Chính phủ vừa ban hành Nghị định 207/2025/NĐ-CP quy định về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/10/2025.
Nghị định này quy định về việc hiến, nhận, sử dụng, lưu giữ, gửi tinh trùng, noãn, phôi; sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; điều kiện, hồ sơ, thủ tục, thẩm quyền cho phép cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
Trong đó, đáng chú ý, ngoài các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế, phụ nữ độc thân cũng được thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản khi có nguyện vọng. Đây được xem là một bước tiến mới, mở rộng quyền tự quyết sinh sản cho những phụ nữ không kết hôn nhưng vẫn mong muốn được làm mẹ.
Bởi theo quy định hiện hành tại Nghị định số 10/2015, kỹ thuật IVF chỉ áp dụng cho các cặp vợ chồng vô sinh và phụ nữ độc thân trong trường hợp có chỉ định y tế của bác sĩ chuyên khoa. Trong khi đó, với Nghị định 207, phụ nữ độc thân chỉ cần có nguyện vọng là đã đủ điều kiện sử dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, trong đó có IVF.
Chính sách nhân văn về quyền sinh sản của phụ nữ
Liên quan đến vấn đề này, BSCKI Nguyễn Thị Nhã - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện cho biết, từ trước đến nay, chính sách của nhà nước đều rất nhân văn. Người phụ nữ nào cũng có quyền được sinh con, kể cả là phụ nữ độc thân.
BSCKI Nguyễn Thị Nhã - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện. Ảnh: N.Mai.
Trong khi đó, hiện nay, phụ nữ độc thân có nhu cầu trữ trứng và làm IVF ngày càng có xu hướng gia tăng, thậm chí có những trường hợp đi trữ trứng từ rất sớm để tập trung phát triển sự nghiệp, sau khi ổn định, họ mới kết hôn hoặc khi đó mới sinh con bằng các phương pháp hỗ trợ sinh sản.
Tuy nhiên, trước đây, quan niệm về việc phụ nữ độc thân, không kết hôn nhưng có con vẫn chưa thực sự cởi mở. Vì vậy, với chính sách mới này, các trung tâm hỗ trợ sinh sản được phép giúp đỡ những phụ nữ độc thân có con bằng các phương pháp hỗ trợ như bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) hay IVF.
"Tùy vào từng trường hợp, sau khi thăm khám sức khỏe sinh sản, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp với từng người nhưng với điều kiện, tinh trùng phải vô danh trong ngân hàng tinh trùng", BS Nhã cho hay.
Cũng theo vị chuyên gia này, phụ nữ độc thân muốn có một mẫu tinh trùng vô danh thì phải có một mẫu tinh trùng hiến. Và mẫu tinh trùng này phải tuân thủ theo những tiêu chuẩn mà Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đưa ra.
Chia sẻ thêm về điều này, TS.BS Bạch Huy Anh - Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện cho biết, việc hiến tinh trùng phải được thực hiện theo các quy định của WHO. Cụ thể, việc hiến tinh trùng trong kỹ thuật hỗ trợ sinh sản phải tuân theo nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ tinh trùng.
Bên cạnh đó, tinh trùng hiến chỉ được sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng để sinh con. Việc hiến và nhận tinh trùng được thực hiện trên nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận.
Ngoài ra, người hiến tinh trùng phải là người khỏe mạnh, không mắc các bệnh lý di truyền, có trình độ học vấn cao, nằm trong độ tuổi nhất định… Khi mẫu tinh trùng đạt được các tiêu chí đưa ra thì mới được đưa vào ngân hàng tinh trùng.
"Khi người phụ nữ muốn sử dụng tinh trùng trong ngân hàng tinh trùng phải có sự hoán đổi chứ không được mua bán bởi việc mua bán tinh trùng bị cấm theo quy định của pháp luật", BS Huy Anh thông tin.
Hướng đi cởi mở, phù hợp với thực tế
Theo các chuyên gia, việc mở rộng quyền sinh sản của phụ nữ là chính sách nhân văn, phù hợp thực tế. Ảnh minh họa.
Ngoài khía cạnh chuyên môn, nhiều chuyên gia nhận định, việc mở rộng quyền sinh con cho phụ nữ độc thân theo nguyện vọng là hướng đi cởi mở, phù hợp với bối cảnh xã hội của nước ta hiện nay.
Bởi, theo nhiều nghiên cứu, điều tra trong nước cho thấy, tại Việt Nam, xu hướng kết hôn muộn, không muốn kết hôn, không muốn sinh con, sinh muộn, sinh ít, sinh thưa ngày càng cao và có xu hướng lan rộng.
Trong khi đó, nếu mức sinh tiếp tục giảm, số người được sinh ra ngày càng ít đi thì tương lai lực lượng dân số trong độ tuổi lao động sẽ giảm, trong khi tuổi thọ trung bình của người Việt Nam tăng nhanh.
Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy như thiếu hụt lực lượng lao động, già hóa dân số nhanh và suy giảm quy mô dân số… tác động lớn đến sự phát triển bền vững của đất nước.
Thụ tinh trong ống nghiệm (viết tắt IVF) là kỹ thuật thụ tinh giữa trứng và tinh trùng trong môi trường ống nghiệm, được ứng dụng trong điều trị vô sinh – hiếm muộn phổ biến nhất hiện nay.
Trong quy trình này, tinh trùng và trứng sẽ được thụ tinh trong phòng labo để tạo thành phôi. Sau khi nuôi cấy phôi thành công, phôi sẽ được chuyển trở lại buồng tử cung của người phụ nữ để phát triển thành thai nhi.
Bác sĩ Nguyễn Thị Nhã chia sẻ về các phương pháp hỗ trợ sinh sản cho phụ nữ độc thân có nguyện vọng sinh con. Video: N.Mai.