Quan tâm đào tạo nghề cho lao động vùng cao

12 giờ trướcBài gốc

Chuyển biến tích cực

Tỉnh Phú Thọ sau khi sáp nhập có hơn 1 triệu đồng bào DTTS, chiếm khoảng 25,2% dân số toàn tỉnh. Dự kiến phân định các xã theo Dự thảo tiêu chí mới, toàn tỉnh có 91 xã, phường thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi, trong đó có 43 xã khu vực III, 7 xã khu vực II và 41 xã khu vực I. Trong những năm 2021 - 2025, cùng với việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, công tác đào tạo nghề, tạo việc làm cho lao động vùng cao được tỉnh xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội.

Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo, giai đoạn 2021 - 2025, toàn tỉnh đã hỗ trợ đào tạo nghề cho hơn 22.000 lượt người DTTS. Trong đó, 12.712 lượt người tham gia 173 mô hình đào tạo nghề tại chỗ, 9.462 lượt người được hỗ trợ đào tạo nghề ngắn hạn, 75 người được cấp chứng chỉ nghề quốc gia, 8 người được đào tạo ngoại ngữ và kỹ năng để đi lao động có thời hạn ở nước ngoài. Ngoài ra, hơn 1.900 lượt lao động được tư vấn, giới thiệu việc làm, gần 13.000 người được tư vấn hướng nghiệp, khởi nghiệp và học nghề, 3.000 cán bộ cấp xã, huyện được tập huấn triển khai các chương trình đào tạo nghề vùng dân tộc.

Đáng chú ý, các mô hình đào tạo nghề gắn với phát triển sinh kế bền vững được triển khai linh hoạt theo điều kiện từng địa phương như: Nghề trồng trọt, chăn nuôi, mộc dân dụng, may mặc, chế biến nông sản, sửa chữa máy nông nghiệp... Nhiều địa phương vùng cao đã hình thành những nhóm sản xuất nhỏ, tổ hợp tác nông nghiệp do lao động sau đào tạo trực tiếp vận hành, mang lại thu nhập ổn định từ 6 - 8 triệu đồng/người/tháng.

Trường Cao đẳng nghề Sông Đà đào tạo và cấp chứng chỉ nghề lái xe ô tô cho lực lượng lớn thanh niên dân tộc thiểu số trong tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Văn Thắng - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo cho biết: “Đào tạo nghề cho lao động vùng cao được chúng tôi gắn chặt với nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp và mô hình sản xuất tại chỗ. Thời gian tới, tỉnh sẽ tăng cường đào tạo nghề gắn với du lịch cộng đồng, công nghiệp phụ trợ và chế biến nông lâm sản để người học có việc làm ngay sau khóa học”.

Song song với đào tạo nghề, tỉnh còn tư vấn việc làm cho trên 12.000 lượt người DTTS, tổ chức các phiên giao dịch việc làm lưu động tại các xã vùng cao, hỗ trợ khởi nghiệp và kết nối đầu tư cho hàng trăm mô hình sản xuất nhỏ. Những kết quả này đã góp phần quan trọng giúp tỉ lệ lao động vùng dân tộc qua đào tạo đạt khoảng 60%, trong đó 40% có chứng chỉ nghề - con số được xem là bước tiến rõ nét so với giai đoạn trước.

Vướng mắc phát sinh

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, công tác đào tạo nghề cho lao động vùng cao vẫn còn không ít khó khăn. Trước hết là điều kiện cơ sở vật chất và thiết bị dạy nghề còn hạn chế. Trong tổng số 15 cơ sở giáo dục nghề nghiệp được đầu tư, nhiều trung tâm còn thiếu trang thiết bị hiện đại, phòng học thực hành chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo theo hướng sản xuất hàng hóa.

Một khó khăn khác là nguồn lực đầu tư chưa tương xứng. Kinh phí dành cho công tác đào tạo nghề, giới thiệu việc làm phần lớn phải lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia. Việc huy động nguồn lực xã hội, nhất là từ doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia đào tạo và tiếp nhận lao động vùng cao còn hạn chế.

Ông Bùi Văn Cường - Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Cốc chia sẻ: “Người dân vùng cao vốn quen với canh tác truyền thống nên ban đầu chưa mặn mà với việc học nghề mới. Chính quyền cơ sở phải kiên trì tuyên truyền, vận động từng hộ. Khi thấy học xong có việc làm, có thu nhập ổn định thì bà con mới thực sự tin tưởng và chủ động đăng ký học”.

Bên cạnh đó, tập quán sản xuất tự cung tự cấp, tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước của một bộ phận người dân vẫn là rào cản lớn. Tình trạng thiếu việc làm sau đào tạo, thiếu liên kết giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp khiến không ít lao động dù có nghề vẫn chưa có việc làm ổn định. Cùng với đó, địa hình phức tạp, giao thông khó khăn, dân cư phân tán cũng ảnh hưởng đến công tác tổ chức lớp học, chi phí vận hành cao, thời gian đào tạo kéo dài.

Ngoài ra, đội ngũ giáo viên dạy nghề tại cơ sở còn thiếu và yếu, nhất là ở các trung tâm vùng sâu, vùng xa; công tác dự báo nhu cầu lao động, quy hoạch ngành nghề đào tạo chưa sát với thực tiễn địa phương. Báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo nêu rõ: “Tỉ lệ lao động DTTS có thu nhập ổn định từ nghề còn thấp, chỉ đạt khoảng 50% số người qua đào tạo. Cơ cấu ngành nghề chưa thật sự chuyển biến theo hướng công nghiệp - dịch vụ, nhiều nơi vẫn nặng về nông nghiệp truyền thống”.

Sinh viên ngành Hướng dẫn du lịch, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Hòa Bình (phường Dân Chủ) được đào tạo theo hướng “thực học - thực hành - thực nghiệp”.

Để “nghề” thực sự là con đường thoát nghèo

Trước những khó khăn đó, tỉnh Phú Thọ đã và đang triển khai nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng đào tạo nghề vùng cao. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hiện đại; khuyến khích đào tạo theo mô hình “cầm tay chỉ việc”, “học đi đôi với hành” gắn với chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm tại chỗ.

Đặc biệt, tỉnh chú trọng đào tạo nghề gắn với phát triển du lịch, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ cộng đồng, tạo việc làm tại chỗ cho đồng bào DTTS. Nhiều mô hình “du lịch cộng đồng”, “nghề truyền thống gắn sinh kế bền vững” được nhân rộng, giúp người lao động vừa bảo tồn văn hóa dân tộc, vừa tăng thu nhập.

Cùng với đó, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về học nghề - lập nghiệp được đẩy mạnh thông qua các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Nông dân. Chính quyền cơ sở tiến hành khảo sát nhu cầu học nghề thực tế của người dân để lựa chọn ngành nghề phù hợp với điều kiện sản xuất, đặc điểm văn hóa của từng dân tộc.

Anh Bùi Văn Toàn - người dân tộc Mường ở xã Vân Sơn chia sẻ: “Sau khi tham gia lớp học nghề du lịch cộng đồng do tỉnh tổ chức, tôi cùng gia đình cải tạo ngôi nhà sàn cũ để đón khách. Mỗi tháng đón vài đoàn khách trong và ngoài tỉnh, thu nhập ổn định nên cuộc sống khấm khá hơn trước. Nhờ học nghề, tôi hiểu rằng chính văn hóa quê hương cũng có thể trở thành nguồn lực sinh kế nếu biết cách khai thác”.

Trong giai đoạn 2026 - 2030, Phú Thọ đặt mục tiêu có trên 40% lao động DTTS được đào tạo nghề phù hợp và có việc làm ổn định, trong đó 50% là lao động nữ; mỗi năm thu hút trên 3% lao động vùng cao chuyển dịch sang các lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ, du lịch; đồng thời, 100% cán bộ, công chức vùng dân tộc có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên.

Thực tế cho thấy, nơi nào chính quyền cơ sở làm tốt công tác định hướng nghề nghiệp, gắn đào tạo với nhu cầu thực tế và thị trường lao động thì nơi đó hiệu quả rõ rệt hơn. Nhiều thanh niên dân tộc Mường, Dao, Tày... sau khi học nghề đã trở thành những “hạt nhân khởi nghiệp” tại địa phương, mở xưởng sản xuất, phát triển du lịch cộng đồng, làm dịch vụ nông nghiệp.

Đào tạo nghề không chỉ là chuyện dạy kỹ năng, mà còn là hướng mở cho người dân vùng cao tự tin bước ra khỏi lũy tre làng, hòa nhập với kinh tế thị trường, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống. Chính sự quan tâm, đầu tư có trọng điểm của tỉnh cùng ý chí vươn lên của đồng bào DTTS đang tạo nên những chuyển động tích cực ở các bản làng miền núi.

Trong tầm nhìn đến năm 2030, với định hướng phát triển bền vững và mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”, công tác đào tạo nghề cho lao động vùng cao sẽ tiếp tục là “chìa khóa vàng” giúp Phú Thọ khai thác hiệu quả tiềm năng con người, biến khó khăn thành cơ hội, xây dựng vùng dân tộc miền núi ngày càng no ấm, phát triển.

Hồng Duyên

Nguồn Phú Thọ : https://baophutho.vn/quan-tam-dao-tao-nghe-cho-lao-dong-vung-cao-241678.htm