Quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục được xác định thế nào trong quy hoạch?

một giờ trướcBài gốc

Trước thông tin công trình “Hàm cá mập” sẽ được hoàn thành phá dỡ trước 30/4/2025, người dân Thủ đô và du khách đổ xô đến “check in”. (Ảnh: Phượng Nguyễn)

Hiện trạng sử dụng đất của 2 khu vực

Ngày 19/3, UBND Quận Hoàn Kiếm đã thông tin về công tác quy hoạch các không gian công cộng xung quanh hồ Hoàn Kiếm, phục vụ cộng đồng. Theo đó, khu vực Quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục có diện tích khoảng 1,2ha; Phía Bắc giáp phố Hàng Gai và Cầu Gỗ; phía Nam giáp mép hồ Hoàn Kiếm và nhà Thủy tọa; phía Đông giáp phố Hồ Hoàn Kiếm; phía Tây giáp tòa nhà Hồng Vân - Long Vân.

Hiện trạng đất quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục là đất giao thông. Tòa nhà Trung tâm thương mại - dịch vụ - ăn uống Hồ Gươm (công trình “Hàm cá mập”) do Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) quản lý, vận hành, được xây dựng từ năm 1991-1993, diện tích đất khoảng 390m2, diện tích sàn sử dụng khoảng 1.600m2.

Khu vực không gian công cộng phía Đông hồ Hoàn Kiếm có tổng diện tích khoảng 2,14ha; Phía Tây giáp hồ Hoàn Kiếm và đường Đinh Tiên Hoàng, phía Bắc giáp khu dân cư hiện có, phía Đông giáp phố Lý Thái Tổ, phía Nam giáp phố Trần Nguyên Hãn.

Theo số liệu điều tra sơ bộ, khu vực này hiện có khoảng 54 chủ sử dụng nhà đất, trong đó bao gồm 12 tổ chức, cơ quan, đơn vị (Sở Văn hóa và Thể thao, Tổng Công ty Điện lực Hà Nội, Viện Văn học, Chi cục Dân số Hà Nội, Hội Người mù Hà Nội, Văn phòng Giao dịch Kho bạc Nhà nước, Khách sạn Điện lực, Tổng Công ty Điện lực Miền Bắc, Công ty truyền tải điện số 1, Trụ sở Ban tiếp công dân Thành phố và 02 Hợp tác xã hiện là nhà chuyên dùng) và khoảng 42 hộ dân.

Bảo tồn hình ảnh đặc trưng của khu vực Hồ Gươm

Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 (được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1259/QĐ-TTg, ngày 26/7/2011), Khu vực Hồ Gươm và vùng phụ cận (A5) có chức năng định hướng chung là đất phố cũ.

Khu vực này được định hướng chính là bảo tồn hình ảnh đặc trưng của khu vực Hồ Gươm; Cải thiện các cảnh quan xung quanh Hồ Gươm; Bảo tồn tôn tạo, quản lý bảo vệ theo Luật Di sản văn hóa, xung quanh các công trình di tích có giá trị, trên các tuyến phố Đinh Tiên Hoàng, Lý Thái Tổ, Hàng Khay... và xung quanh các quảng trường công cộng như quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục, quảng trường khu vực tượng đài vua Lý Thái Tổ...

Bảo tồn, tôn tạo không gian kiến trúc cảnh quan các công trình có giá trị về lịch sử, văn hóa, cách mạng như: Đền Ngọc Sơn, đền Bà Kiệu, Bưu điện Hà Nội, trung tâm thương mại Tràng Tiền, khu vực tượng đài Cảm tử để Tổ quốc quyết sinh...

Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội năm 2011 cũng định hướng di dời một số đơn vị và cơ quan để quy hoạch, cải tạo nâng cấp mở rộng trụ sở các cơ quan của Thành phố như Thành ủy, UBND thành phố, HĐND thành phố...

Đồng thời bổ sung các công trình phục vụ tiện ích công cộng phục vụ du lịch, văn hóa chất lượng cao; Cải thiện điều kiện về hạ tầng đô thị và môi trường cho khu vực; Bảo tồn tôn tạo không gian mặt nước cây xanh, kết nối khu vực hồ Gươm với khu vực phố cổ, phố cũ, khu Hoàng thành Thăng Long và sông Hồng; Phát triển thêm các vườn hoa, tiểu cảnh, lối đi bộ tại những không gian cải tạo xây dựng lại các công trình trong khu vực….

Khuyến khích thực hiện đề án di dời một số văn phòng, trụ sở cơ quan cấp Bộ, trụ sở cơ quan trực thuộc Chính phủ, các công ty, tổng công ty nhà nước.

Quỹ đất sau khi di dời sẽ khai thác để xây dựng trụ sở của các cơ quan đầu não về chính trị - hành chính của UBND Thành phố Hà Nội và hệ thống các công trình công cộng như công viên, công trình văn hóa, hoặc các tiện ích đô thị như bãi đỗ xe, bến tàu điện, quảng trường, trục đi bộ...

Khuyến khích cải tạo các khu nhà ở cũ, tạm, không có giá trị nằm bên trong lõi các khu phố và chuyển đổi xây dựng các công trình văn hóa, dịch vụ và phục vụ cho tái định cư.

Cho phép có điều kiện chuyển đổi chức năng sử dụng đất ở sang đất dịch vụ, phải đáp ứng được các yêu cầu về hạ tầng như bãi đỗ xe, quảng trường xung quanh...

Tổ chức nhiều không gian công cộng xung quanh khu vực Hồ Gươm

Cụ thể hóa Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, tại Quyết định số 1360/QĐ-UBND, ngày 19/3/2021, UBND Thành phố đã phê duyệt Quy hoạch phân khu đô thị H1-1B (khu vực hồ Gươm và phụ cận), tỷ lệ 1/2.000.

Theo định hướng của Quy hoạch phân khu đô thị H1-1B, khu vực này là không gian giao thoa văn hóa Đông - Tây, văn hóa Việt - Văn hóa quốc tế, gắn kết và chuyển tiếp không gian phố Cổ - phố Cũ.

Khu vực cốt yếu của quy hoạch là Hồ Gươm với cụm di tích đền Ngọc Sơn - Tháp Bút và vườn hoa xung quanh hồ; tạo lập cảnh quan thống nhất, hợp nhất, hình thành không gian lý tưởng cho người đi bộ; Tổ chức không gian đi bộ khu vực đường Đinh Tiên Hoàng...

Các cảnh quan điểm nhấn của khu vực có quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục; khu vực Hồ Gươm. Trục Đinh Tiên Hoàng đến vườn hoa đền Bà Kiệu, từ hồ tới khu Phố Cổ, từ Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục ra hồ được xác định nằm trong hướng điểm nhìn quan trọng.

Quy hoạch phân khu đô thị H1-1B định hướng duy trì các hoạt động văn hóa, lễ hội, sinh hoạt cộng đồng tại các không gian mở; phát huy giá trị hệ thống di tích trên cơ sở gắn kết với các khu đi bộ, tham quan, du lịch.

Tại đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 (được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1668/QĐ-TTg ngày 27/12/2024) cũng xác định: Nghiên cứu bảo tồn, cải tạo, chỉnh trang và sắp xếp, tổ chức không gian khu vực Hồ Gươm theo hướng có nhiều không gian công cộng; Trụ sở Thành ủy, Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân Thành phố tại khu vực xung quanh Hồ Gươm.

Tuyến đường sắt đô thị số 2 sẽ được xây dựng ngầm, dọc theo phố Đinh Tiên Hoàng ở phía Tây

Liên quan đến khu vực xung quanh hồ Hoàn Kiếm còn có tuyến đường sắt đô thị số 2 (đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo). Tuyến đường sắt đô thị số 2 đã được UBND Thành phố phê duyệt dự án đầu tư tại Quyết định số 2054/QĐ-UBND, ngày 13/11/2008, chiều dài tuyến khoảng 11,5km, (đi trên cao khoảng 2,6km, đi ngầm khoảng 8,9 km). Trên tuyến có 10 nhà ga, gồm 3 ga trên cao và 7 ga ngầm (trong đó có ga C9).

Theo phương án đã được Thường trực Chính phủ thống nhất tại Thông báo số 328/TB-VPCP ngày 14/10/2022, ga C9 xây dựng ngầm dưới đường Đinh Tiên Hoàng, phía trước các khu đất của Tổng công ty Điện lực Hà Nội, Tổng Công ty Điện lực miền Bắc, UBND Thành phố Hà Nội.

Ngày 16/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1578/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội tuyến 2, đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo. Hiện nay Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội đang triển khai lập hồ sơ phương án tuyến đoạn ga C8-C10 và tổng mặt bằng nhà ga C9 để trình cấp thẩm quyền phê duyệt.

Từ sau khi UBND quận Hoàn Kiếm triển khai thực hiện Đề án tuyến phố đi bộ xung quanh Hồ Hoàn Kiếm, quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục nói riêng và các không gian mở xung quanh khu vực Hồ Hoàn Kiếm nói chung (khu vực tượng đài Lý Thái Tổ, vườn hoa Lý Thái Tổ, khu vực Đền Ngọc Sơn, Đền Bà Kiệu…), đã tạo ra không gian công cộng, sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, vui chơi cho nhân dân Thủ đô vào các ngày cuối tuần và các ngày lễ lớn, kỷ niệm trọng đại của Thủ đô Hà Nội.

Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục và các không gian công cộng xung quanh hồ không chỉ là một địa điểm văn hóa, lịch sử mà còn là nơi giao lưu, gắn kết cộng đồng, phục vụ đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân.

Do đó, việc nghiên cứu, xây dựng cải tạo quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục và không gian công cộng phía Đông Hồ Hoàn Kiếm sẽ góp phần nâng cao giá trị lịch sử vốn có về văn hóa, lịch sử, kết nối 02 khu vực rất quan trọng là Khu di tích Quốc gia đặc biệt hồ Hoàn Kiếm (phía Nam) với khu vực di tích Quốc gia Khu phố cổ (phía Bắc), góp phần cụ thể hóa định hướng của các quy hoạch được duyệt.

Riêng khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm được nghiên cứu, thực hiện theo mô hình TOD trong việc triển khai tuyến đường sắt đô thị ngầm (tuyến số 2 - đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo) gắn với nhà ga ngầm C9 tại phía Tây khu đất (bao gồm các hệ thống lối lên xuống nhà ga tại khu vực này).

Dự án góp phần tăng cường hạ tầng kỹ thuật đô thị và không gian công cộng, phục vụ cộng đồng nhân dân Thủ đô, phù hợp với chủ trương, chỉ đạo của Trung ương, Thành ủy, UBND Thành phố Hà Nội và định hướng tại đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045 tầm nhìn đến năm 2065 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 27/12/2024.

Áp dụng các cơ chế đặc thù quy định tại Nghị quyết số 188/2025/QH15

Về tiến độ giải phóng mặt bằng và triển khai dự án, UBND quận Hoàn Kiếm cho biết, hiện các Sở, ngành của Thành phố và các địa phương có liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất cơ chế chính sách giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bố trí tạm cư cho các tổ chức, hộ gia đình trong phạm vi dự án đầu tư; đề xuất quỹ đất dự kiến bố trí tái định cư và báo cáo UBND Thành phố theo chỉ đạo, đảm bảo tiến độ di dời theo đúng kế hoạch đề ra.

Việc lập quy hoạch 02 khu vực không gian công cộng nêu trên và hoàn chỉnh các thủ tục về đầu tư, triển khai dự án sẽ được các Sở, ngành Thành phố, UBND quận Hoàn Kiếm, Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội và các nhà tư vấn, chuyên gia thực hiện khẩn trương, tuân thủ các quy định của pháp luật.

Công tác quy hoạch và đầu tư sẽ được triển khai trên cơ sở các cơ chế đặc thù đã được Quốc hội ban hành tại Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19/02/2025 (Điều 5-6) về việc thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và Luật Thủ đô 2024 (Điều 31).

Dự kiến, Hà Nội sẽ hoàn thành giải phóng mặt bằng tòa nhà “Hàm cá mập” trước 30/4/2025 và giải phóng mặt bằng khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm trước 02/9/2025.

Minh Hằng

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.com.vn/quang-truong-dong-kinh-nghia-thuc-duoc-xac-dinh-the-nao-trong-quy-hoach-396807.html