Phát triển năng lượng xanh-chìa khóa kiến tạo thành phố sạch

3 giờ trướcBài gốc

Ở các đô thị lớn việc kiểm soát khí thải giao thông, phát triển hạ tầng năng lượng sạch và nâng cao tiêu chuẩn môi trường đô thị là trụ cột quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu “thành phố sạch”. (Ảnh: minh họa; nhandan.vn)

Đó là khẳng định Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành tại Diễn đàn “Năng lượng xanh-thành phố sạch” do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức sáng 7/11.

Chuyển đổi năng lượng-hướng đi tất yếu

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh, trong bối cảnh thế giới đối mặt với thách thức nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy giảm tài nguyên, lựa chọn con đường phát triển xanh và chuyển dịch sang năng lượng sạch là xu thế tất yếu của mọi quốc gia.

Theo Thứ trưởng, Việt Nam nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của vấn đề này và đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn như Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; các kế hoạch hành động về giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozon và thích ứng với biến đổi khí hậu. Những định hướng này thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong kiểm soát ô nhiễm, bảo vệ môi trường, thúc đẩy phát triển năng lượng xanh-nền tảng của kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế carbon thấp.

Với chủ đề “Năng lượng xanh-thành phố sạch”, Diễn đàn năm nay không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật hay công nghệ, mà còn là vấn đề mang tính chiến lược, gắn liền với mô hình phát triển bền vững của đất nước.

Thứ trưởng Lê Công Thành khẳng định, sử dụng năng lượng sạch, nhiên liệu sạch và phát triển giao thông xanh không còn là xu hướng tương lai, mà là nhiệm vụ của hiện tại. Ở các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, việc kiểm soát khí thải giao thông, phát triển hạ tầng năng lượng sạch và nâng cao tiêu chuẩn môi trường đô thị là trụ cột quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu “thành phố sạch”.

Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành phát biểu tại Diễn đàn.

Diễn đàn cũng là dịp để các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp cụ thể cho từng lĩnh vực. Kết quả thảo luận sẽ góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách, định hướng hành động, lan tỏa thông điệp: “Phát triển năng lượng xanh-kiến tạo thành phố sạch-vì tương lai Việt Nam xanh”.

Thứ trưởng Lê Công Thành kêu gọi sự chung tay của toàn dân, cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức quốc tế và cơ quan quản lý cùng hành động, đổi mới và đầu tư cho tương lai năng lượng xanh của đất nước.

“Với quyết tâm chính trị cao và sự đồng hành của toàn xã hội, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng những đô thị xanh, sạch, đáng sống, nơi con người được hít thở bầu không khí trong lành, sống trong môi trường an toàn và thịnh vượng,” ông Thành nhấn mạnh.

Siết kiểm soát khí thải, thúc đẩy giao thông xanh

Theo ông Trương Mạnh Tuấn, Phó Trưởng phòng Quản lý chất lượng môi trường (Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường), ô nhiễm không khí hiện là vấn đề nghiêm trọng tại Việt Nam, tập trung chủ yếu ở hai vùng kinh tế trọng điểm: Hà Nội và các tỉnh phía bắc; Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực phụ cận phía nam.

Kết quả quan trắc cho thấy, ô nhiễm tập trung vào bụi và bụi mịn (PM2.5), diễn ra theo chu kỳ từ tháng 10 đến tháng 4 hằng năm, tại các điểm có mật độ giao thông cao và nhiều cơ sở sản xuất. Nguồn phát sinh chính đến từ giao thông, xây dựng, công nghiệp, đốt rác mở và sinh hoạt dân cư.

Toàn cảnh Diễn đàn “Năng lượng xanh-thành phố sạch” do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức.

Để kiểm soát khí thải, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự thảo lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với xe mô-tô, xe gắn máy lưu hành tại Việt Nam. Theo đó, thời gian áp dụng chính thức được lùi để người dân và địa phương có thêm thời gian chuẩn bị. Riêng tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, các quy định sẽ được siết chặt sớm hơn, bắt đầu từ ngày 1/7/2027. Các đô thị khác như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và thành phố Huế sẽ triển khai từ ngày 1/7/2028; các địa phương còn lại áp dụng từ 1/7/2030.

Ông Tuấn nhấn mạnh, việc ban hành tiêu chuẩn và lộ trình cụ thể sẽ giúp định hướng cho người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, góp phần giảm phát thải và thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang phương tiện sử dụng điện, năng lượng sạch.

Ở góc nhìn phát triển giao thông xanh, ông Lê Văn Đạt, Phó Giám đốc Học viện Chiến lược, Bồi dưỡng cán bộ xây dựng (Bộ Xây dựng), cho biết, Hà Nội là một trong những đô thị ô nhiễm không khí cao nhất cả nước, với nồng độ PM2.5 trung bình năm 2023 đạt 40-50 µg/m³, cao gấp 2-3 lần ngưỡng khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Tại Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ số AQI từng đạt 194 (mức “không lành mạnh”), PM2.5 vượt gấp 7 lần giới hạn WHO.

Nguồn phát thải chủ yếu đến từ giao thông đường bộ, trong đó xe máy chiếm 94% hydrocarbon (HC), 87% khí CO và 33% bụi mịn PM10. Năm 2024, tổng phát thải CO₂ từ giao thông đường bộ ước đạt 10,8 triệu tấn, trong đó phương tiện cá nhân chiếm gần 50%.

Đề xuất giải pháp thúc đẩy phát triển giao thông xanh, ông Đạt cho rằng cần đồng bộ nhiều nhóm chính sách về đầu tư, tài chính, kiểm soát phương tiện cá nhân và hỗ trợ người dân.

Về đầu tư, cần áp dụng linh hoạt mô hình đối tác công-tư (PPP) trong phát triển hệ thống đường sắt đô thị, xe buýt; khuyến khích phát triển tuyến buýt đường thủy sử dụng năng lượng xanh; xem trạm sạc điện cho xe buýt là một phần của hạ tầng giao thông. Đồng thời, cần có cơ chế đấu thầu, đặt hàng rõ ràng và thời hạn hợp đồng phù hợp với niên hạn sử dụng phương tiện.

Về tài chính, ông Đạt đề xuất giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đầu cho doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh trạm sạc điện xe buýt; hỗ trợ lãi suất vốn vay cho dự án giao thông công cộng sử dụng năng lượng sạch; ưu tiên ngân sách hỗ trợ vận hành vận tải hành khách công cộng.

Về kiểm soát phương tiện cá nhân, có thể nghiên cứu thu phí vào khu vực trung tâm, áp dụng hạn ngạch đối với ô-tô, xe máy dùng nhiên liệu hóa thạch và triển khai thí điểm tại các tuyến nội đô.

Đồng thời, cần chính sách khuyến khích người dân sử dụng phương tiện xanh như miễn, giảm thuế cho dịch vụ cho thuê xe máy điện, xe đạp điện; mở làn ưu tiên cho xe buýt; phát triển xe buýt cỡ nhỏ; áp dụng hệ thống vé điện tử liên thông và thanh toán trực tuyến; mở rộng chính sách giảm giá vé cho học sinh, sinh viên, công nhân; tổ chức “Ngày di chuyển xanh” khuyến khích người dân sử dụng giao thông công cộng.

Ông Đạt nhấn mạnh, việc đầu tư bãi đỗ xe cao tầng tại các bến xe, ga metro, kết hợp bản đồ số cung cấp thông tin hành trình thời gian thực, sẽ giúp hình thành mạng lưới giao thông xanh, thuận tiện, hiện đại và thân thiện với môi trường.

THANH TRÀ

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/phat-trien-nang-luong-xanh-chia-khoa-kien-tao-thanh-pho-sach-post921400.html