ nảy sinh nhiều đơn thư, khiếu nại kéo dài, tiến độ chậm, ảnh hưởng tới việc thu hồi đất phục vụ các dự án, công trình phát triển kinh tế, xã hội. Thực tiễn tại Thái Nguyên cho thấy, cấp ủy các cấp đều luôn xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, cần lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, thường xuyên, liên tục, gắn với trách nhiệm người đứng đầu.
Nhờ đó, không có tình trạng “khoán” giải phóng mặt bằng cho chính quyền, thay vào đó là sự chỉ đạo, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc dưới sự lãnh đạo của cấp ủy. Hình ảnh các đồng chí trong Thường trực Tỉnh ủy và Đảng ủy các xã, phường trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo tại các điểm “nóng” về giải phóng mặt bằng đã phổ biến, thường xuyên.
Phú Lạc là xã thuần nông, nhiều khó khăn của tỉnh Thái Nguyên. Với mỗi người dân nơi đây, đất đai là tài sản quý, đóng vai trò cốt yếu trong phát triển kinh tế hộ gia đình. Nhưng nhờ sự vào cuộc của cấp ủy, Phú Lạc lại là một trong những xã tiêu biểu của Thái Nguyên về công tác vận động nhân dân hiến đất xây dựng nông thôn mới.
Theo Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Hữu Quyết, từ thực tiễn, Đảng ủy xã thấy rằng, đối với công tác vận động nhân dân hiến đất, tài sản để xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn thì sự lãnh đạo của cấp ủy là yếu tố quyết định. Cấp ủy ban hành nghị quyết chuyên đề, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng cấp, từng ngành, từng thành viên. Cán bộ, đảng viên, người có uy tín gương mẫu đi đầu, chấp hành trước.
Từ những giải pháp này, thời gian qua, Phú Lạc đã vận động 2.384 hộ hiến 118.928m2 đất, nhiều công trình, cây cối với tổng giá trị gần 30 tỷ đồng. Đây là con số rất lớn so với mức phát triển kinh tế của địa phương. Nhiều hộ dân dù hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn gương mẫu hiến đất, phá dỡ công trình bàn giao mặt bằng. Từ sự đồng lòng của nhân dân, Phú Lạc đã nâng cấp, mở rộng 12km đường trục xã, 36km đường liên thôn, xóm và 5 cầu, cống giao thông. Đường làng, ngõ xóm khang trang, sạch, đẹp, tạo điều kiện cho lưu thông hàng hóa, phát triển sản xuất, đời sống nhân dân được cải thiện.
Từ năm 2023, Huyện ủy Đại Từ cũ đã ban hành Nghị quyết số 07-NQ/HU về việc lãnh đạo thực hiện phong trào “Mở rộng đường xóm 6m”. Đây được coi là bước đột phá về giao thông khi ở các xã miền núi mở đường rộng 3m đã là thành công chứ chưa nói tới rộng 6m. Nghị quyết đúng đắn này cho tới nay vẫn là “xương sống” trong hành trình phát triển giao thông của các xã thuộc huyện Đại Từ cũ.
Theo Đảng ủy xã La Bằng, đưa Nghị quyết số 07 vào cuộc sống, từng chi bộ ở La Bằng đã bàn bạc, thống nhất trong sinh hoạt, xây dựng nghị quyết, phân công đảng viên phụ trách, trực tiếp đến từng hộ dân để tuyên truyền, vận động. Nhiều đồng chí đảng viên nêu gương, tự nguyện hiến đất, phá dỡ công trình, tường rào, vận động gia đình, dòng họ cùng tham gia. Sự gương mẫu, tiên phong của cán bộ, đảng viên đã lan tỏa, hun đúc, củng cố tinh thần đồng thuận trong nhân dân. Chỉ trong thời gian ngắn, hàng trăm hộ dân đã hiến đất, góp sức mở đường giúp La Bằng có 43 tuyến đường mở rộng đạt chuẩn 6m với tổng chiều dài 28 km, trong đó hơn 20 km đã bê-tông hóa. Đường kiên cố, rộng thoáng giúp La Bằng phát triển mạnh mẽ kinh tế cây chè gắn với du lịch.
Trong quá trình thực hiện, các cấp ủy tại Thái Nguyên đều nghiên cứu, tìm tòi các giải pháp sáng tạo, linh hoạt phù hợp tình hình mới để lãnh đạo, chỉ đạo hiệu quả. Tại phường Phổ Yên, Đảng ủy phường đã ban hành nghị quyết chuyên đề về công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đối với mỗi dự án, tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân.
Từ 2020 tới nay, phường Phổ Yên đã thực hiện bồi thường, thu hồi đất, hỗ trợ tái định cư cho 12 dự án trọng điểm với diện tích gần 200ha và tiếp tục thực hiện các dự án lớn, như: Khu công nghiệp Yên Bình 2 diện tích gần 300ha, Khu công nghiệp Điềm Thụy-Khu A với diện tích 180ha…
Theo Bí thư Đảng ủy phường Vạn Xuân Trần Xuân Trường, giai đoạn 2025-2030, Đảng ủy xã xác định cần có nhóm giải pháp đột phá để bảo đảm thực hiện tốt công tác giải phóng mặt bằng. Đó là, ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo trong quản lý đất đai; xây dựng bản đồ số hóa 3D tích hợp dữ liệu địa chính; phát triển ứng dụng di động phục vụ tra cứu thông tin để chuyển từ “giám sát thủ công” sang “giám sát thông minh”. Phường sẽ thành lập tổ công tác liên ngành giám sát xuyên suốt từ quy hoạch, thu hồi đất, bồi thường đến tái định cư.
Phường triển khai chính sách “người dân đồng hành cùng phát triển” để chuyển từ tư duy “bồi thường-hỗ trợ” sang “chia sẻ, làm rõ lợi ích” khi nhường đất sẽ có cuộc sống tốt hơn; khuyến khích mô hình góp đất cùng doanh nghiệp, để người dân từ “đối tượng bị tác động” thành “chủ thể đồng hành”. Vạn Xuân sẽ xây dựng ngân hàng quỹ đất sạch bằng cách chủ động giải phóng mặt bằng, chuẩn bị quỹ đất trước khi kêu gọi đầu tư. Đảng ủy phường khẳng định sẽ công khai kết quả kiểm tra, giám sát định kỳ để nhân dân theo dõi.
Theo Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên Trịnh Xuân Trường, tỉnh có vị trí, điều kiện kinh tế, xã hội thuận lợi và dư địa phát triển lớn, động lực tăng trưởng cốt lõi là đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng, trong đó trọng tâm là sản xuất công nghiệp. Do đó, cần đặc biệt chú trọng công tác giải phóng mặt bằng, thu hút nhà đầu tư thứ cấp vào các khu công nghiệp.
Tỉnh ủy Thái Nguyên chỉ đạo các cấp ủy, chính quyền nâng cao tinh thần trách nhiệm, nhất là của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo việc chấp hành các quy định của pháp luật về đầu tư công, bồi thường, giải phóng mặt bằng; lấy kết quả thực hiện là một trong những tiêu chí quan trọng đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ.
Hiện tại, Tỉnh ủy Thái Nguyên chuẩn bị ban hành 20 đề án quan trọng để phát triển kinh tế, xã hội giai đoạn 2025-2030, cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh. Trong đó, có nhiều đề án sẽ cần tới sự tăng tốc giải phóng mặt bằng. Vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy ở Thái Nguyên đối với công tác giải phóng mặt bằng nói riêng sẽ càng được khẳng định và cần phải khẳng định để đưa Thái Nguyên phát triển nhanh, bền vững trong giai đoạn tới.
TUẤN SƠN