Phụ nữ có nguy cơ mắc trầm cảm cao gấp đôi nam giới

8 giờ trướcBài gốc

Nhiều nghiên cứu cho thấy, phụ nữ có nguy cơ mắc trầm cảm cao gấp đôi nam giới. Bên cạnh áp lực xã hội, nội tiết tố, thì yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng khiến phái nữ trở nên nhạy cảm hơn trước những biến động tâm lý.

Trầm cảm không chỉ đến từ môi trường sống hay căng thẳng tâm lý, mà còn nằm sâu trong bộ gen. Sự khác biệt về di truyền giữa hai giới có thể lý giải phần nào vì sao phụ nữ dễ tổn thương và khó hồi phục hơn khi đối diện với các cú sốc tinh thần.

Ảnh minh họa/ Nguồn internet

Gen và hormone – cặp đôi ảnh hưởng mạnh mẽ đến tâm lý nữ giới

Các nhà khoa học đã xác định một số gen liên quan đến khả năng điều hòa cảm xúc, như gen SLC6A4 – chịu trách nhiệm vận chuyển serotonin (chất dẫn truyền thần kinh ảnh hưởng đến tâm trạng). Khi gen này hoạt động kém hiệu quả, nguy cơ trầm cảm tăng lên đáng kể.

Điều đáng chú ý là, phụ nữ thường có sự biến thiên lớn hơn trong hoạt động của các gen liên quan đến serotonin, đặc biệt khi hormone sinh dục nữ như estrogen và progesterone thay đổi mạnh trong các giai đoạn dậy thì, sinh nở hay tiền mãn kinh. Chính sự tương tác giữa gen và hormone này khiến phụ nữ dễ mất cân bằng cảm xúc hơn nam giới.

Di truyền và yếu tố gia đình – vòng lặp khó thoát

Nếu trong gia đình có người từng mắc trầm cảm, con gái của họ có nguy cơ bị trầm cảm cao hơn con trai. Nghiên cứu cho thấy, di truyền chiếm khoảng 40–50% nguy cơ trầm cảm ở nữ, trong khi ở nam tỷ lệ này thấp hơn.

Một số biến thể gen có thể khiến não phản ứng mạnh hơn với stress, đồng thời giảm khả năng tiết ra dopamine – chất tạo cảm giác hạnh phúc. Kết hợp với việc chứng kiến hành vi, cảm xúc tiêu cực trong gia đình, điều này tạo thành một “vòng xoáy di truyền – môi trường” khiến phụ nữ dễ bị ảnh hưởng hơn khi trưởng thành.

Não bộ nữ giới phản ứng khác với stress

Cấu trúc não giữa hai giới có sự khác biệt rõ rệt. Vùng hồi hải mã (hippocampus) – nơi xử lý cảm xúc và trí nhớ – ở phụ nữ nhạy cảm hơn với hormone căng thẳng cortisol. Điều đó đồng nghĩa với việc khi gặp áp lực, phụ nữ thường nhớ và tái hiện cảm xúc tiêu cực sâu sắc hơn.

Ngoài ra, sự kết nối giữa hai bán cầu não ở nữ giới mạnh hơn, giúp họ thấu cảm và giao tiếp tốt, nhưng cũng khiến cảm xúc tiêu cực lan tỏa nhanh hơn trong toàn bộ hệ thần kinh. Chính sự “đồng cảm quá mức” này, khi không được kiểm soát, dễ dẫn tới rối loạn cảm xúc hoặc trầm cảm.

Khi di truyền không phải định mệnh

Mặc dù yếu tố gen có ảnh hưởng lớn, nhưng trầm cảm không phải là số phận cố định. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng cân bằng, tập thể dục đều đặn và đặc biệt là duy trì kết nối xã hội tích cực có thể làm giảm nguy cơ trầm cảm, ngay cả ở những người mang gen nhạy cảm.

Việc phát hiện sớm dấu hiệu rối loạn cảm xúc, tham khảo ý kiến bác sĩ tâm lý, kết hợp liệu pháp hành vi – nhận thức cũng giúp điều chỉnh hoạt động của não bộ theo hướng tích cực hơn.

Làm sao để phụ nữ sống vui, vượt qua gen buồn

Dù yếu tố di truyền có thể khiến phụ nữ nhạy cảm và dễ tổn thương hơn, nhưng niềm vui vẫn có thể được nuôi dưỡng mỗi ngày. Việc duy trì giấc ngủ đủ, ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên giúp cơ thể tiết ra endorphin – hormone hạnh phúc tự nhiên.

Bên cạnh đó, duy trì các mối quan hệ tích cực, học cách nói ra cảm xúc và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết là chìa khóa quan trọng. Một tâm hồn được lắng nghe, một lối sống cân bằng và sự tự yêu thương bản thân chính là liều thuốc hiệu quả nhất giúp phụ nữ vượt qua khuynh hướng di truyền để sống vui, sống khỏe mỗi ngày.

Di truyền là một yếu tố quan trọng lý giải vì sao phụ nữ dễ rơi vào trầm cảm hơn nam giới, nhưng không phải yếu tố quyết định duy nhất. Khi hiểu rõ cơ chế sinh học và chủ động chăm sóc sức khỏe tinh thần, phụ nữ hoàn toàn có thể vượt qua rào cản di truyền để sống cân bằng, hạnh phúc và kiên cường hơn.

Trương Hiền

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/phu-nu-co-nguy-co-mac-tram-cam-cao-gap-doi-nam-gioi-post1579080.html