Phát triển đô thị thông minh, hiện đại: Sự gắn kết giữa lãnh đạo chính trị và sáng tạo khoa học

một giờ trướcBài gốc

Thi công Dự án Đường ven sông Đồng Nai, phường Trấn Biên, để phục vụ phát triển đô thị ven sông Đồng Nai. Ảnh: Phạm Tùng

Kiến tạo, bứt phá phát triển đô thị

Đồng Nai có vị trí chiến lược về địa lý, là nơi giao thoa của các vùng kinh tế trọng điểm: Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long. Tỉnh Đồng Nai cũng được xem là “thủ phủ” phát triển công nghiệp trong cả nước với Khu công nghiệp Biên Hòa 1 hình thành đầu tiên trong cả nước. Cùng với đó, những năm qua, hệ thống hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh cũng đã được đầu tư, phát triển mạnh mẽ. Tất cả đã tạo nên những điều kiện hết sức thuận lợi để Đồng Nai kiến tạo và bứt phá phát triển hệ thống đô thị trên địa bàn tỉnh.

Theo UBND tỉnh, những năm qua, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tổ chức triển khai lập chương trình phát triển đô thị toàn tỉnh và cho từng đô thị làm cơ sở cho việc xây dựng hoàn thiện hệ thống hạ tầng đô thị đạt tiêu chuẩn cơ bản của từng loại đô thị. Đồng thời lồng ghép với các chương trình, kế hoạch khác trên địa bàn nhằm từng bước chỉnh trang đô thị, hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật, đảm bảo các đô thị phát triển một cách bền vững, hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế. Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã hình thành 16 đô thị, trong đó có 1 đô thị loại I và 2 đô thị loại III.

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Hà cho biết: Trong những năm qua, công tác quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, phát triển đô thị trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã được tập trung chỉ đạo thực hiện, bước đầu đạt những kết quả tích cực. Bộ mặt các đô thị dần được chỉnh trang, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, tạo ra một diện mạo mới.

Cùng với đó, Đồng Nai cũng tập trung cho công tác đầu tư xây dựng cơ bản; hệ thống hạ tầng đô thị được đầu tư tương đối, cơ bản định hình. Một số dự án quan trọng quốc gia như Cảng hàng không quốc tế (sân bay) Long Thành, các tuyến đường trọng yếu kết nối với sân bay, các tuyến đường cao tốc đã đưa vào khai thác hoặc đang triển khai thực hiện là điều kiện thuận lợi lớn để Đồng Nai kết nối với các khác trong vùng, vận chuyển hàng hóa thuận lợi hơn. Điều này cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển của các đô thị trên địa bàn tỉnh.

Với mục tiêu hình thành hệ thống đô thị phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sống của người dân đô thị, những năm qua, tỉnh Đồng Nai đã dành nhiều nguồn lực thực hiện công tác chỉnh trang đô thị. Đến nay, các công trình về chỉnh trang đô thị đã được hoàn thành như: đưa vào sử dụng 2 bãi đậu xe công cộng tại công viên Biên Hùng và khu vực Bệnh viện Trung Cao cũ; 4 bãi đậu xe kết hợp hoa viên cây xanh tại các khu vực như: khu đất dưới tháp nước A42, khu đất đối diện công viên Dương Tử Giang, khu đất là trụ sở cũ Xí nghiệp In Đồng Nai và khu đất Công ty cổ phần Đồng Tiến cũ. Cùng với đó, tỉnh đã hoàn thành tháo dỡ hạng mục tường rào phía trước Trung tâm Hội nghị tỉnh (phường Tân Triều), đoạn nằm dọc đường Nguyễn Ái Quốc nhằm tạo sự thông thoáng về không gian đô thị, cải thiện mỹ quan tuyến đường
trung tâm.

Đồng chí Võ Tấn Đức, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: Một trong những mục tiêu quan trọng của tỉnh Đồng Nai trong phát triển đô thị là phải hình thành được các khu đô thị, du lịch, dịch vụ nghỉ dưỡng đẳng cấp. Và “điểm nhấn” cho việc hiện thực hóa mục tiêu này là việc tỉnh Đồng Nai đang quyết liệt thực hiện Đề án Chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành khu đô thị - thương mại - dịch vụ và cải thiện môi trường nhằm xây dựng một khu đô thị - dịch vụ - thương mại mới văn minh, hiện đại, phát triển bền vững, tạo bộ mặt mỹ quan đặc trưng cho khu vực đô thị Đồng Nai. Có thể nói, việc chuyển đổi công năng khu công nghiệp lâu đời nhất cả nước và vốn được xem là “cái nôi” của ngành công nghiệp Việt Nam thành khu đô thị xanh, hiện đại là minh chứng rõ nét cho định hướng phát triển bền vững của tỉnh Đồng Nai, trong đó có phát triển đô thị.

Phát triển hệ thống đô thị đồng bộ, hiện đại, thông minh, giàu bản sắc

Là địa phương “đóng chân” của Sân bay Long Thành, tỉnh Đồng Nai xác định đây là một trong 2 khu vực động lực phát triển của tỉnh trong thời gian tới cùng với khu vực hành lang sông Đồng Nai. Trong đó, để khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của Sân bay Long Thành, tỉnh Đồng Nai cũng đang triển khai công tác lập quy hoạch để phát triển mô hình đô thị Sân bay Long Thành.

Sự hình thành đô thị Sân bay Long Thành - hạt nhân của vùng dịch vụ hàng không quy mô lớn nhất cả nước, cùng hành lang sông Đồng Nai - trục phát triển đô thị hiện đại của phía Nam tỉnh được xác định là động lực kép, vừa thúc đẩy dịch vụ - thương mại - logistics, vừa kích hoạt thị trường bất động sản, tài chính và du lịch, tạo ra bước phát triển đột phá cho kinh tế địa phương, trong đó có phát triển đô thị.

Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Nai trình Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, đã xác định quan điểm phát triển hệ thống đô thị của tỉnh trong thời gian tới là phát triển hệ thống đô thị đồng bộ, hiện đại, thông minh, giàu bản sắc. Đặc trưng là phát triển đô thị sân bay, đô thị sinh thái ven sông đẳng cấp quốc tế.

Trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ I, về các chỉ tiêu chủ yếu nhiệm kỳ 2025-2030, tỉnh Đồng Nai đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ đô thị hóa trên địa bàn tỉnh đạt 55%.

Hiện nay, tỉnh Đồng Nai là một trong những địa phương thuộc tốp đầu của cả nước về diện tích, dân số cũng như quy mô nền kinh tế. Cùng với đó, hệ thống hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông cũng đang được đầu tư phát triển mạnh mẽ với hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia đang được triển khai thực hiện như: Sân bay Long Thành; các tuyến đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Gia Nghĩa - Chơn Thành, Thành phố Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành… được kỳ vọng sẽ mở ra những không gian phát triển kinh tế - xã hội mới cho tỉnh, trong đó có lĩnh vực phát triển đô thị.

TS Mai Chiếm Hiếu, Phó Trưởng khoa Kinh tế chính trị, Học viện Chính trị khu vực II (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng: Tỉnh Đồng Nai có “siêu” Sân bay Long Thành, Cảng Phước An, trung tâm giao thông của vùng Đông Nam Bộ; đồng thời, tỉnh cũng là cửa ngõ kết nối giao thông với Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Nam Trung Bộ. Với những lợi thế trên, tỉnh Đồng Nai mới có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế. Trong phát triển nên lấy khu vực Long Thành, Nhơn Trạch và Biên Hòa cũ làm động lực chính.

“Cụ thể, tập trung phát triển các đô thị thông minh, dịch vụ đa dạng, chất lượng. Trong đó, đối với khu vực Biên Hòa cũ sẽ là trung tâm chính trị, hành chính của tỉnh, cần tập trung phát triển theo hướng đô thị hiện đại, có nhiều dịch vụ chất lượng cao. Đặc biệt, nên khai thác phát triển hai bên bờ sông Đồng Nai theo mô hình như hai bên bờ sông Hàn, thành phố Đà Nẵng” - TS Mai Chiếm Hiếu cho hay.

Theo TS khoa học - kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn, Chủ tịch NgoViet Architects & Planners (đóng tại Thành phố Hồ Chí Minh): Đối với tỉnh Đồng Nai, lĩnh vực công nghiệp có thể được ưu tiên phát triển về hướng Bắc (tỉnh Bình Phước cũ). Khi đó, các khu vực đô thị Biên Hòa cũ, đô thị Sân bay Long Thành sẽ có thêm nhiều không gian để đẩy mạnh phát triển đô thị.

“Khi phát triển công nghiệp được dịch chuyển về phía Bắc cũng sẽ mở ra cơ hội phát triển đô thị tại khu vực này. Bởi khi đó, hạ tầng giao thông kết nối sẽ phải được đầu tư phát triển đồng bộ, cộng với sự dịch chuyển nguồn lao động là những điều kiện để thúc đẩy phát triển mô hình đô thị công nghiệp” - TS khoa học - kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn chia sẻ.

Trong chiến lược phát triển đô thị thời gian tới của Đồng Nai, tỉnh cũng xác định một trong những bước đột phá chính là mô hình đô thị TOD (Transit-Oriented Development) - mô hình phát triển đô thị lấy hệ thống giao thông công cộng làm trung tâm.

Theo quy hoạch, tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đi qua địa bàn tỉnh có chiều dài khoảng 82km. Cùng với đó, tỉnh Đồng Nai cũng đang xúc tiến các dự án đường sắt đô thị (metro). Đây là những điều kiện rất thuận lợi để hình thành và phát triển mô hình đô thị TOD trên địa bàn tỉnh.

Phạm Tùng

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/kinh-te/202509/phat-trien-do-thi-thong-minh-hien-dai-su-gan-ket-giua-lanh-dao-chinh-tri-va-sang-tao-khoa-hoc-e2104de/