Tọa đàm “Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng trong thời kỳ vươn mình của dân tộc” do Hội Kỷ lục gia Việt Nam tổ chức tại Hà Nội ngày 29/6/2025 nhằm triển khai kịp thời chủ trương phát triển kinh tế tư nhân theo Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị. Từ đó làm cơ sở để biên soạn Báo cáo tham vấn trình cơ quan hoạch định chiến lược, chính sách quốc gia về phát triển kinh tế tư nhân với vai trò động lực then chốt cho phát triển trong thời kỳ mới.
Nghị quyết 68 khai phóng nguồn lực quan trọng cho đất nước
Tại tọa đàm, TS. Thang Văn Phúc, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, Chủ tịch Hội Kỷ lục gia Việt Nam nhấn mạnh, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị có ý nghĩa lịch sử, khai phóng một nguồn lực quan trọng của đất nước trong phát triển trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Từ thực tiễn gần 40 năm đổi mới, Nghị quyết đã khẳng định: Kinh tế tư nhân nước ta đã từng bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, trở thành một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân có 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách, sử dụng khoảng 8% tổng số lao động và tạo việc làm. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã phát triển lớn mạnh, khẳng định thương hiệu và vị thế trong khu vực và vươn ra thế giới.
Quang cảnh tọa đàm
Thực tiễn này đã khẳng định vị trí, vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế. Tuy nhiên, phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và nguồn lực to lớn trong xã hội, trong nền kinh tế, thực sự còn đang phải đối mặt với rất nhiều vấn đề thách thức phát triển trong thời ký mới.
“Nghị quyết đã chỉ ra nguyên nhân của thực trạng này, từ tư duy, nhận thức về vị trí, vai trò của khu vực kinh tế tư nhân, tới thể chế pháp luật còn nhiều vướng mắc, bất cập, chưa tạo sự phát huy vai trò mới của Nhà nước – là "bà đỡ"cho mọi sự phát triển - khi chuyển từ nhà nước quản lý sang một nhà nước phục vụ nhân dân, phục vụ doanh nghiệp và phục vụ phát triển”, ông Phúc nhấn mạnh.
Tại tọa đàm, nhiều chuyên gia cho rằng, mặc dù kinh tế tư nhân đóng góp lớn cho GDP, nhưng khu vực này vẫn còn nhiều rào cản trong phát triển, cơ cấu doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chiếm phần lớn. Do đó, cần tạo hành lang pháp lý và tạo điều kiện về nhiều mặt cho khu vực này xứng đáng là động lực tăng trưởng quan trọng nhất.
Nghị quyết 68 đang đòi hỏi những thay đổi nhận thức về kinh tế tư nhân
Phát biểu tại tọa đàm, TS Lê Doãn Hợp, nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, chia sẻ, cách đây mấy chục năm, ông đã từng làm luận án về vai trò của kinh tế tư nhân. Thế nên, ông hết sức tâm đắc khi đón nhận Nghị quyết 68. Theo ông, Nghị quyết 68 đang đặt ra những đòi hỏi phải thay đổi căn bản về khu vực kinh tế tư nhân, bởi các nước phát triển nhất trên thế giới đều gắn với khu vực kinh tế tư nhân.
Cái thay đổi ở đây, theo TS Lê Doãn Hợp là những gì mà Nhà nước không cấm thì người dân và doanh nghiệp có quyền làm mà không phải đi xin ai cả. Thêm nữa là, cần chuyển từ quản lý nhà nước sang phục vụ doanh nghiệp. Đặc biệt, ông nhấn mạnh cần hạn chế tối đa việc hình sự hóa các quan hệ kinh tế bởi nhiều cơ chế hiện tại vẫn còn thể hiện, điều mà ông Hợp gọi là "mang tính “dọa” người thông minh, người tích cực".
Trong khi đó, TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, Việt Nam gần như là nước đi sau cùng về đánh giá vai trò của khu vực kinh tế tư nhân. Theo ông Thiên, trong vai trò là nước đi sau, Việt Nam rất cần phải vượt lên bởi các nền kinh tế mới nổi gần đây đều gắn với phát huy vai trò của kinh tế tư nhân là nằm ở khu vực Đông Bắc Á.
Tại tọa đàm, nhiều chuyên gia cho rằng, việc bảo đảm cạnh tranh bình đẳng có ý nghĩa sống còn với khu vực kinh tế tư nhân. Ảnh: Ngọc Tiến
Tại tọa đàm, nhiều ý kiến cho rằng, việc bảo đảm bình đẳng trong kinh doanh là yếu tố sống còn với khu vực kinh tế tư nhân. Ông Thiên thẳng thắn cho rằng, khu vực kinh tế tư nhân khi được nhìn nhận như động lực tăng trưởng quan trọng nhất lại “cũng là khi khu vực này đang gặp nhiều khó khăn nhất trong những năm gần đây khi số lượng doanh nghiệp tư nhân nói văn vẻ là rời thị trường song thực chất là không còn hoạt động, kéo theo đó là đời sống, thu nhập của nhiều lao động”.
Ông Thiên cũng cho rằng, các thỏa thuận thương mại tuy đã mang về nhiều cơ hội tăng trưởng và phát triển, song doanh nghiệp thuần Việt tận dụng không được bao nhiêu. Đây là điều rất đáng suy nghĩ và có các đánh giá đúng để khắc phục.
Bởi vậy, cùng với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội là cần một logic hành động mới mà quan trọng nhất là không phân biệt đối xử, bảo đảm tự do kinh doanh và cạnh tranh bình đẳng cũng như không hồi tố gây bất lợi cho doanh nghiệp.
Còn TS Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Hợp tác đầu tư nước ngoài cho rằng, cả nguyên nhân khách quan và chủ quan đều dẫn đến việc triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế tư nhân còn hạn chế, hiệu quả chưa cao. Trong đó công tác phổ biến, quán triệt, tuyên truyền các chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế tư nhân chưa được thực hiện thường xuyên, thiếu chiều sâu. Hiệu lực và hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
TS. Nguyễn Mại kiến nghị một số giải pháp như: Tăng cường nhận thức thống nhất về phát triển kinh tế tư nhân trong toàn hệ thống chính trị; tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi; hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, hiện đại hóa công nghệ và nâng cao năng suất lao động thông qua phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
Tọa đàm đã đề cập đến nhiều các vấn đề đáng chú ý về kinh tế tư nhân, phân tích nhằm cung cấp góc nhìn đa chiều, mang giá trị thực tiễn như vai trò chiến lược của kinh tế tư nhân trong phát triển quốc gia, chuyển đổi số và năng lực cạnh tranh, tài chính – tiền tệ và nguồn lực cho khu vực tư nhân, chính sách hỗ trợ và tháo gỡ điểm nghẽn.
Quang Lộc