Quy định đổi điểm tương đương trong xét tuyển đại học dựa trên cơ sở nào?

một ngày trướcBài gốc

Thí sinh tại điểm thi Trường THPT Tô Hiệu, thành phố Sơn La. Ảnh: Quang Quyết - TTXVN

Một trong những điểm mới của Quy chế tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non năm nay đó là, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các cơ sở đào tạo sử dụng nhiều phương thức tuyển sinh phải xác định quy tắc quy đổi tương đương ngưỡng đầu vào và điểm trúng tuyển của các phương thức xét tuyển để đảm bảo công bằng, minh bạch với tất cả thí sinh.

Chiều 3/4, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn đã có cuộc trao đổi với báo chí để làm rõ các thông tin liên quan đến quy định này.

Phải có chung một tiêu chí đánh giá năng lực cốt lõi

Phóng viên: Quy định về quy đổi điểm xét tuyển được rất nhiều thí sinh, phụ huynh quan tâm. Cơ sở nào khiến Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra quy định mới này, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn: Quy định này xuất phát từ những bất cập trong tuyển sinh các năm trước. Mọi năm, các trường chủ yếu xác định điểm chuẩn dựa vào chỉ tiêu nhưng việc phân bổ chỉ tiêu giữa các phương thức xét tuyển không có căn cứ khoa học rõ ràng.

Trước đây, điểm chuẩn trúng tuyển thường bị quyết định bởi chỉ tiêu xét tuyển chứ không dựa trên sự tương đương về năng lực. Trong khi đó, đối với thí sinh, điều họ quan tâm chỉ là điểm chuẩn ngành này theo từng phương thức xét tuyển, chứ không phải quá trình các trường xác định điểm chuẩn như thế nào.

Có hai cách xác định điểm chuẩn. Một là, dựa vào chỉ tiêu, nghĩa là trường dành bao nhiêu chỉ tiêu cho mỗi phương thức thì điểm chuẩn sẽ do số lượng thí sinh và chỉ tiêu quyết định. Hai là, dựa trên quy đổi tương đương, tức là xác định điểm chuẩn theo cách đảm bảo công bằng về năng lực giữa các thí sinh trúng tuyển từ các phương thức khác nhau. Rõ ràng, phương pháp thứ hai khoa học và công bằng hơn nhiều so với cách xác định điểm chuẩn dựa trên phân bổ chỉ tiêu.

Trên thực tế, cách xác định điểm chuẩn dựa trên chỉ tiêu xét tuyển của các trường hiện nay còn nhiều bất cập. Vấn đề đặt ra là nếu một trường tự ý điều chỉnh chỉ tiêu giữa các phương thức xét tuyển mà không có sự minh bạch, điều gì đảm bảo rằng việc này không bị lạm dụng? Rõ ràng điều này có thể tạo ra kẽ hở dẫn đến nguy cơ tiêu cực trong tuyển sinh.

Đây là một kẽ hở, tiềm ẩn nguy cơ tiêu cực và không đảm bảo công bằng. Do đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo buộc phải đưa ra quy định chặt chẽ, không để các trường tự quyết điểm chuẩn theo từng phương thức xét tuyển mà không có căn cứ khoa học rõ ràng.

Phóng viên: Một số phương thức xét tuyển như chứng chỉ quốc tế (IELTS, SAT, ACT, A-Level) được cho là có sự khác biệt khá lớn đối với xét tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp Trung học phổ thông. Bộ có biện pháp gì để tránh tình trạng bất công khi một số phương thức tuyển sinh có lợi thế hơn phương thức khác?

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn: Đúng là có ý kiến phản biện cho rằng không thể quy đổi giữa các kỳ thi có bản chất đánh giá khác nhau. Ví dụ kỳ thi đánh giá năng lực/đánh giá tư duy (ACT, SAT, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Bách khoa Hà Nội…) có mục tiêu khác với kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông. Kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông lại khác với kỳ thi năng khiếu.

Tuy nhiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo không đồng ý với quan điểm này. Nếu hai phương thức đánh giá năng lực có sự khác biệt quá lớn thì không thể quy đổi theo cùng một tiêu chí. Tuy nhiên, nếu các phương thức xét tuyển đều được sử dụng để tuyển sinh vào cùng một ngành, chương trình đào tạo thì chúng phải có chung một tiêu chí đánh giá năng lực cốt lõi. Đây là nguyên tắc để đảm bảo công bằng trong xét tuyển.

Quy định về quy đổi điểm tương đương tại quy chế chính thức đã có sự điều chỉnh so với dự thảo xin ý kiến trước đó. Quy chế chính thức hiện nay được thiết kế đơn giản hơn nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc cốt lõi: Nếu một ngành có nhiều phương thức xét tuyển, điểm chuẩn giữa các phương thức phải thể hiện sự tương đương về mức độ năng lực cốt lõi của thí sinh trúng tuyển.

Cụ thể, đối với những ngành hoặc chương trình đào tạo chỉ sử dụng một phương thức tuyển sinh duy nhất thì các trường không cần thực hiện quy đổi. Tuy nhiên, nếu một ngành có từ 2 phương thức xét tuyển trở lên, các trường cần đặt ra câu hỏi: Vì sao điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông lấy chuẩn trúng tuyển là 25/30 điểm, nhưng kỳ thi đánh giá năng lực lại lấy 120/150 điểm, trong khi học bạ là 24/30 điểm.

Khi một ngành có nhiều phương thức xét tuyển, việc quy đổi điểm trúng tuyển phải thể hiện được sự tương đương về năng lực của thí sinh. Đây chính là lý do Bộ đưa ra yêu cầu về quy đổi điểm trúng tuyển giữa các phương thức xét tuyển.

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT năm 2023. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN

Đảm bảo công bằng, minh bạch và trách nhiệm giải trình

Phóng viên: Không ít ý kiến băn khoăn việc quy đổi điểm có thể ảnh hưởng đến quyền tự chủ tuyển sinh của các trường, Thứ trưởng nghĩ sao về điều này?

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn: Tự chủ không có nghĩa là tùy ý, mà phải đảm bảo nguyên tắc công bằng, minh bạch và có trách nhiệm giải trình. Mọi quyết định tuyển sinh đều phải tuân thủ quy định của Luật Giáo dục đại học, trong đó nguyên tắc độ tin cậy và công bằng là tối quan trọng.

Các trường vẫn có quyền quyết định phương thức xét tuyển nhưng Bộ sẽ hướng dẫn việc quy đổi điểm để đảm bảo các phương thức xét tuyển trong cùng một ngành có sự tương đồng về đánh giá năng lực thí sinh.

Năm nay, chúng tôi không chỉ yêu cầu giải trình về phân bổ chỉ tiêu mà còn yêu cầu giải trình rõ ràng về điểm chuẩn trúng tuyển giữa các phương thức xét tuyển trong cùng một ngành. Ví dụ, tại sao điểm chuẩn tổ hợp A00 và A01 có sự chênh lệch? Tại sao phương thức xét tuyển theo học bạ có mức điểm trúng tuyển thấp hơn hay cao hơn phương thức thi tốt nghiệp Trung học phổ thông? Quy đổi điểm tương đương có đảm bảo đánh giá chính xác năng lực thí sinh không? Tất cả những câu hỏi này phải được giải trình dựa trên căn cứ khoa học, chứ không thể dựa trên sự phân bổ chỉ tiêu theo ý chí chủ quan của từng trường.

Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận rằng, không thể áp dụng một công thức quy đổi điểm chung cho tất cả ngành và tất cả trường. Mỗi ngành đào tạo có tính đặc thù riêng. Vì vậy, Bộ không áp đặt một công thức cứng nhắc. Bộ chỉ đưa ra một khung quy đổi điểm phổ biến, bao gồm các tiêu chí cơ bản như: Điểm thi tốt nghiệp Trung học phổ thông, điểm học bạ, điểm kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy. Trên cơ sở này, các trường có thể điều chỉnh mức quy đổi phù hợp với đặc thù của từng ngành và từng trường.

Phóng viên: Công thức nào được sử dụng để quy đổi điểm một cách khoa học, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn: Có nhiều phương pháp quy đổi điểm, trong đó có hai phương pháp chính. Thứ nhất, sử dụng phương pháp phân vị. Cụ thể, từ nguồn dữ liệu các thí sinh tham gia nhiều phương thức xét tuyển khác nhau (thi tốt nghiệp Trung học phổ thông, học bạ, đánh giá năng lực, đánh giá tư duy), trên cơ sở đó xác định điểm đạt top 1%, top 5%, top 10% trong từng kỳ thi để tiến hành quy đổi. Ví dụ, nếu top 1% của kỳ thi đánh giá năng lực Đại học Quốc gia Hà Nội đạt 130 điểm và top 1% của kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông đạt 27 điểm, thì hai mức điểm này có thể được xem là tương đương.

Thứ hai, sử dụng phương pháp hồi quy tuyến tính. Ta chia khoảng điểm, tìm tương quan giữa các mức điểm của từng phương thức xét tuyển. Ví dụ, nếu nhóm thí sinh có 25 - 30 điểm thi tốt nghiệp Trung học phổ thông tương ứng với 100 - 130 điểm đánh giá năng lực, có thể sử dụng mô hình hồi quy tuyến tính để tìm công thức chuyển đổi. Công thức quy đổi có dạng y = ax + b (trong đó x là điểm thi của một phương thức, y là điểm quy đổi sang phương thức khác).

Ngoài việc hướng dẫn quy đổi điểm dựa trên kết quả thi tuyển, Bộ Giáo dục và Đào tạo còn đề xuất một cách tiếp cận khoa học hơn: kiểm chứng lại mức quy đổi điểm bằng kết quả học tập của sinh viên.

Các trường có thể đánh giá kết quả học tập của sinh viên năm nhất, năm hai để kiểm tra xem các nhóm sinh viên trúng tuyển theo các phương thức khác nhau có sự tương quan về năng lực hay không? Nếu một phương thức xét tuyển có điểm chuẩn thấp hơn nhưng sinh viên lại có kết quả học tập tốt hơn, hoặc ngược lại, điểm chuẩn cao hơn nhưng sinh viên học yếu hơn, điều này có thể chỉ ra sự chưa hợp lý trong cách quy đổi điểm. Dựa trên những dữ liệu này, các trường có thể điều chỉnh mức quy đổi điểm để phù hợp hơn với thực tế.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng.

Việt Hà/TTXVN (thực hiện)

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/quy-dinh-doi-diem-tuong-duong-trong-xet-tuyen-dai-hoc-dua-tren-co-so-nao/368717.html