Từng bước hình thành thị trường điện cạnh tranh
Phát biểu khai mạc tại Hội thảo kỹ thuật về phát triển thị trường điện cạnh tranh, ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) - khẳng định: Việc hoàn thiện cơ chế thị trường điện là nhiệm vụ trọng tâm nhằm bảo đảm minh bạch, hiệu quả và phát triển bền vững.
Cụ thể, ông Trịnh Quốc Vũ thông tin, sau hơn hai thập kỷ cải cách, thị trường điện Việt Nam đã từng bước hình thành và phát triển theo hướng cạnh tranh, phù hợp với thực tiễn trong nước và tiếp cận xu hướng quốc tế. Trên cơ sở Luật Điện lực năm 2004, Đề án hình thành và phát triển thị trường điện lực Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 26/2006/QĐ-TTg ngày 26/1/2006 đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng, mở ra quá trình chuyển đổi từ cơ chế độc quyền sang cơ chế cạnh tranh có sự điều tiết của Nhà nước.
Ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: P.C
Theo ông Trịnh Quốc Vũ, mục tiêu xuyên suốt của quá trình này là nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống điện, huy động tối đa nguồn lực xã hội, tăng tính minh bạch trong hình thành giá điện và thúc đẩy phát triển bền vững. Sau hơn 13 năm vận hành, thị trường điện Việt Nam đã đạt cấp độ bán buôn điện cạnh tranh, với những kết quả đáng ghi nhận. Điển hình là cơ chế vận hành từng bước minh bạch, giá điện dần phản ánh đúng quy luật cung - cầu, tạo động lực cho các đơn vị phát điện nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Việc hình thành thị trường điện cạnh tranh đã góp phần tăng cường minh bạch trong điều tiết và vận hành hệ thống. Hệ thống điện quốc gia được vận hành an toàn, ổn định, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư, đồng thời góp phần hình thành môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn trong lĩnh vực năng lượng. Ông Vũ cho rằng, những kết quả này thể hiện nỗ lực bền bỉ của cơ quan quản lý, doanh nghiệp và toàn ngành điện trong suốt quá trình cải cách.
Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, quá trình phát triển thị trường điện Việt Nam đang bước vào giai đoạn nhiều thách thức. Việc hoàn thiện thể chế, cơ chế vận hành và điều tiết giá điện cần được triển khai đồng bộ, phù hợp với xu hướng chuyển dịch năng lượng toàn cầu và yêu cầu của nền kinh tế thị trường hiện đại.
Luật Điện lực (sửa đổi năm 2024) cùng với các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ đã xác định rõ định hướng phát triển, hướng tới thị trường bán lẻ điện cạnh tranh hoàn chỉnh, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững. Đây là bước đi mang tính chiến lược nhằm thúc đẩy hiệu quả vận hành, nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành điện, đồng thời hỗ trợ tiến trình chuyển đổi năng lượng xanh.
Hoàn thiện cơ chế, mở rộng hợp tác quốc tế
Phó Cục trưởng Cục Điện lực nhấn mạnh, trong bối cảnh đảm bảo an ninh cung cấp điện với nhiều yêu cầu, yếu tố mới, việc rà soát, đánh giá và cập nhật lộ trình phát triển thị trường điện Việt Nam là nhiệm vụ hết sức cần thiết. Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là bước đi chiến lược nhằm phát triển thị trường điện lành mạnh, minh bạch, hiệu quả, góp phần đáp ứng yêu cầu tăng trưởng kinh tế ổn định và bền vững của đất nước trong giai đoạn tới.
Ông Vũ thông tin: “Cục Điện lực, với vai trò là cơ quan tham mưu cho Bộ Công Thương, đang phối hợp chặt chẽ với Đại sứ quán Úc tại Việt Nam, các đơn vị tư vấn, các tập đoàn điện lực, cùng chuyên gia trong và ngoài nước để đánh giá toàn diện quá trình triển khai thị trường điện, làm rõ những kết quả đạt được, hạn chế, nút thắt và đề xuất lộ trình phát triển giai đoạn tới, hướng tới thị trường điện bán lẻ cạnh tranh hoàn chỉnh theo tinh thần chỉ đạo của Đảng và Chính phủ”.
Nhiều chuyên gia, khách mời tham gia thảo luận tại hội thảo. Ảnh: P.C
Bên cạnh đó, Phó Cục trưởng Cục Điện lực cũng đánh giá trong khuôn khổ hợp tác kỹ thuật giữa Cục Điện lực (Bộ Công Thương) và Đại sứ quán Úc tại Việt Nam, hội thảo lần này được xem là diễn đàn quan trọng để các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và chuyên gia cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời đưa ra các đề xuất cụ thể nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai thị trường điện. Đây cũng là cơ hội để rà soát, điều chỉnh các chính sách, quy định hiện hành cho phù hợp với thực tế, hướng tới xây dựng thị trường điện minh bạch, công bằng và vận hành hiệu quả hơn.
Ông Trịnh Quốc Vũ khẳng định, với vai trò cơ quan quản lý nhà nước, Cục Điện lực luôn mong muốn nhận được sự phối hợp chặt chẽ, chia sẻ và đồng hành của các bộ, ngành, doanh nghiệp và tổ chức trong nước cũng như quốc tế.
“Chúng tôi mong rằng, các nội dung chia sẻ, ý kiến tại hội thảo sẽ phản ánh thực chất những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, đồng thời đề xuất các giải pháp phù hợp, khả thi, hiệu quả hơn. Cục Điện lực cam kết sẽ nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu và tổng hợp các ý kiến đóng góp của quý vị đại biểu, chuyên gia và doanh nghiệp để tham mưu cho Bộ Công Thương và Chính phủ một con đường và lộ trình phát triển thị trường điện Việt Nam giai đoạn tới thực sự hiệu quả”, ông Vũ nhấn mạnh.
Việc phát triển thị trường điện cạnh tranh không chỉ là yêu cầu khách quan trong tiến trình đổi mới ngành điện mà còn là bước đi chiến lược để Việt Nam bảo đảm an ninh năng lượng, thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng xanh. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Công Thương và nỗ lực của Cục Điện lực, cùng sự hợp tác từ các đối tác quốc tế như Úc, lộ trình hoàn thiện thị trường điện Việt Nam đang đi đúng hướng. Minh bạch, công bằng và bền vững sẽ là những nguyên tắc cốt lõi trong quá trình vận hành thị trường, hướng tới mục tiêu cung cấp điện ổn định, hiệu quả, vì lợi ích của người dân và doanh nghiệp.
Phương Cúc