Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Tích hợp 3 Chương trình mục tiêu quốc gia

5 giờ trướcBài gốc

Quang cảnh cuộc họp. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN

Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ này đã báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 – 2035 trên cơ sở tích hợp Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Hiện Thủ tướng đã có quyết định thành lập hội đồng thẩm định nhà nước để báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình. Bộ Tài chính đang tiến hành các bước theo quy trình. Bộ Nông nghiệp và môi trường đang hoàn thiện theo chỉ đạo của Thủ tướng.

Tổng mức đầu tư giai đoạn 2 Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên 158,3 nghìn tỷ đồng

Tên Chương trình là Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035. Đối tượng thụ hưởng của Chương trình gồm hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người dân, cộng đồng dân cư, hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp và các tổ chức khác có liên quan trên địa bàn cả nước, trong đó, ưu tiên địa bàn nông thôn, xã nghèo. Chương trình thực hiện trên phạm vi toàn quốc, tại 3321 đơn vị hành chính cấp xã, tập trung ở khu vực nông thôn, đặc biệt là các xã nghèo. Thời gian thực hiện trong 10 năm, từ năm 2026 đến năm 2035, chia làm 2 giai đoạn 2026-2030 và giai đoạn 2031-2035.

Chương trình được thiết kế thành 10 nhóm nội dung thành phần với 60 nội dung cụ thể. Việc triển khai cụ thể các nội dung do các bộ quản lý ngành thực hiện theo các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trung ương giao tổng nguồn lực cho địa phương, địa phương chịu trách nhiệm toàn diện để thực hiện.

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021- 2030, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr cho biết, các địa phương đều đánh giá có sự chuyển biến tích cực về triển khai thực hiện chương trình trong giai đoạn 2021 – 2025, đồng thời thống nhất đề xuất triển khai giai đoạn 2 (2026 – 2030).

Chương trình giai đoạn 2 tiếp tục thực hiện các mục tiêu, đối tượng và phạm vi đã được Quốc hội phê duyệt cho cả giai đoạn 2021 – 2030. Nội dung của Chương trình giai đoạn 2 được sắp xếp, cơ cấu lại từ 10 dự án, 14 tiểu dự án còn 5 nội dung thành phần chính gồm đầu tư xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; hỗ trợ phát triển sản xuất và tạo sinh kế, nâng cao thu nhập cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; phát triển nguồn nhân lực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; hỗ trợ phát triển các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù, và công tác truyền thông, tuyên truyền, kiểm tra, giám sát, chế độ thông tin báo cáo.

Tổng mức đầu tư giai đoạn 2 là trên 158,3 nghìn tỷ đồng; trong đó vốn ngân sách trung ương trên 120,6 nghìn tỷ đồng; ngân sách địa phương trên 11,5 nghìn tỷ đồng; vốn tín dụng chính sách trên 22,6 nghìn tỷ đồng; vốn huy động hợp pháp khác: 3.412 tỷ đồng.

Giảm hiệu quả đầu tư, không tận dụng được tính bổ trợ giữa các Chương trình

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN

Sau khi rà soát, Văn phòng Chính phủ nhận thấy đối tượng thụ hưởng của 3 Chương trình là các xã miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số nghèo. Về địa bàn, nhiều xã dân tộc thiểu số miền núi vừa là xã nông thôn, vừa thuộc xã nghèo; hạng mục đầu tư hạ tầng, hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề trùng lặp về nội dung (trong đó Chương trình nông thôn mới đầu tư về hạ tầng cơ bản; Chương trình giảm nghèo bền vững hỗ trợ về sinh kế việc làm, đào tạo nghề; Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi đầu tư về hạ tầng thiết yếu, sinh kế).

Do đó, việc triển khai độc lập 3 Chương trình trong thời gian qua gặp một số khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện như: Nguồn lực bị phân tán, chậm giải ngân vốn đầu tư công, địa phương (cấp xã) nhận nhiều nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng gây khó khăn trong khâu lập kế hoạch, báo cáo và huy động vốn đối ứng, gây chồng chéo trong quản lý và giám sát, khó đánh giá hiệu quả của Chương trình, làm giảm hiệu quả đầu tư, không tận dụng được tính bổ trợ giữa các Chương trình.

Tại cuộc họp, ý kiến từ các bộ, ngành, cơ quan của Quốc hội cho thấy, việc tích hợp 3 Chương trình mục tiêu quốc gia có những thuận lợi như cùng thực hiện mục tiêu của Nghị quyết số 19-NQ/TW, của Ban Chấp hành Trung ương về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh. Cả 3 Chương trình đều có nội dung về cải thiện hạ tầng, phát triển kinh tế, an sinh xã hội.

Về cơ chế chính sách, thống nhất được một cơ chế điều hành, tránh làm nhiều thủ tục hành chính, ban hành nhiều văn bản hướng dẫn có cùng nội dung thực hiện. Thực hiện thống nhất được việc phân cấp và giao nguồn lực cho địa phương tự thực hiện và chịu trách nhiệm, tránh chồng chéo về đối tượng thụ hưởng chính sách…

Tuy nhiên bên cạnh đó, việc tích hợp 3 chương trình này cũng còn có những khó khăn như mặc dù Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có một số nội dung tương đồng với nội dung của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, tuy nhiên, khi tích hợp sẽ phải rà soát, xây dựng lại, không thể nhập cơ học…

Theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, các chương trình mục tiêu quốc gia hiện nay đều hướng tới những nhóm đối tượng và địa bàn tương đồng, chủ yếu là khu vực nông thôn, miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi tập trung tỷ lệ hộ nghèo cao nhất. Khi phê duyệt ba chương trình mục tiêu quốc gia, Quốc hội đã yêu cầu xác định rõ nội dung, đối tượng, địa bàn; đồng thời lồng ghép chính sách, tích hợp nguồn lực giữa các chương trình, bảo đảm phân bổ đồng bộ, phù hợp với đặc thù vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN

“Việc tổng kết, điều chỉnh các chương trình mục tiêu quốc gia cần được thực hiện theo hướng rà soát, tích hợp các nội dung liên quan, nhất là trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa và giảm nghèo bền vững, trong đó, khu vực nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số phải được ưu tiên cao hơn”, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng đề xuất hai cách triển khai. Thứ nhất, xác định một số mục tiêu chung cho cả ba chương trình, trong đó Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững mang tính toàn quốc, còn vùng đồng bào dân tộc được ưu tiên trọng điểm hơn. Thứ hai là xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ và phân cấp cụ thể cho địa phương là giải pháp căn bản để khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán, nâng cao hiệu quả đầu tư công và bảo đảm các chương trình mục tiêu quốc gia đạt kết quả thực chất, bền vững. Trung ương tập trung ban hành chính sách, kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả.

Thống nhất chủ trương tích hợp 3 Chương trình thành một chương trình mới, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính nêu quan điểm, Chương trình này sẽ có một mục tiêu chung, nhưng gồm hai hợp phần: một hợp phần về nông thôn mới và giảm nghèo, một hợp phần về dân tộc thiểu số. Trong đó, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là khu vực có nhiều hạn chế về kết cấu hạ tầng, kinh tế - xã hội, văn hóa; một số ngôn ngữ, phong tục, văn hóa vật thể của đồng bào đang dần mai một, do đó, cần có chính sách đặc thù, hợp phần riêng cho vùng dân tộc thiểu số.

Phó Thủ tướng Mai Văn Chính phát biểu. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN

Phó Thủ tướng Mai Văn Chính cũng đề nghị rà soát, lược bỏ các nội dung trùng lặp với chương trình nông thôn mới và giảm nghèo, giữ lại những yếu tố đặc thù, nhất là về văn hóa.

Nhận định rõ khó khăn để có biện pháp khắc phục

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN

Kết luận cuộc họp, nhấn mạnh cuộc họp thống nhất với đề xuất cần tích hợp 3 chương trình thành 1 chương trình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nêu rõ, tuy có khó khăn khi tích hợp nhưng những thuận lợi là rất lớn, khó khăn cũng đã được nhận diện, nhận định rõ để có các biện pháp khắc phục. Công tác chuẩn bị, đề xuất hợp nhất, tích hợp phải có sự chuẩn bị hết sức bài bản, công phu, nhanh nhưng phải bảo đảm chất lượng để trình cấp trên xem xét, quyết định.

Phó Thủ tướng Thường trực nêu rõ, trong quá trình nghiên cứu đề xuất hợp nhất phải có sự rà soát kỹ lưỡng các nội dung trong cả 3 chương trình nói riêng và các chương trình mục tiêu khác đang được xây dựng (văn hóa, giáo dục, y tế); đặt trong bối cảnh địa giới hành chính, địa vị pháp lý của các cấp chính quyền có thay đổi so với trước đây; có sự phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền mạnh mẽ.

Theo Phó Thủ tướng, quá trình triển khai thực hiện 3 chương trình thời gian qua đạt được những kết quả rất tốt, tích cực. Tuy nhiên, cần phải tiếp tục triển khai giai đoạn 2 các nội dung của 3 chương trình.

Về nguyên tắc tích hợp, Phó Thủ tướng Thường trực yêu cầu giữ nguyên tất cả mục tiêu, đối tượng, chính sách đã được Quốc hội phê duyệt đối với cả 3 chương trình, thời gian kéo dài tới 2035; chỉ khắc phục những vấn đề chồng chéo giữa 3 chương trình. Chương trình mới không phải xây dựng lại, không phải phê duyệt lại từ đầu mà có 2 hợp phần. Cơ quan chỉ đạo của 3 chương trình là Chính phủ, các bộ tham gia; Bộ Tài chính làm đầu mối chung.

Chu Thanh Vân (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/thoi-su/pho-thu-tuong-thuong-truc-nguyen-hoa-binh-tich-hop-3-chuong-trinh-muc-tieu-quoc-gia-20251015173439698.htm