Qatar đã chi hàng tỷ USD để giành ảnh hưởng ở Mỹ thế nào?

12 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani. Ảnh: Hãng thông tấn Qatar QNA (qna.org.qa/en)

Quốc gia nhỏ bé Qatar, nằm bên bờ Vịnh Ba Tư, đang ngày càng khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế, đặc biệt là trong mối quan hệ với cường quốc số một thế giới là Mỹ. Theo Wall Street Journal ngày 15/5, quốc gia này đã không ngần ngại chi ra hàng tỷ USD để đầu tư vào các lĩnh vực then chốt như quốc phòng và giáo dục đại học của Mỹ. Động thái này không chỉ mang lại cho Qatar sức mạnh địa chính trị đáng kể mà còn dấy lên nghi vấn về "can thiệp ngầm" vào chính sách của Washington.

Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất cho tham vọng gia tăng ảnh hưởng của Qatar là việc nước này đang cân nhắc tặng một chiếc máy bay Boeing 747 trị giá khoảng 400 triệu USD cho chính phủ Mỹ để sử dụng làm Không lực Một. Hành động hào phóng này, nếu thành hiện thực, sẽ là một biểu tượng mạnh mẽ cho thấy tầm ảnh hưởng ngoại giao ngày càng lớn của Doha.

Chiến lược "ngoại giao kim tiền" của Qatar không chỉ dừng lại ở những món quà xa xỉ. Quốc gia này đã rót hàng tỷ USD từ nguồn nhiên liệu tự nhiên khổng lồ vào các tổ chức của Mỹ, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực quân sự và các trường đại học danh tiếng. Đồng thời, Qatar cũng không tiếc tiền thuê các công ty vận động hành lang hàng đầu tại Mỹ nhằm tác động đến các quyết sách chính trị theo hướng có lợi cho mình.

Điều đáng chú ý là chiến lược này được xây dựng dựa trên vị trí địa lý chiến lược của Qatar và căn cứ không quân Al Udeid quan trọng, nơi đặt trụ sở của Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ. Kể từ năm 2003, Qatar đã chi hơn 8 tỷ USD để xây dựng và duy trì căn cứ này, nơi đang có khoảng 10.000 binh sĩ Mỹ. Al Udeid đóng vai trò then chốt trong các chiến dịch quân sự kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ ở Trung Đông, bao gồm cả cuộc rút quân khỏi Afghanistan năm 2021 và vẫn là một tiền đồn quan trọng cho các hoạt động chống khủng bố. Năm ngoái, Mỹ đã đồng ý gia hạn hiện diện tại căn cứ này thêm một thập kỷ nữa, cho thấy sự phụ thuộc lẫn nhau ngày càng tăng giữa hai quốc gia.

Tuy nhiên, việc Qatar "mạnh tay" chi tiền để gây dựng ảnh hưởng cũng vấp phải không ít chỉ trích. Đã có những cáo buộc về việc Qatar liên quan đến các chương trình hối lộ nhằm vào các quan chức Mỹ. Điển hình là vụ bê bối liên quan đến cựu Thượng nghị sĩ Robert Menendez, người đã bị kết án 11 năm tù vào tháng 1 năm nay vì lợi dụng chức vụ để tác động đến việc Qatar chuyển hàng triệu USD đầu tư cho một doanh nhân ở New Jersey, đổi lại những khoản hối lộ khổng lồ, bao gồm cả vàng thỏi. Mặc dù không có quan chức Qatar nào bị buộc tội trong vụ việc này, nhưng vụ việc đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ mua bán ảnh hưởng.

Một vụ việc khác gây chấn động giới nghiên cứu và chính trị Mỹ là cuộc điều tra của Cục Điều tra Liên bang (FBI) vào năm 2022 đối với John Allen, Chủ tịch đã nghỉ hưu của Viện nghiên cứu Brookings. Ông bị cáo buộc bí mật vận động các quan chức an ninh quốc gia và các nhà lập pháp Mỹ để giành sự ủng hộ cho Qatar trong cuộc tranh chấp với các quốc gia vùng Vịnh khác. Ông Allen đã từ chức khỏi Viện Brookings và Bộ Tư pháp sau đó đã khép lại vụ án mà không đưa ra cáo buộc. Ông Allen luôn phủ nhận mọi hành vi sai trái và khẳng định những nỗ lực của mình là vì lợi ích của Mỹ.

Qatar không chỉ sử dụng các công cụ kinh tế truyền thống như mua vũ khí và thiết bị quân sự trị giá hàng tỷ USD từ Mỹ mà còn áp dụng những biện pháp chính trị tinh tế hơn. Việc hãng hàng không Qatar Airways thuộc sở hữu nhà nước thông báo kế hoạch mua 210 máy bay Boeing trị giá 96 tỷ USD trong chuyến thăm của Tổng thống Trump là một ví dụ điển hình.

Ảnh hưởng của Qatar còn lan rộng sang lĩnh vực bất động sản và đầu tư. Một quỹ của Qatar đã hợp tác với một quỹ của UAE để đầu tư 1,5 tỷ USD vào quỹ đầu tư tư nhân đầu tiên của Jared Kushner, con rể của Tổng thống Trump, ngay trước cuộc bầu cử ở Mỹ. Bên cạnh đó, một bộ trưởng Qatar đã xuất hiện cùng Eric Trump, một người con khác của ông Trump, để công bố một khu nghỉ dưỡng golf mang thương hiệu Trump đang được xây dựng tại Qatar.

Ngoài lĩnh vực quân sự và kinh tế, Qatar còn đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục đại học Mỹ. Theo dữ liệu của Bộ Giáo dục Mỹ, Qatar hiện là nhà tài trợ nước ngoài lớn nhất cho các trường đại học Mỹ, với hơn 6 tỷ USD đã được cung cấp trong 15 năm qua thông qua các khoản tặng hoặc hợp đồng với các trường như Cornell, Georgetown và Northwestern.

Phần lớn số tiền này được đầu tư vào các cơ sở vệ tinh của các trường đại học Mỹ tại Thành phố Giáo dục gần thủ đô Doha. Tuy nhiên, khoản tài trợ khổng lồ này cũng vấp phải sự chỉ trích, đặc biệt từ các nhà lập pháp đảng Cộng hòa và chính quyền Trump, với cáo buộc rằng tiền từ Qatar và các quốc gia Arab khác đang làm sai lệch việc giảng dạy về Israel và khu vực. Mặc dù vậy, phát ngôn viên của Đại sứ quán Qatar tại Washington D.C. đã bác bỏ mọi cáo buộc can thiệp vào chương trình giảng dạy hoặc gây ảnh hưởng đến các trường đại học Mỹ.

Song song với các khoản đầu tư và tài trợ, Qatar cũng tăng cường chi tiêu cho hoạt động vận động hành lang tại Mỹ. Đặc biệt sau năm 2017, khi các nước láng giềng vùng Vịnh áp đặt lệnh cấm vận, Qatar đã tích cực thuê hàng loạt các công ty vận động hành lang để thúc đẩy lợi ích của mình với các nhà nghị sĩ Quốc hội Mỹ và Nhà Trắng. Theo tiết lộ liên bang, danh sách các công ty vận động hành lang và quan hệ công chúng đã đăng ký của Qatar lên tới 18 công ty, tiêu tốn hơn 6,5 triệu USD chỉ riêng trong năm 2024.

Những người vận động hành lang này thường xuyên cung cấp thông tin cập nhật cho các nhân viên quốc hội về các vấn đề quan trọng như cuộc chiến ở Gaza và an ninh khu vực, thậm chí gọi điện và nhắn tin trực tiếp cho các nhà lập pháp Mỹ. Một người từng vận động hành lang đáng chú ý cho Qatar là Pam Bondi, cựu Tổng chưởng lý bang Florida, người từng đại diện cho Qatar với mức phí 115.000 USD/tháng cho đến năm 2020.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/qatar-da-chi-hang-ty-usd-de-gianh-anh-huong-o-my-the-nao-20250515105942149.htm