Cụ thể, theo quy định tại Điều 256a,Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự về tội "Sử dụng trái phép chất ma túy" (hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025): Người nào sử dụng trái phép chất ma túy trong các trường hợp đang trong thời gian cai nghiện (tự nguyện, bắt buộc), đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện; hoặc trong thời hạn hai năm kể từ khi tự ý chấm dứt cai nghiện tự nguyện... sẽ bị phạt tù từ 2 đến 3 năm. Đối với trường hợp tái phạm, hình phạt được nâng lên từ 3 đến 5 năm tù.
Điều luật trên đã tạo hành lang pháp lý đầy đủ hơn để ngăn chặn tình trạng tái nghiện, khắc phục hạn chế của biện pháp xử phạt hành chính trước đây. Cụ thể, trước đây hành vi sử dụng trái phép chất ma túy chủ yếu bị xử phạt hành chính (phạt tiền, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc...), dẫn đến nhiều trường hợp tái phạm, thậm chí coi thường pháp luật, gây nhiều hệ lụy cho xã hội.
Việc bổ sung quy định mới theo Điều 256athể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Nhà nước trong công tác phòng, chống ma túy, góp phần răn đe, thúc đẩy người nghiện cai nghiện nghiêm túc. Qua đó từng bước đẩy lùi tệ nạn này ra khỏi xã hội, bảo vệ cộng đồng, cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho Nhân dân.
Thời gian qua, lực lượng chức năng trong tỉnh đã tích cực thực thi, nhanh chóng đưa quy định mới này này vào cuộc sống.
Tại xã Quốc Việt, hiện nay địa bàn này có 7 người nghiện và 6 người sau cai nghiện. Các trường hợp này đều được chính quyền xã và lực lượng chức năng quản lý chặt chẽ. Trung tá Chu Đức Biên, Trưởng Công an xã Quốc Việt cho biết: Những trường hợp này được chúng tôi theo dõi sát sao, thường xuyên động viên nhằm giúp họ tránh xa ma túy, nếu phát hiện tái phạm sẽ xử lý nghiêm theo quy định. Từ tháng 7/2025 đến nay, chúng tôi đã phát hiện 1 trường hợp đang điều trị methadone dương tính với ma túy và đối tượng này đã bị khởi tố về tội sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định tại Điều 256a.
Công an xã Quốc Việt đọc quyết định khởi tố đối tượng sử dụng ma túy trong thời gian cai nghiện
Theo tìm hiểu, hiện toàn tỉnh có 1.915 người nghiện ma túy, 486 người bị quản lý sau cai nghiện, các trường hợp này đều có hồ sơ quản lý.
Thượng tá Ngô Xuân Quyền, Phó trưởng Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh cho biết: Thời gian qua, đơn vị và các đơn vị khác trong công an tỉnh, công an các xã, phường trên địa bàn đã đẩy mạnh phối hợp tuyên tuyền, phổ biến các quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy đến các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn, đặc biệt là phổ biến quy định mới nêu tại Điều 256a đến các trường hợp đang trong thời gian cai nghiện, đang trong thời hạn quản lý sau cai. Điều đó đã tạo tính răn đe chung trong cộng đồng, nhất là khi biết rằng bản thân sử dụng ma túy có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, công tác răn đe và phòng ngừa các đối tượng sẽ hiệu quả hơn, giúp giảm áp lực cho địa phương trong quản lý đối tượng nghiện và sau cai.
Anh H.V.Q, ở thôn Xa Đán, xã Vạn Linh - người đang điều trị methadone chia sẻ: Qua nghe lực lượng chức năng tuyên truyền, tôi nắm được quy định mới về việc người đang điều trị cai nghiện nếu sử dụng ma túy sẽ bị xử lý hình sự. Tôi sẽ thực hiện tốt quy định trong quá trình cai nghiện, quyết tâm từ bỏ ma túy.
Song song với đó, lực lượng công an trong tỉnh cũng tuần tra kiểm soát địa bàn, tăng cường nắm tình hình, chủ động tiếp nhận tố giác, phối hợp với các lực lượng, quần chúng Nhân dân nhằm phát hiện và xử lý sớm các trường hợp sử dụng trái phép chất ma túy. Kết quả, từ khi điều luật có hiệu lực đến nay, Công an tỉnh đã khởi tố 90 vụ, 95 bị can về tội sử dụng trái phép chất ma túy, trong đó có 56 trường hợp đang điều trị cai nghiện và 39 đối tượng quản lý sau cai nghiện.
Thực tế cho thấy, nếu không xử lý nghiêm minh và kịp thời, tình trạng người tái nghiện ma túy sẽ diễn biến phức tạp và lan rộng, ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự. Việc xử lý nghiêm theo quy định mới cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong đấu tranh, ngăn chặn tệ nạn ma túy của các cấp, ngành, tạo hiệu ứng răn đe rõ rệt trong cộng đồng.
Tuy nhiên, bên cạnh nỗ lực từ các cơ quan tiến hành tố tụng và lực lượng chức năng rất cần sự sự chung tay của toàn xã hội; gia đình, nhà trường và cộng đồng phát huy vai trò giáo dục nâng cao nhận thức phòng ngừa; các cấp, các ngành tạo điều kiện để người nghiện có cơ hội cai nghiện và tái hòa nhập cộng động, từng bước ngăn chặn nguồn gốc tội phạm từ ma túy. Đây là bước đi cần thiết, thể hiện tính nhân văn nhưng quyết liệt của pháp luật hiện hành.
HOÀNG HUẤN