Hiện các đơn vị này cùng Công TNHH MTV Quản lý kinh doanh nhà thành phố đang quản lý, giữ hộ 9.683 căn hộ nhưng công tác quản lý, vận hành của các công ty dịch vụ công ích các quận, huyện đối với quỹ nhà đất được giao quản lý còn thiếu chặt chẽ, thiếu kiểm tra, giám sát. Từ kết quả thanh tra mới đây của Thanh tra TP Hồ Chí Minh cho thấy, Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận 1 là một điển hình cho thực trạng này…
Trụ sở Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận 1.
Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận 1 là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước trực thuộc UBND TP Hồ Chí Minh. Trước đây công ty này được giao theo dõi, quản lý 1.682 địa chỉ nhà đất. Trong số này có 1.509 căn nhà ở cũ thuộc sở hữu Nhà nước, 65 địa chỉ nhà tái định cư và 108 địa chỉ nhà đất thuộc diện quản lý theo Nghị định 167/2017/NĐ-CP. Sau đó, đơn vị này này đã bàn giao 1.469 căn cho Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng thuộc Sở Xây dựng; 28 căn nhà ở cũ bán cho người dân theo các quyết định của hội đồng bán nhà...
Qua kết quả thanh tra của Thanh tra TP Hồ Chí Minh cho thấy, trong số 65 nhà tái định cư, đến nay có 31 căn hộ đã trả hết tiền nhưng chưa chưa liên hệ cấp chủ quyền; 11 căn hộ còn nợ tiền mua nhà trả góp với hơn 1,6 tỷ; 21 căn hộ đã bố trí tái định cư không thu tiền và 2 căn hộ hiện đang bỏ trống.
Về 108 địa chỉ nhà, đất quản lý theo Nghị định 167, qua kiểm tra hồ sơ và hiện trạng 37/108 nhà đất, ghi nhận có 7 địa chỉ theo phương án là cho thuê nhưng hiện trạng để trống là chưa khái thác, sử dụng hiệu quả, gây lãng phí tài sản. Có 33 địa chỉ nhà, đất chưa thực hiện đúng phương án được phê duyệt. Đặc biệt, có 3 địa chỉ đơn vị đang cho thuê thì đơn vị thuê đem cho thuê lại hoặc hợp tác kinh doanh; 4 địa chỉ đơn vị thuê đã phá bỏ hiện trạng để xây dựng mới nhiều tầng; 2 địa chỉ tự ý sửa chữa, cơi nới nhưng không có giấy phép. Về hoạt động thu chi, kiểm tra khoản “chi phí bằng tiền khác” với số tiền hơn 350 triệu đồng công ty này chi cho các khoản vật liệu quản lý, đồ dùng văn phòng, khấu hao tài sản cố định, thuê và lệ phí…Tuy nhiên Thanh tra chỉ ra việc chi này là sai và công ty cũng nhận thiếu sót, nộp lại số tiền này cho ngân sách Nhà nước.
Đối với sản xuất, kinh doanh: Công ty ký hợp đồng cho thuê không tổ chức đấu giá, cơ cấu đơn giá cho thuê chưa tính các chi phí hợp lý, hợp lệ phụ vụ công tác quản lý nhà và lợi nhuận ngành. Các hợp đồng thuê nhà đã ký kết thiếu chặt chẽ, không quy định biện pháp chế tài (phạt) hoặc thu hồi nhà để xử lý trường hợp bên thuê thanh toán trễ hạn tiền thuê nhà hoặc vi pham các điều khoản hợp đồng thuê nhà gây ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách.
Theo báo cáo của công ty, đối với nhà tái định cư, 11 chủ hộ còn nợ hơn 1,6 tỷ đồng; 5 đơn vị thuê nhà đất tính đến hết tháng 6/2024 còn nợ hơn 21 tỷ đồng. Thanh tra tiến hành kiểm tra hồ sơ nợ tiền thuê của 3/5 doanh nghiệp bắt đầu phát sinh từ năm 2018 kéo dài, lũy kế đến nay là hơn 20 tỷ đồng (tỷ lệ hơn 95% số nợ đọng) tại 6 địa chỉ nhà đất. Các đơn vị thuê nợ như vậy nhưng Công ty Dịch vụ công ích quận 1 chậm thanh lý hợp đồng, chấm dứt việc cho thuê. Có 2 doanh nghiệp được ký tiếp hợp đồng thuê ngắn hạn 6 tháng nhưng do hợp đồng không ràng buộc gì nên các đơn vị thuê chây ì, đến nay đã hết hạn hợp đồng thuê nhiều năm nhưng vẫn chiếm giữ 4 địa chỉ nhà và nợ luôn tiền thuê.
Làm việc với các đơn vị liên quan, Thanh tra ghi nhận, 3 doanh nghiệp nói trên đều sử dụng các địa chỉ nhà đất để kinh doanh thu lợi nhuận, thậm chí cho thuê lại và đã thu tiền của đối tác nhiều năm nay. Tuy nhiên, các đơn vị vẫn viện dẫn gặp khó khăn trong kinh doanh để không nộp tiền thuê nhà, cũng không trả lại nhà. Trong tổng số tiền hơn 20 tỷ đồng mà 3 đơn vị này nợ được xác định số tiền thuê phải nộp cho Nhà nước là hơn 15 tỷ đồng. Đây là hành vi trái pháp luật, gây thiệt hại lớn về tiền và tài sản của Nhà nước có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự về hành vi chiếm giữ tài sản. Tuy nhiên, hiện công ty đã khởi kiện giải quyết vụ việc đến TAND quận 1. Ba doanh nghiệp nói trên được xác định là Công ty cổ phần Thực phẩm sản xuất và thương mại Sài Gòn 1, Công ty cổ phần Dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn (SPT) và Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Tổng hợp II.
Từ những sai phạm trên, Thanh tra TP kiến nghị Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh giao Giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận 1 tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có thiếu sót, hạn chế, vi phạm trong việc quản lý, sử dụng nhà, đất và tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu Nhà nước đã nêu tại phần kết luận. Kiên quyết và kịp thời phối hợp với các cơ quan chức năng, khởi kiện tại Tòa án để xử lý triệt để nằm thu hồi tiền, tài sản Nhà nước đối với các trường hợp nợ tiền thuê, tiền mua nhà với tổng cộng gần 23 tỷ đồng. Thực hiện rà soát về pháp lý việc cho thuê, việc ký kết và thực hiện hợp đồng thuê, hợp đồng khai thác; việc các đơn vị xây dựng các công trình cao tầng tại 4 địa chỉ nhà, đất để báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý, chỉ đạo theo đúng quy định.
M. Hải