Chuyến bay an toàn là ưu tiên hàng đầu
Tối ngày 11/6, tại Trung tâm điều hành khai thác (Trung tâm) của Tổng Công ty Hàng không Việt Nam không khí làm việc như “nóng” lên cùng cơn bão số 1. Hàng loạt chuyến bay cuối ngày đã, đang và sắp cất cánh tới các sân bay miền Trung đứng trước nguy cơ hoãn, hủy vì mưa lớn. Anh Nguyễn Anh Dũng, trực ban Trưởng của Trung tâm dường như bận rộn hơn để tổng hợp số liệu nhằm sớm đưa ra quyết định điều hành bay.
Một góc làm việc của Trung tâm kiểm soát đường dài Hà Nội (thuộc Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam).
Lúc này, điều kiện thời tiết tại Đà Nẵng được đơn vị không lưu đánh giá là diễn biến bất thường: Mưa nhiều, lượng mưa thay đổi liên tục. Dù các chuyến bay xuất phát từ Nội Bài (Hà Nội) đã gần tới cảng Hàng không quốc tế Đà Nẵng, song chưa biết có hạ cánh được hay không bởi mưa to khiến tầm nhìn của phi công bị hạn chế.
Với kinh nghiệm hơn 20 năm trong nghề điều hành khai thác, anh Nguyễn Anh Dũng đã nhanh chóng tính toán: “Trong trường hợp mưa không ngớt, điều kiện hạ cánh không đảm bảo an toàn thì sẽ có hai phương án xảy ra. Một là để phi công bay chờ trong một khoảng thời gian nhất định cho đến khi có thể hạ cánh. Trong trường hợp này, khách sẽ về trễ một chút nhưng vẫn bảo đảm hoàn thành chuyến bay. Hai là, hết thời gian bay chờ vẫn không thể hạ cánh thì bắt buộc phi công phải đưa máy bay và hành khách quay trở lại sân bay xuất phát. Với lệnh này, ngoài việc hoàn tiền cho khách hủy chuyến, đổi chuyến miễn phí, hãng cũng sẽ chịu thêm nhiều chi phí và ảnh hưởng nhiều đến các chuyến bay kế tiếp”. Và rồi, gió tại sân bay Đà Nẵng đêm 11/6 ngày một mạnh, mưa ngày một lớn, lượng mưa thay đổi liên tục trên dưới 200mm khiến tầm nhìn của phi công giảm từ 1km xuống còn 600-700m. Với tầm nhìn này, phi công không thể nhận diện được đường cất hạ cánh rõ ràng. Cùng đó, thông tin từ các trung tâm khí tượng cũng như nhận định từ đài kiểm soát không lưu báo về việc chưa chắc chắn khoảng thời gian nào thời tiết sẽ bớt xấu.
Sau khi hội ý nhanh, đêm đó, với bao nỗ lực điều hành bay, Trung tâm của Vietnam Airlines đã “chịu thua” thời tiết, quyết định hủy hơn 10 chuyến bay giữa Hà Nội và Đà Nẵng, hai chuyến khác phải chuyển hướng hạ cánh xuống Cam Ranh và quay lại Hà Nội vì không đủ điều kiện khai thác tại sân bay này. “Mỗi lệnh hủy, hoãn được ban hành sẽ gây khó chịu với hành khách, gây thiệt hại không nhỏ về kinh tế cho hãng bay, gây xáo trộn dây chuyền tại các cảng hàng không thế nhưng với chúng tôi, không bao giờ đưa lợi ích của đơn vị lên trên. Chúng tôi luôn đảm bảo an toàn mỗi chuyến bay, của mỗi hành khách là tất cả”, trực ban Trưởng của Trung tâm điều hành khai thác bộc bạch.
Theo thống kê của Vietnam Airlines, trong 12 ngày đầu tháng 6, hãng có 285 chuyến bay ảnh hưởng trực tiếp, 734 chuyến bay ảnh hưởng dây chuyền bởi các đợt mưa lớn. Trong đó 19 chuyến phải chuyển hướng và 15 chuyến bị hủy. Tổng cộng, hơn 2.830 hành khách bị ảnh hưởng do thay đổi lịch bay. Vietnam Airlines đã triển khai đồng thời các biện pháp hỗ trợ theo quy định hiện hành và chính sách phục vụ khách hàng trong tình huống bất khả kháng.
Chỉ trong 12 ngày cao điểm từ 1/6/2025 đến 12/6/2025, hãng đã chi 1,5 tỷ đồng (phục vụ ăn, uống, phục vụ khách khách sạn và xe về thành phố cho khách có nhu cầu) để hỗ trợ hành khách. Đại diện Hãng hàng không Vietnam Airlines khẳng định luôn tuân thủ đầy đủ các quy định về quyền lợi hành khách theo quy định.
Theo đó, hành khách bị chậm, hủy chuyến do điều kiện khai thác không thuận lợi sẽ được phục vụ ăn uống, hỗ trợ nghỉ ngơi, đổi – hoàn vé nếu cần, tùy mức độ ảnh hưởng.
“Không ai mong phải thay đổi hành trình. Nhưng nếu điều kiện không đạt chuẩn an toàn thì việc điều chỉnh là cần thiết và bắt buộc. Chúng tôi mong hành khách hiểu và đồng hành cùng hãng trong giai đoạn thời tiết không thuận lợi”, đại diện Vietnam Airlines nói.
Không phải cứ nhìn trời đẹp là đủ điều kiện hạ cánh máy bay
Khi được hỏi về yếu tố thời tiết trong việc đảm bảo an toàn các chuyến bay, ông Ngô Thế Vinh, Trưởng ban An toàn chất lượng (Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam) cho biết: Với việc cất hạ cánh chuyến bay, thời tiết cần đảm bảo 3 yếu tố gồm tầm nhìn chung, tầm nhìn đường cất hạ cánh và trần mây. Khi các tiêu chuẩn đáp ứng đủ quy định thì máy bay mới có thể cất, hạ. Các tiêu chuẩn này sẽ bị ảnh hưởng khi điều kiện thời tiết bất lợi. Cụ thể là vào mùa hè hay có hiện tượng như gió đứt thẳng đứng, mưa giông gió giật, gió cạnh lớn. Vào mùa đông là hiện tượng sương mù, tầng mây thấp tác động đến tiêu chuẩn hạ cánh. Khi không đủ điều kiện về an toàn thì bắt buộc hãng phải đổi hướng hoặc hoãn, hủy bỏ chuyến bay.
Không gian làm việc tại trung tâm điều hành khai thác của VietNam Airlines.
Nói thêm về các hiện tượng thời tiết bất thường, ông Bế Ngọc Dương, Phó trưởng Trung tâm kiểm soát tiếp cận sân bay Nội Bài chia sẻ: Trong điều kiện mưa giông, phải cân nhắc rất nhiều yếu tố. Ví như ở Nội Bài, với mùa Đông, quy định tầm nhìn từ buồng lái của phi công chỉ cần 900m thấy đường băng là có thể hạ cánh. Nhưng trong điều kiện mùa hè mưa giông, yêu cầu đảm bảo an toàn yếu tố tầm nhìn phải là 1.200m trở lên mới có thể hạ cánh. Nếu dưới 1.200m thì không đủ điều kiện.
“Có tới 60% số vụ việc liên quan đến mất an toàn hàng không xảy ra trong điều kiện mưa giông, trên cả yếu tố kỹ thuật. Qua con số này có thể thấy yếu tố thời tiết ảnh hưởng rất nhiều đến vấn đề an toàn. Do đó, Cục Hàng không đã có chỉ đạo nâng cao tiêu chuẩn, để đảm bảo an toàn hơn cho hệ thống điều hành bay”, ông Bế Ngọc Dương thông tin. Đồng thời chia sẻ tiếp: “Vào mùa hè hay mưa giông, chúng tôi đã có một trung tâm dự báo khí tượng hùng mạnh, đầy đủ trang thiết bị. Tuy nhiên, trên thế giới, có hiện tượng gọi là giông nhiệt gây ra gió to, sét. Chắc chắn máy bay không bao giờ đi qua được đám mây này. Nếu buộc phải đi qua, chắc chắn máy bay sẽ để lại dấu tích như “móp mũi tàu bay”, kính vỡ… vì trong đám mây giông nhiệt toàn đá bay lởn vởn. Việt Nam mình từng có sự việc này xảy ra. Thực tế, đám mây này tiến triển rất nhanh theo từng phút, dự báo có nhưng không thể chính xác và sớm được".
Lý giải việc nhiều chuyến bay đi rồi lại bay về đúng sân bay xuất phát, sau đó phải hủy, ông Nguyễn Tiến Thanh, Phó Giám đốc Công ty Quản lý bay miền Bắc cho hay, việc hoãn, hủy chuyến bay là từ bên khai thác điều hành của hãng bay. Tuy nhiên, khi thời tiết không đủ yếu tố an toàn để cất, hạ cánh thì kiểm soát không lưu của sân bay đến sẽ báo cho phi công, để phi công báo về hãng để quyết định bay chờ hay bay qua sân bay gần đấy hạ tạm.
Việc hoãn, hủy chuyến là điều không ai mong muốn, vì như thế ngoài việc lịch trình của khách bị xáo trộn, còn có rất nhiều hoạt động tại sân bay, các chuyến bay kế tiếp bị ảnh hưởng. Song vì sự an toàn của hành khách cũng như tổ bay nên bắt buộc phải đưa ra quyết định đó.
Phạm Huyền