Luật Thủ đô 2024
Nhà ở xã hội Ecohome trên địa bàn phường Đông Ngạc, Hà Nội. Ảnh Phạm Hùng
Hoàn thành và dự kiến hoàn thành 1 triệu m2 nhà ở xã hội
Theo Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NƠXH) cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”. Hà Nội được giao chỉ tiêu hoàn thành 56.200 căn hộ NƠXH trong giai đoạn này.
Theo Nghị quyết số 18/NQ-HĐND ngày 8/7/2022 của HĐND TP Hà Nội về việc thông qua Chương trình phát triển nhà ở TP Hà Nội giai đoạn 2021-2030, mục tiêu phát triển NƠXH giai đoạn 2021-2025 của TP, chỉ tiêu phát triển NƠXH đến năm 2025 là 1,25 triệu m2 sàn nhà ở, tương đương khoảng 20.800 căn hộ (tính trung bình 60m²/căn). Tính đến tháng 8/2025, Hà Nội hoàn thành và dự kiến hoàn thành 16.388 căn hộ, tương ứng hơn 1 triệu m2, đạt 80,64% diện tích sàn và 78,79% số lượng căn hộ theo kế hoạch.
Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Trần Hữu Bảo cho biết, từ năm 2021 đến nay, công tác phát triển NƠXH tại Hà Nội đã đạt một số kết quả tích cực về chính sách và thực tiễn. Một số dự án quy mô lớn đã được triển khai, góp phần giải quyết nhu cầu chỗ ở của người thu nhập thấp, công nhân. Trong quá trình triển khai cũng có một số vướng mắc trong triển khai cơ chế, chính sách phát triển NƠXH như: trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua, bán phức tạp hơn các dự án nhà ở thương mại; chính sách đối với chủ đầu tư chưa thật sự hấp dẫn, ưu đãi… đã khiến cho tiến trình thực hiện mục tiêu NƠXH của Thủ đô chững lại trong giai đoạn vừa qua.
Tại điểm b khoản 2 Điều 29 Luật Thủ đô 2024, Luật giao quyền cho HĐND TP quyết định sử dụng ngân sách TP để đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật khung, hạ tầng xã hội thiết yếu trong các dự án đầu tư xây dựng NƠXH độc lập nhằm bảo đảm chất lượng đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội của các dự án khu NƠXH độc lập, qua đó bảo đảm tốt nhu cầu sinh sống, làm việc của người dân tại các khu NƠXH này.
Nhà ở xã hội Ecohome trên địa bàn phường Đông Ngạc, Hà Nội. Ảnh Phạm Hùng
Ủy thác qua Quỹ đầu tư phát triển TP để thực hiện các chính sách hỗ trợ, đầu tư
Theo dự thảo Nghị quyết, HĐND TP thống nhất giao UBND TP bố trí nguồn vốn từ ngân sách của TP ủy thác qua Quỹ đầu tư phát triển TP để thực hiện các chính sách hỗ trợ, đầu tư không sử dụng vốn đầu tư công theo Nghị quyết này. Trường hợp sử dụng nguồn vốn đầu tư công, TP ưu tiên khi thực hiện các chính sách hỗ trợ liên quan theo Nghị quyết này. Các dự án xây dựng các công trình hạ tầng sử dụng nguồn vốn đầu tư công để thực hiện hỗ trợ phải hoàn thành trước khi NƠXH trong các dự án đầu tư xây dựng NƠXH độc lập được nghiệm thu đưa vào khai thác sử dụng theo quy định.
Việc hỗ trợ, đầu tư đối với dự án đầu tư xây dựng NƠXH quy định tại Nghị quyết này được UBND TP xem xét đối với từng dự án cụ thể và phải xác định trong văn bản chủ trương đầu tư hoặc văn bản lựa chọn chủ đầu tư. Thực hiện hỗ trợ ưu đãi hơn đối với dự án đầu tư xây dựng NƠXH chỉ để cho thuê hoặc cho thuê, cho thuê mua. Kinh phí thực hiện chính sách hỗ trợ, đầu tư theo Nghị quyết này không được tính vào chi phí đầu tư xây dựng và giá bán, giá cho thuê, cho thuê mua NƠXH của dự án đầu tư xây dựng NƠXH, trừ các chi phí theo quy định tại điểm b, khoản 1 Điều 5 của Nghị quyết này. Kinh phí hỗ trợ được xem xét sau khi dự án đã thực hiện đầu tư xây dựng, nghiệm thu hoàn thành và được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền kiểm tra xác nhận giá trị thực hiện.
Trường hợp nhà đầu tư có cam kết hỗ trợ kinh phí thực hiện giải phóng mặt bằng trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư thì thực hiện theo cam kết và kinh phí này không được hạch toán vào giá bán, giá thuê mua, giá thuê NƠXH. Trường hợp nhà đầu tư đã được lựa chọn nếu ứng trước kinh phí thực hiện giải phóng mặt bằng thì Nhà nước sẽ hoàn trả kinh phí này cho nhà đầu tư theo quy định. Dự án có phân kỳ giai đoạn đầu tư thì được xem xét hỗ trợ theo phân kỳ giai đoạn của dự án (theo nguyên tắc nghiệm thu hoàn thành của từng giai đoạn). Nội dung của cơ chế đầu tư, hỗ trợ quy định tại Điều 6, Điều 8 Nghị quyết này xác định trong chủ trương đầu tư dự án NƠXH có thể tạm tính hoặc khái toán chi phí hỗ trợ làm cơ sở bổ sung nguồn vốn đầu tư công để thực hiện đầu tư, hỗ trợ dự án theo nội dung quy định của Nghị quyết này. Công tác hỗ trợ, đầu tư của TP theo quy định tại Nghị quyết này phải đảm bảo công khai, minh bạch, có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tại địa phương cơ sở và bảo đảm hỗ trợ kịp thời, đúng đối tượng được thụ hưởng chính sách hỗ trợ...
Chủ đầu tư được hỗ trợ tối đa không vượt quá 50% chi phí đầu tư xây dựng
Đối với dự án đầu tư xây dựng NƠXH độc lập: chủ đầu tư được TP hỗ trợ đầu tư tối đa không vượt quá 50% chi phí đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật cho chủ đầu tư quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị quyết này trong phạm vi dự án xây dựng NƠXH theo quy hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt (không bao gồm: chi phí đầu tư xây dựng hệ thống kỹ thuật bên trong tòa nhà; chi phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật thuộc diện tích đầu tư xây dựng để kinh doanh hoặc phải bàn giao cho Nhà nước quản lý). Chi phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật được xác định theo suất vốn đầu tư xây dựng do Bộ Xây dựng công bố tại thời điểm phê duyệt dự án. Mức hỗ trợ cụ thể được UBND TP xem xét đối với từng dự án xác định trong văn bản chủ trương đầu tư hoặc văn bản lựa chọn chủ đầu tư.
Đối với các dự án đầu tư xây dựng NƠXH chỉ để cho thuê, cho thuê mua thì chủ đầu tư được hỗ trợ toàn bộ các kinh phí thực hiện theo quy định tại điểm a, điểm b khoản này. Căn cứ theo tình hình thực tiễn, UBND TP quyết định sử dụng nguồn vốn ngân sách thực hiện đầu tư các công trình hạ tầng xã hội quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết này trong phạm vi dự án xây dựng NƠXH theo quy hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đối với các công trình hạ tầng xã hội mà UBND TP quyết định đầu tư thì UBND TP sẽ chi trả phần kinh phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật của ô đất dự kiến bố trí công trình hạ tầng hã hội. Chủ đầu tư dự án NƠXH không được tính chi phí này vào giá bán, giá thuê mua, giá thuê NƠXH.
Chủ đầu tư các dự án đầu tư xây dựng NƠXH chỉ được hưởng cơ chế theo quy định tại Điều này trong trường hợp dự án đang trong thời gian, tiến độ triển khai thực hiện dự án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Trường hợp chậm tiến độ thì không được vượt quá 24 tháng kể từ tiến độ được xác định trong văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư lần đầu. Ngoài các cơ chế quy định tại Điều này, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng NƠXH được TP hỗ trợ theo quy định tại Điều 8 Nghị quyết này.
Luật Thủ đô 2024 thiết lập một khung pháp lý đặc biệt và toàn diện cho Thủ đô Hà Nội, nhằm đáp ứng các yêu cầu phát triển đặc thù, vị thế quan trọng và những thách thức riêng biệt của một đô thị Thủ đô. Luật này không chỉ điều chỉnh các khía cạnh về tổ chức chính quyền mà còn bao gồm nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội khác. Hà Nội cần quy định tỉ lệ NƠXH cho từng loại dự án hoặc diện tích đất dành cho NƠXH trong các khu đô thị mới quy hoạch và xây dựng. Cần có quy định mang tính chế tài đối với các DN không thực hiện quy định về xây dựng NƠXH.
PGS. TS Nguyễn Văn Quân (Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội)
Minh Nhật