Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến dự thảo nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Dự thảo nhằm thể chế hóa nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Dự thảo sẽ được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10 tới.
Trong đó, Dự thảo đề xuất nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên mức tối thiểu 70% đối với giáo viên mầm non, phổ thông, trung học nghề; 30% đối với nhân viên trường học; 100% đối với nhà giáo công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, các cơ sở giáo dục cho người khuyết tật, trường chuyên biệt.
Lãnh đạo nhiều trường mầm non, phổ thông bày tỏ, chính sách này sẽ giúp cải thiện đời sống, tạo động lực để giáo viên yên tâm gắn bó với nghề, đồng thời góp phần khắc phục tình trạng thiếu hụt nhân lực, đặc biệt ở những vùng đặc biệt khó khăn.
Dự thảo được thông qua sẽ là nguồn động viên lớn lao giúp giáo viên yên tâm công tác
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Phùng Thị Trại - Hiệu trưởng Trường Mầm non Tân Tiến (xã Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai) cho biết: “Trước đây, Nhà trường thuộc diện xã đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, sau khi sáp nhập hành chính với một xã thuộc vùng II thì chỉ còn một số thôn, bản nằm trong diện vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Điều này khiến giáo viên trong xã có phần lo lắng, bởi nếu chỉ một vài điểm trường được giữ nguyên diện đặc biệt khó khăn thì mức phụ cấp ưu đãi nghề giữa các giáo viên sẽ có sự chênh lệch.
Thực tế, Trường Mầm non Tân Tiến có 6 điểm trường, trong đó có khả năng một điểm sẽ không còn thuộc diện đặc biệt khó khăn, đồng nghĩa phụ cấp giáo viên được hưởng sẽ khác nhau. Tuy nhiên, khi giáo viên công tác ở vùng cao vốn đã xác định tinh thần cống hiến, khó khăn đến đâu cũng chấp nhận. Nhưng nếu Nhà nước quan tâm, nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên 100% cho giáo viên tại khu vực đặc biệt khó khăn thì đó sẽ là nguồn động viên rất lớn, giúp thầy cô yên tâm gắn bó với nghề”.
Cô Phùng Thị Trại - Hiệu trưởng Trường Mầm non Tân Tiến (xã Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai). Ảnh: Nhân vật từng cung cấp
Theo cô Trại, sự khác biệt giữa khu vực đặc biệt khó khăn và khu vực thuận lợi là rất lớn, từ điều kiện làm việc, cơ sở vật chất đến môi trường sống. Giáo viên vùng cao thường xuyên đối diện với nhiều thách thức mà giáo viên nơi khác khó hình dung. Đơn cử nhiều thầy cô hằng ngày đi dạy cách nhà vài chục cây số, đường xá hiểm trở, quanh năm vượt đèo dốc, một bên vực sâu, một bên núi cao, đặc biệt vào mùa mưa lũ thường xuyên sạt lở. Vì vậy, việc hưởng phụ cấp ưu đãi nghề 100% là hoàn toàn phù hợp, xứng đáng với sự hy sinh, tâm huyết mà nhà giáo đã dành cho học sinh vùng khó khăn.
“Tôi mong muốn Nhà nước sớm ban hành chính sách rõ ràng, minh bạch, bảo đảm giáo viên ở khu vực đặc biệt khó khăn được hưởng trọn vẹn mức phụ cấp ưu đãi nghề. Đây không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà còn là sự ghi nhận công sức, sự hy sinh thầm lặng của những thầy cô ngày đêm bám bản, bám trường, kiên trì gieo chữ. Nếu được triển khai, chính sách ấy sẽ là nguồn động viên to lớn, tiếp thêm động lực để giáo viên yên tâm công tác và gắn bó dài lâu với sự nghiệp giáo dục”, cô Quang nhấn mạnh.
Cùng bàn về vấn đề này, thầy Vũ Mạnh Cường - Hiệu trưởng Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Yên Vượng (xã Cai Kinh, tỉnh Lạng Sơn) cho biết, hiện nay giáo viên trong Nhà trường đang hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề là 30%. Đây là mức áp dụng nhiều năm nay đối với các cơ sở giáo dục không thuộc vùng đặc biệt khó khăn. Trong khi đó, theo dự thảo mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất nâng phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu lên 70% cho giáo viên mầm non, phổ thông, trung học nghề. Điều này đồng nghĩa, nếu được thông qua, giáo viên của trường sẽ tăng phụ cấp từ 30% lên 70%, tức là hơn gấp đôi so với hiện nay.
Học sinh Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Yên Vượng (xã Cai Kinh, tỉnh Lạng Sơn). Ảnh: website nhà trường
Theo thầy Cường, đây là một tín hiệu thay đổi tích cực, tác động trực tiếp đến đời sống của đội ngũ nhà giáo. Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, khoản phụ cấp này đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện thu nhập, giúp giáo viên giảm bớt gánh nặng kinh tế. Khi phụ cấp được nâng lên 70%, đời sống thầy cô sẽ được cải thiện rõ rệt, tạo thêm động lực để yên tâm đứng lớp, cống hiến cho sự nghiệp trồng người. Chính sách này không chỉ mang ý nghĩa hỗ trợ vật chất mà còn là sự ghi nhận, động viên tinh thần, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với công sức và tâm huyết của giáo viên trên cả nước.
“Mặc dù hiện chính sách mới dừng ở dự thảo, nhưng tôi đánh giá cao việc cơ quan quản lý lấy ý kiến giáo viên, trường học trên nhiều địa bàn. Điều đó thể hiện tinh thần cầu thị, lắng nghe, giúp chính sách khi ban hành vừa đảm bảo công bằng, vừa phù hợp với thực tiễn. Bởi trên thực tế, mỗi cấp học, địa bàn có khó khăn riêng, nhưng nhìn chung việc nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên mức cao hơn là cần thiết và phù hợp với bối cảnh hiện nay. Nếu giữ nguyên mức 30% như trước, rõ ràng chưa đáp ứng nhu cầu thực tế, khiến giáo viên còn băn khoăn trong việc cân đối thu nhập và cuộc sống.
Ngoài ra, giáo viên ở vùng đặc biệt khó khăn được hưởng 100% phụ cấp là hợp lý, bởi đó là sự bù đắp cho những gian nan, thiếu thốn họ phải đối diện trong quá trình công tác. Việc này vừa khuyến khích, động viên những người đang công tác trong điều kiện đặc biệt khó khăn, vừa tạo công bằng so với giáo viên ở những vùng thuận lợi hơn.
Do đó, nếu chính sách mới được thông qua và đi vào thực tế, chắc chắn sẽ đem lại nhiều thay đổi tích cực cho đội ngũ nhà giáo. Đây sẽ là nguồn động viên lớn, giúp thầy cô thêm tin tưởng vào sự quan tâm của Nhà nước, thêm động lực để tiếp tục cống hiến, gắn bó với nghề trong bối cảnh giáo dục hiện nay còn nhiều khó khăn, thách thức”, thầy Cường bày tỏ.
Chính sách cần có sự linh hoạt và gắn với các chế độ khác để đảm bảo công bằng, hiệu quả lâu dài
Theo cô Lê Thị Quang - Hiệu trưởng Trường Mầm non Tam Quang (xã Tam Quang, tỉnh Nghệ An), mức phụ cấp ưu đãi nghề của giáo viên trên địa bàn hiện có sự chênh lệch tùy khu vực. Cụ thể, giáo viên ở vùng đặc biệt khó khăn đang được hưởng mức 70%, trong khi một số thôn, bản khác được hưởng 50%. Thực tế này cho thấy, ngay trong cùng một xã vẫn tồn tại sự khác biệt khá lớn, khiến đời sống giáo viên có nơi đỡ vất vả hơn, nhưng cũng có nơi thu nhập còn nhiều hạn chế.
Cô Lê Thị Quang - Hiệu trưởng Trường Mầm non Tam Quang (xã Tam Quang, tỉnh Nghệ An). Ảnh: Nhân vật từng cung cấp
“Nếu chính sách mới được thông qua, giáo viên dạy vùng đặc biệt khó khăn sẽ được nâng phụ cấp từ 70% lên 100%, đồng nghĩa với việc họ có thêm một khoản hỗ trợ đáng kể. Đây là điều rất thiết thực, bởi thầy cô gặp nhiều hạn chế trong quá trình công tác như điều kiện dạy học thiếu thốn, cơ sở vật chất hạn chế, đường sá hiểm trở, đời sống còn khó khăn. Do đó, để bám trường, bám lớp, giáo viên phải vượt qua nhiều thách thức để duy trì việc dạy học cho học sinh. Vì vậy, mức phụ cấp 100% vừa là sự ghi nhận xứng đáng, vừa là nguồn động viên to lớn để thầy cô yên tâm gắn bó lâu dài với nghề”, cô Quang chia sẻ.
Cô Quang bày tỏ, hiện nay, do thu nhập hạn chế, nhiều giáo viên trẻ đã cân nhắc việc dừng gắn bó với nghề. Vì vậy, nâng phụ cấp sẽ góp phần giữ chân đội ngũ, hạn chế tình trạng chảy máu nhân lực trong ngành giáo dục.
Trên thực tế, có những địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa, điều kiện đi lại rất gian nan nhưng do chưa nằm trong diện vùng đặc biệt khó khăn nên chỉ được hưởng mức phụ cấp thấp hơn. Vì vậy, trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách, Bộ Giáo dục và Đào tạo nên xem xét phân bổ hợp lý, đảm bảo vừa ưu tiên vùng đặc biệt khó khăn, vừa tính toán nâng mặt bằng chung để động viên toàn thể đội ngũ.
“Ngoài phụ cấp, giáo viên vùng cao nên được hỗ trợ thêm về điều kiện làm việc và sinh hoạt. Nhà nước xem xét đến việc bố trí nhà công vụ, hỗ trợ phương tiện đi lại, hoặc tạo điều kiện tham gia các khóa bồi dưỡng chuyên môn. Những chính sách đi kèm như vậy mới thực sự phát huy hiệu quả, bởi thu nhập thôi chưa đủ để giải quyết hết khó khăn của giáo viên nơi vùng sâu, vùng xa.
Nhìn chung, chính sách không chỉ cải thiện thu nhập, tạo động lực bám trường, bám lớp, mà còn thể hiện sự trân trọng, ghi nhận từ phía Nhà nước đối với sự hy sinh thầm lặng của nhà giáo. Tuy nhiên, chính sách cần có sự linh hoạt, mở rộng phạm vi áp dụng và gắn với các chế độ khác để đảm bảo công bằng, hiệu quả và lâu dài. Khi đó, giáo viên sẽ thêm tin tưởng, yên tâm cống hiến, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở những vùng còn nhiều gian khó trên cả nước”, cô Quang nêu quan điểm.
Yên Đan