Phú Thọ: Chú trọng phát triển du lịch cộng đồng, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường

4 giờ trướcBài gốc

Xác định di sản văn hóa Mường là “sợi dây” bền chặt gắn kết cộng đồng. Vì vậy, phát triển du lịch cộng đồng là một trong những thế mạnh của địa phương dựa trên các tiềm năng sẵn có được ưu ái bởi thiên nhiên ban tặng. Từ cảnh quan hùng vĩ gắn với nét đẹp văn hóa bản sắc của đồng bào dân tộc Mường.

Bản Lác, xã Mai Hạ, tỉnh Phú Thọ là nơi hình thành và phát triển du lịch cộng đồng đầu tiên tại Việt Nam từ những năm 1990

Bản Lác – xã Mai Hạ đã và đang trở thành điểm đến đa dạng, đặc sắc với những sản phẩm du lịch hấp dẫn, thu hút du khách. Một trong những sản phẩm du lịch độc đáo, đang từng bước tạo nên thương hiệu riêng biệt cho ngành Du lịch Phú Thọ, đó là du lịch cộng đồng gắn với đời sống đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Bởi, loại hình du lịch cộng đồng này không chỉ được xem như “thỏi nam châm” thu hút du khách đến khám phá, trải nghiệm tại tỉnh Phú Thọ mà còn là “át chủ bài” tạo sinh kế bền vững, giúp đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi nơi đây thoát nghèo, vươn lên làm giàu.

Ông Hà Công Tím, chủ nhà nghỉ số 7 Bản Lác, xã Mai Hạ, tỉnh Phú Thọ

Ông Hà Công Tím, chủ nhà nghỉ số 7 Bản Lác, xã Mai Hạ, tỉnh Phú Thọ cho biết: “Để xây dựng thành công “Làng văn hóa du lịch cộng đồng”, cấp ủy, chính quyền địa phương luôn coi trọng tuyên truyền, vận động và cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước vào quy ước, hương ước của bản. Mọi người trong bản đều có trách nhiệm nhắc nhở lẫn nhau trong thực hiện nếp sống văn hóa, giao tiếp lịch thiệp, giữ gìn tình làng, nghĩa xóm thuận hòa, đầm ấm. Kiên quyết không để cho tệ nạn xã hội xâm nhập vào cộng đồng, ổn định an ninh trật tự, làm tốt công tác vệ sinh môi trường, tạo ấn tượng đẹp trong lòng du khách”.

Mô hình du lịch cộng đồng tại bản Lác, xã Mai Hạ qua gần 30 năm xây dựng và phát triển hiện vẫn là điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn bậc nhất được nhiều khách trong nước, quốc tế lựa chọn, đặc biệt vào dịp cuối tuần, lễ, Tết

Tính đến tháng 6 năm 2025, trên địa bàn Xã Mai Châu, Xã Bao La, Xã Mai Hạ, Xã Pà Cò và Xã Tân Mai của tỉnh Phú Thọ có 203 cơ sở lưu trú, trong đó: 04 khu nghỉ dưỡng, 08 khách sạn đạt tiêu chuẩn 01 đến 03 sao, 33 cơ sở nhà nghỉ, 158 nhà nghỉ cộng đồng.

Ông Hà Công Tui, chủ một homestay ở bản Lác xã Mai Hạ chia sẻ: “Khách nước ngoài đến đây họ rất thích ăn cơm lam, cá nướng, ngủ nhà sàn, mặc trang phục dân tộc, tự đạp xe khám phá cuộc sống của người dân ở các bản làng hay đi bộ xuyên rừng, để tìm đến sự nguyên sơ và bản sắc văn hóa dân tộc, trở thành điểm nhấn, trải nghiệm trong tour du lịch cộng đồng.

Cá nướng sông Đà

Mô hình du lịch cộng đồng tại bản Lác, xã Mai Hạ, tỉnh Phú Thọ qua gần 30 năm xây dựng và phát triển hiện vẫn là điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn bậc nhất được nhiều khách trong nước, quốc tế lựa chọn, đặc biệt vào dịp cuối tuần, lễ, Tết. Bên cạnh dịch vụ đón tiếp khách ngủ, nghỉ, các hộ dân trong bản vẫn duy trì cấy lúa, trồng hoa màu, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, môi trường sinh thái. Đây chính là những yếu tố thu hút du khách đến thăm quan, trải nghiệm. Làm du lịch cộng đồng không có nghĩa là chuyển đổi ngành nghề mới mà dựa trên nền tảng nguồn tài nguyên phong phú, kết hợp giữa nông nghiệp và du lịch, tăng thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân.

Du khách được khám phá về các giá trị văn hóa, tập quán sinh hoạt, sản xuất của người dân bản địa tại Bản Lác

Theo thống kê, 6 tháng đầu năm 2025, Phú Thọ (gồm 3 tỉnh trước khi sáp nhập) đã đón hơn 9,3 triệu lượt khách, tăng 10,5% so với cùng kỳ.

Đóng góp và tạo nên những giá trị khác biệt cho những giá trị văn hóa đặc sắc của vùng đất tổ, Hòa Bình vùng đất mới được sáp nhập vốn là cái nôi văn hóa người Việt. Tại đây còn lưu giữ hàng trăm chiếc trống đồng, gần 10.000 chiếc chiêng quý, cùng những áng Mo sử thi “Đẻ đất - Đẻ nước” của người Mường. Tại khu vực này cũng có 5 di sản được công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia” gồm: Mo Mường, Nghệ thuật Chiêng Mường, Lễ hội Khai hạ, Tri thức dân gian Lịch Tre, Tập quán và tín ngưỡng Keng Loóng của người Thái Mai Châu.

Ông Dương Hoàng Hương - Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ

Ông Dương Hoàng Hương - Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ cho biết: “Du lịch cộng đồng tại Phú Thọ là một trong những loại hình du lịch phát triển mạnh mẽ, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc và nét đẹp thiên nhiên hoang sơ. Với lợi thế là tỉnh trung du, miền núi Tây Bắc, Phú Thọ sở hữu nhiều bản làng của các dân tộc Mường, Thái, Dao, Tày, Cao Lan, Mông… vẫn còn giữ gìn được nét văn hóa truyền thống đặc sắc, tạo điều kiện lý tưởng để phát triển du lịch cộng đồng bền vững”.

Trong những năm gần đây, du lịch cộng đồng ở tỉnh Phú Thọ đã phát triển mạnh mẽ và là một mô hình mẫu trong cả nước về phát triển du lịch cộng đồng. Tỉnh có hệ thống tuyến điểm du lịch cộng đồng có thương hiệu, thu hút nhiều du khách như Khu du lịch Mai Châu với các điểm Bản Lác, bản Văn, bản Poom Coọng; bản Mông Xà Lĩnh, Hang Kia ở xã Pà Cò; bản Mỗ ở Thung Nai; bản Đá Bia, bản Ngòi trên khu du lịch Hồ Hòa Bình; bản Sưng ở Đà Bắc, bản Cỏi, bản Dù ở vườn quốc gia Xuân Sơn; làng cổ Hùng Lô thuộc xã Hùng Lô, các bản du lịch tại Long Cốc… Hệ thống bản du lịch cộng đồng hiện đang thu hút trên 1,3 triệu lượt du khách mỗi năm.

Du lịch cộng đồng không chỉ mang đến trải nghiệm chân thực và sâu sắc cho du khách, mà còn góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tăng thu nhập cho người dân địa phương; đồng thời, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững, gắn liền với bảo vệ môi trường và tài nguyên bản địa. Cho đến thời điểm hiện tại, Phú Thọ có 6 điểm du lịch cộng đồng được xếp hạng từ 3 - 4 sao theo tiêu chuẩn OCOP. Các mô hình du lịch cộng đồng gồm: mô hình Hợp tác xã; Mô hình hoạt động du lịch cộng đồng theo chi hội; mô hình hoạt động theo công ty cổ phần; hoạt động độc lập (có đăng ký với chính quyền địa phương). Theo số liệu thống kê số khách du lịch cộng đồng chiếm khoảng 9% tổng lượt khách du lịch của tỉnh, tạo việc làm cho hơn 1.500 lao động; trong đó, có 1.000 lao động trực tiếp. Du lịch cộng đồng ở Phú Thọ đã được đông đảo du khách trong nước và quốc tế biết đến và nhiều du khách quốc tế rất yêu thích.

Ông Dương Hoàng Hương cho biết: "Sau hợp nhất, Phú Thọ có hơn 800 ngàn người dân tộc Mường sinh sống. Tỉnh Phú Thọ đã chú trọng phát triển du lịch cộng đồng, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường cụ thể như sau: Phát triển du lịch cộng đồng, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường gắn với việc bảo tồn và phá huy giá trị văn hóa của dân tộc, giữ gìn cảnh quan thiên nhiên và bảo vệ môi trường; giữ vừng quốc phòng, an ninh và bảo đảm trật tự an toàn xã hội. Phát triển du lịch cộng đồng, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường gắn với xây dựng nông thôn mới phải đảm bảo thống nhất định hướng phát triển chung theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội tỉnh và phù hợp với bối cảnh, điều kiện cụ thể của từng địa phương. Các điểm du lịch cộng đồng nói chung và điểm du lịch cộng đồng đồng bào dân tộc Mường phải được quy hoạch đồng bộ đảm bảo các yếu tố cảnh quan, môi trường, hệ thống đường giao thông, cơ sở hạ tầng kỹ thuật... Phát huy vai trò của doanh nghiệp, cộng đồng và các tổ chức, cá nhân trong, đầu tư phát triển du lịch cộng đồng đề tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và xây - dựng các mô hình nông thôn mới kiêu mẫu. Phát triển du lịch cộng đồng, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường tại khu vực nông thôn, miền núi phải đảm bảo hài hòa lợi ích kinh tế, xã hội giữa cộng đồng người dân và các bên liên quan. Hỗ trợ các điểm đến du lịch cộng động hình thành tuyến điểm du lịch đa dạng và có sự kết nói với các trung tâm khách và các điểm đến khác. Nhà nước định hướng, hỗ trợ nguồn lực từ Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới và các nguồn lực khác cho phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới đảm bảo phải triển bên vững".

Ngay sau khi sáp nhập, tỉnh Phú Thọ đã triển khai chương trình hành động thực hiện Công điện số 34/CĐ-TTg ngày 10/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc thúc đẩy phát triển du lịch, bảo đảm thực hiện tốc độ tăng trưởng kinh tế hai con số. Theo đó, đã đặt ra hướng đi phát triển du lịch bền vững theo hướng văn hóa - sinh thái - cộng đồng. Để thực hiện kế hoạch này, tỉnh đã hỗ trợ mở hàng chục lớp bồi dưỡng cho hướng dẫn viên, xây dựng mô hình du lịch cộng đồng kiểu mẫu tại Mai Châu, Lạc Sơn, Thanh Sơn, Tam Nông, Yên Lập. Đặc biệt, tỉnh phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Văn hóa thể thao và du lịch lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận Nghệ thuật chiêng Mường là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại” trong thời gian tới nhằm tạo thêm “đòn bẩy” để quảng bá du lịch văn hóa ra thế giới.

Mộc Miên

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/phu-tho-chu-trong-phat-trien-du-lich-cong-dong-phat-huy-ban-sac-van-hoa-dan-toc-muong-a29807.html