Phía sau câu chuyện hồi sinh Thánh đường Hồi giáo ở Hà Nội trong thời kỳ đổi mới

6 giờ trướcBài gốc

Vào đầu những năm 1990, người Hà Nội chưa quen với sự hiện diện của Hồi giáo. Trong bối cảnh hậu bao cấp và đang mở cửa, hầu như không thấy bóng dáng cộng đồng Hồi giáo tại Thủ đô.

Và rồi một sự kiện âm thầm nhưng đầy ý nghĩa đã diễn ra: sự hồi sinh của Thánh đường Hồi giáo (Masjid) đầu tiên phục vụ cộng đồng Hồi giáo quốc tế tại Hà Nội, sau nhiều năm đóng cửa.

Người khởi xướng là ông Khalid - một người Malaysia làm việc tại Hà Nội từ năm 1992-1995 với vị trí quản lý của hãng hàng không Malaysia Airlines.

Trong giai đoạn ấy, tại Hà Nội không có một cộng đồng Hồi giáo địa phương nào hoạt động. Với những tín đồ Hồi giáo ít ỏi, chủ yếu là những nhà ngoại giao và nhân viên của các đại sứ quán như Indonesia, Pakistan, Iran, Ai Cập..., vấn đề làm lễ Jumuah (ngày thứ Sáu) là một thách thức.

Khi số lượng người Hồi giáo quốc tế tăng lên, ông Khalid và những người bạn bắt đầu tìm kiếm một địa điểm cố định.

Trong một lần đi qua phố Hàng Lược, ông chợt thấy một tòa nhà cũ kỹ có hình dáng giống Thánh đường. Khi hỏi chính quyền địa phương, ông được biết đây từng là một Thánh đường Hồi giáo nhưng đã đóng cửa từ lâu.

Không nản lòng, ông nỗ lực tìm cách làm việc với cơ quan quản lý tôn giáo của chính quyền Hà Nội, đề xuất sử dụng lại Thánh đường Hồi giáo này để phục vụ cộng đồng tín đồ Hồi giáo quốc tế đang ngày càng đông lên ở đây.

Vì Đại sứ Malaysia khi đó không phải người Hồi giáo và ông Khalid chỉ là người của một doanh nghiệp chứ không đại diện cho chính phủ, để đảm bảo “danh chính ngôn thuận”, ông đã thuyết phục Đại sứ Iran đứng ra ký vào thỏa thuận sử dụng lại Thánh đường Hồi giáo.

Chính nhờ sự đồng thuận này, Thánh đường Hồi giáo đầu tiên của Hà Nội thời hiện đại đã chính thức được "đánh thức" trở lại sau nhiều năm ngừng hoạt động.

Ông Cương (ngoài cùng bên trái) là người Việt đầu tiên tham gia hành lễ cùng ông Khalid. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Khi cần đặt tên cho Thánh đường này, một số người đề xuất tên Masjid Khalid - vừa để tri ân công sức của ông Khalid, vừa gợi nhớ đến Khalid ibn al-Walid là một vị tướng Hồi giáo lừng danh.

Nhưng ông Khalid khiêm tốn từ chối và đề xuất một cái tên giản dị mà sâu sắc: Al-Noor, nghĩa là "Ánh sáng".

Di sản thầm lặng nhưng bền vững

Trong buổi lễ Jumuah đầu tiên tại Thánh đường Al-Noor, người con trai 11 tuổi của ông Khalid đã vinh dự đọc lời Azan đầu tiên. Đây cũng là lời kêu gọi cầu nguyện đầu tiên vang lên từ một Thánh đường Hồi giáo giữa lòng Hà Nội thời kỳ đổi mới.

Con trai của ông Khalid những năm 1990 ở Hà Nội (hiện gia đình định cư tại Úc). Ảnh: Nhân vật cung cấp

Chỉ ít lâu sau, một người đàn ông Việt Nam ngoài 40 tuổi đến Thánh đường Al-Noor, tự giới thiệu mình tên là Muhammad. Ông nói mình là người Hồi giáo nhưng gần như không hiểu biết gì về tôn giáo. Câu chuyện này mở ra một chương nhân văn khác.

Theo lời kể của con trai ông Khalid, ông Muhammad đã được cộng đồng quốc tế, đặc biệt là ông Khalid, hỗ trợ học lại các giáo lý căn bản của Hồi giáo. Một giáo viên từ Châu Đốc (An Giang cũ) - nơi có cộng đồng người Chăm Hồi giáo - được mời ra Hà Nội để dạy ông Muhammad.

Không chỉ trở thành người trông nom Thánh đường và muezzin (người đọc lời kêu gọi cầu nguyện) chính thức, ông Muhammad sau đó còn được hướng dẫn cách giết mổ động vật theo quy chuẩn Halal và bắt đầu kinh doanh thịt Halal để phục vụ cộng đồng.

Các tín đồ Hồi giáo tham gia đại lễ Ramadan 2015 tại thánh đường Al-Noor. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Ngày nay, Thánh đường Al-Noor vẫn là một địa chỉ thiêng liêng cho cộng đồng người Hồi giáo tại Hà Nội.

Rất ít người biết rằng đằng sau sự tồn tại của Thánh đường này là một chuỗi những nỗ lực cá nhân, sự linh hoạt ngoại giao, và trên hết là tinh thần tôn trọng tôn giáo, lòng nhân ái giữa các cộng đồng.

Câu chuyện của ông Khalid, của cậu bé 11 tuổi đọc lời Azan đầu tiên và của người đàn ông tên Muhammad không chỉ là những mẩu ký ức. Đó còn là minh chứng cho khả năng kết nối giữa các nền văn hóa, sự kiên nhẫn vun đắp niềm tin và ánh sáng mà tôn giáo mang lại.

Hữu Trường Tariq

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/phia-sau-cau-chuyen-hoi-sinh-thanh-duong-hoi-giao-o-ha-noi-thoi-ky-doi-moi-2438891.html