Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Chống IUU không chỉ để gỡ 'thẻ vàng' mà vì sinh kế bền vững

17 giờ trướcBài gốc

Ngày 1-8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, TP ven biển.

Toàn cảnh cuộc họp. Ảnh: VGP

Vi phạm giảm mạnh

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến ngày 30-6, số lượng tàu cá cả nước đã đăng ký, cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia là 81.719 chiếc.

Một số địa phương đã hoàn thành việc định danh tàu cá như An Giang, Cà Mau... và lập danh sách theo dõi, kiểm soát số lượng tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác thủy sản.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, TP ven biển. Ảnh: L.THOA

Hiện cả nước đã có 28.164/28.431 tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (đạt 99,06%).

Hàng tuần, các địa phương rà soát, cập nhật danh sách tàu cá nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU trên cơ sở dữ liệu Hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS) để các cơ quan chức năng tập trung kiểm tra, xử lý vi phạm.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng cung cấp danh sách tàu cá của các địa phương hoạt động gần ranh giới, mất kết nối VMS gần ranh giới với các nước để theo dõi, liên lạc với chủ tàu, thuyền trưởng cảnh báo không vi phạm khai thác IUU, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển.

Ngư dân tỉnh Thái Bình yên tâm bám biển với sự sát cánh từ các cấp chính quyền. Ảnh: NGỌC SƠN

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết tình trạng tàu cá vi phạm quy định về thiết bị giám sát hành trình đã giảm so với cùng kỳ năm 2024. Tính đến 30-6, số lượt tàu từ 24 m trở lên mất kết nối VMS trên 6 giờ là 3.098 lượt/619 tàu, giảm mạnh so với năm trước. Trường hợp mất kết nối quá 10 ngày giảm còn 24 lượt/21 tàu, số vụ vượt ranh giới cho phép khai thác chỉ còn 4 tàu.

Từ đầu năm 2025 đến nay, tình hình tàu cá, ngư dân bị nước ngoài bắt giữ, xử lý giảm 20 tàu/129 ngư dân so với cùng kỳ. Các cảng cá, Chi cục Quản lý thủy sản địa phương tiếp tục thực hiện việc cập nhật, xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản theo quy định; từ tháng 10-2023 đến nay, chưa nhận được thông tin phản hồi về các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu vi phạm IUU.

Về xử lý vi phạm, các lực lượng thực thi pháp luật tiếp tục tuần tra, kiểm soát, xử lý tàu cá vi phạm khai thác IUU; ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Từ năm 2024 đến nay đã xử phạt 19/84 trường hợp vi phạm với tổng số tiền khoảng 15 tỉ đồng. Trong đó năm 2024, An Giang xử phạt 10 trường hợp, Gia Lai xử phạt tám trường hợp; năm 2025 An Giang xử phạt một trường hợp.

Triển khai Nghị quyết 04/2024 của Hội đồng Thẩm phánTAND Tối cao, đến nay đã khởi tố 41 vụ hình sự tại các tỉnh An Giang, Cà Mau, TP.HCM, Gia Lai, Quảng Ngãi, Cần Thơ; đưa ra truy tố, xét xử công khai 11 vụ. Qua đó, đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc ngăn chặn, xử lý hành vi khai thác IUU, đặc biệt là hành vi khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Hướng đến sinh kế của ngư dân

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định việc thực hiện các biện pháp chống khai thác IUU không chỉ nhằm gỡ “thẻ vàng” của EC, mà quan trọng hơn là đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành kinh tế thủy sản Việt Nam, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và sinh kế lâu dài của ngư dân.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà kết luận cuộc họp. Ảnh: VGP

Theo Phó Thủ tướng, hệ thống pháp luật về thủy sản, bảo vệ môi trường, bảo tồn biển đã có nhưng vấn đề nằm ở tổ chức thực hiện còn hình thức, đối phó, thiếu thực chất.

Ông Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt là sửa đổi ba nghị định về chính sách hỗ trợ khai thác xa bờ và xử phạt vi phạm hành chính.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh Luật và nghị định phải đủ mạnh, rõ ràng, phân cấp triệt để cho địa phương trong quản lý tàu, kiểm tra cảng, xử lý vi phạm; mở rộng đối tượng chịu trách nhiệm pháp lý, bao gồm cả doanh nghiệp chế biến, thương mại. Đồng thời, cần chế tài minh bạch, kịp thời, phân cấp rõ ràng, tránh đùn đẩy trách nhiệm.

“Yêu cầu cấp thiết là phải lượng hóa đo đếm được việc thực hiện các mục tiêu chống IUU: Không có tàu vi phạm vùng biển nước ngoài, có hệ thống giám sát hành trình đầy đủ, bảo vệ ngư trường và sinh kế...” - Phó Thủ tướng nói và đề nghị bộ, ngành rà soát quy trình, thiết lập trách nhiệm, thẩm quyền và cơ chế hậu kiểm.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh phải có mệnh lệnh điều hành rõ ràng, đúng thẩm quyền, được các lực lượng chấp hành nghiêm túc, tránh tình trạng “ai làm sai cũng không xử được” và thay đổi tư duy “ban hành nhiều văn bản là đã hoàn thành nhiệm vụ”.

Ông giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công an phối hợp xây dựng quy định bắt buộc lắp camera hành trình cho tàu cá, nhất là đối với hoạt động chuyển tải, khai thác xa bờ. Mọi hoạt động của tàu cá phải được giám sát ngay từ lúc rời bến, hành trình, sản lượng, đến khi cập cảng.

Khẳng định chuyển đổi số là trụ cột để thực hiện giám sát, truy xuất nguồn gốc thủy sản, kiểm soát tàu cá, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị tích hợp dữ liệu đa mục tiêu, kết nối hệ thống VMS, nhật ký điện tử, dữ liệu dân cư, kiểm soát cảng cá, vệ tinh và định vị AIS.

Việc giám sát tàu không chỉ để xử lý vi phạm mà còn hướng dẫn, cảnh báo và hỗ trợ ngư dân.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng giao Bộ Quốc phòng kết hợp giữa nhiệm vụ quốc phòng với nhiệm vụ giám sát khai thác hải sản được giao tại các vùng biển giáp ranh thường xuyên có tàu cá vi phạm quy định IUU.

Lực lượng cảnh sát biển, biên phòng, kiểm ngư phải phối hợp với chính quyền địa phương, thống nhất đầu mối và chịu trách nhiệm cụ thể, chấm dứt việc “có vi phạm nhưng không rõ ai xử lý” bằng cơ chế chỉ huy, điều phối rõ ràng.

Còn các địa phương xây dựng dự án cụ thể về chuyển đổi nghề nghiệp, sinh kế cho ngư dân. Trong đó, cần nắm rõ số lượng, thực trạng, nhu cầu vốn, đào tạo, sinh kế thay thế từ nuôi biển, phục hồi môi trường đến du lịch sinh thái, dịch vụ hậu cần nghề cá. Bởi đây không chỉ là trách nhiệm kinh tế mà còn là vấn đề an sinh và ổn định xã hội.

Trong tháng 8, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương hoàn thành những nhiệm vụ được giao nêu trên.

LÊ THOA

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/pho-thu-tuong-tran-hong-ha-chong-iuu-khong-chi-de-go-the-vang-ma-vi-sinh-ke-ben-vung-post863499.html