Quy định rõ mức giảm trừ gia cảnh trong luật

4 giờ trướcBài gốc

Tại phiên họp chiều 13-10-2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) trước khi dự thảo luật này được trình Quốc hội xem xét thông qua trong kỳ họp cuối năm nay, khai mạc vào ngày 20-10. Trong bối cảnh đời sống, thu nhập và mặt bằng giá cả đã thay đổi đáng kể, việc sửa đổi luật này được cho là cần thiết cả về kỹ thuật thuế lẫn công bằng xã hội.

Không cấp bách đến mức phải giao Chính phủ

Theo dự thảo luật, mức giảm trừ gia cảnh sẽ được điều chỉnh linh hoạt theo tình hình kinh tế - xã hội, với thẩm quyền giao Chính phủ quy định cụ thể trong từng thời kỳ. Bộ Tài chính đồng thời được giao xác định mức thu nhập để nhận diện người phụ thuộc được giảm trừ.

Ở góc độ thẩm tra, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đánh giá việc sửa đổi, bổ sung quy định về giảm trừ gia cảnh là cần thiết để phù hợp với thực tế, đồng thời đây cũng là một trong những nội dung được người dân và dư luận đặc biệt quan tâm.

Theo ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, qua kinh nghiệm thực tiễn và tham khảo chính sách của nhiều nước, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh không phải là nội dung cần thực hiện thường xuyên, liên tục, do đó không đặt ra yêu cầu cấp bách phải giao toàn quyền cho Chính phủ.

“Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị luật cần quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế và người phụ thuộc như cách thể hiện của luật hiện hành”, ông Mãi nói. Theo hướng này, dự thảo luật sẽ vừa xác định mức giảm trừ cụ thể, vừa quy định rõ thẩm quyền của Chính phủ trong việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, điều chỉnh khi chỉ số giá tiêu dùng có biến động lớn so với thời điểm luật có hiệu lực.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Trường Giang, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cho rằng mức giảm trừ gia cảnh ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ nộp thuế của mỗi cá nhân, nên về nguyên tắc, phải được quy định trong luật do Quốc hội ban hành. Trong trường hợp thật sự cần thiết, Chính phủ có thể báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xem xét điều chỉnh.

Giải trình vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) kiến nghị giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh và không căn cứ vào chỉ số giá tiêu dùng (CPI), mà căn cứ vào thực tế giá cả sinh hoạt và thu nhập của người dân để có thể điều chỉnh linh hoạt, kịp thời. Chính phủ, Thủ tướng rất mong muốn chủ động trong việc hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, chứ không có ý siết chặt nghĩa vụ thuế, ông Tuấn nói thêm.

Kết luận nội dung này, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu hoàn thiện dự luật theo hướng thể hiện mức giảm trừ gia cảnh cụ thể trong luật, đồng thời quy định thẩm quyền của Chính phủ trong việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh khi có biến động đáng kể về giá cả và chỉ số giá tiêu dùng. Đây là cách tiếp cận vừa đảm bảo tính linh hoạt, vừa giữ nguyên tắc minh bạch, đúng thẩm quyền lập pháp, đồng thời tránh những thay đổi đột ngột trong chính sách thuế có thể gây tác động đến người nộp thuế và thị trường.

Tính toán lại biểu thuế để bảo đảm hợp lý, công bằng

Về biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng với thu nhập từ tiền lương, tiền công, dự thảo luật quy định theo hướng rút gọn số bậc thuế và nới rộng khoảng cách giữa các bậc thu nhập. Cụ thể, số lượng bậc thuế được đề xuất giảm từ bảy xuống còn năm bậc, với các mức thuế suất lần lượt là 5%, 15%, 25%, 30% và 35%, thay cho các mức 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35% hiện nay.

Theo phương án của cơ quan soạn thảo, ngưỡng thu nhập chịu thuế ở từng bậc cũng được điều chỉnh tăng lên để phù hợp hơn với mặt bằng thu nhập hiện nay. Bậc 1 (thuế suất 5%) được nâng từ 5 triệu đồng/tháng lên 10 triệu đồng/tháng; bậc 2 (15%) từ 15 triệu đồng lên 30 triệu đồng/tháng; trong khi bậc cao nhất (35%) được nâng từ 80 triệu đồng lên 100 triệu đồng/tháng, tức tăng khoảng 25%.

Việc thay đổi này, theo cơ quan soạn thảo, nhằm đơn giản hóa biểu thuế, tạo thuận lợi trong kê khai và quản lý, đồng thời điều tiết thu nhập hợp lý hơn giữa các nhóm đối tượng.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng phương án trên vẫn còn nhiều điểm cần cân nhắc. Ông Phan Văn Mãi cho biết, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính băn khoăn về tính hợp lý và công bằng của việc thu hẹp bậc thuế và điều chỉnh ngưỡng thu nhập.

Theo ông Mãi, biểu thuế hiện hành được ban hành từ năm 2009, trong khi thu nhập bình quân và mức sống của người dân đã thay đổi đáng kể sau hơn 15 năm. “...Việc điều chỉnh cần được tính toán thận trọng để không tạo thêm gánh nặng cho người nộp thuế”, ông nói.

Một số phân tích của ủy ban này cũng chỉ ra rằng, mặc dù biểu thuế mới có mức khởi điểm và mức cao nhất đều được nâng lên, song một số khoản thu nhập tính thuế vẫn cao hơn so với quy định hiện hành, khiến người nộp thuế trong các nhóm thu nhập trung bình có thể phải chịu nghĩa vụ thuế lớn hơn. Ở chiều ngược lại, một số nhóm thu nhập cao - chẳng hạn thu nhập từ 80-100 triệu đồng/tháng, sẽ được giảm gánh nặng thuế do mức thuế suất hiện hành 35% được đề xuất giảm xuống còn 30%.

“Việc sửa đổi biểu thuế như trong dự thảo hiện nay chưa thật sự bảo đảm tính hợp lý và công bằng giữa các nhóm thu nhập”, ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh, đồng thời cho biết có ý kiến đề nghị giữ nguyên bảy bậc thuế như hiện hành, với khoảng cách các bậc 5%, nhưng điều chỉnh ngưỡng thu nhập chịu thuế ở từng bậc để phù hợp hơn với thực tế. Cách tiếp cận này vừa duy trì được cấu trúc quen thuộc của hệ thống thuế, vừa bảo đảm quyền lợi của người nộp thuế, đặc biệt là nhóm thu nhập trung bình và thấp.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu ý kiến của cơ quan thẩm tra; lấy ý kiến Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố phát sinh thuế thu nhập cao, ví dụ Hà Nội, TPHCM..., tiếp tục rà soát biểu thuế lũy tiến từng phần để bảo đảm hợp lý, công bằng giữa các nhóm thu nhập.

Theo các chuyên gia, những điều chỉnh lần này dù theo phương án nào, đều tác động trực tiếp đến thu nhập của hàng chục triệu người làm công ăn lương. Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, việc tăng mức giảm trừ gia cảnh và xây dựng biểu thuế hợp lý là bước đi cần thiết để hỗ trợ người lao động và thúc đẩy tiêu dùng nội địa.

Tăng mức giảm trừ gia cảnh thêm 40%

Song song với việc xây dựng dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Bộ Tài chính đã hoàn thiện hồ sơ dự thảo nghị quyết trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, trong đó có hai phương án được đưa ra.

Phương án thứ nhất, tăng hơn 20% so với hiện hành, tương ứng 13,3 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 5,3 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc. Phương án thứ hai, tăng hơn 40%, tương ứng là 15,5 triệu đồng và 6,2 triệu đồng. Hiện dự thảo được thể hiện theo phương án thứ hai, tức là mức tăng trên 40%.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn, quy định hiện hành nêu rõ khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng trên 20%, Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. “Đến nay CPI chưa đạt ngưỡng 20%, nhưng theo tính toán có thể đạt mức này vào tháng 10 hoặc 11, do đó Chính phủ chủ động trình sớm để hỗ trợ người nộp thuế”, ông Tuấn nói.

Theo Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, chỉ số giá cả thực tế và chỉ số giá cả danh nghĩa có khác nhau. Trong giỏ hàng tính CPI, chỉ số giá lương thực, thực phẩm, dịch vụ y tế, đời sống xã hội có thể cao hơn chỉ số bình quân. Cơ quan soạn thảo cần lưu ý vấn đề này khi tính toán thu nhập thực tế của người dân và chỉ số giá cả thực tế biến động, nhất là hiện nay trong điều kiện tình hình quốc tế ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng, giá cả các mặt hàng và đặc biệt là thiên tai, bão lụt.

Cẩm Hà

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/quy-dinh-ro-muc-giam-tru-gia-canh-trong-luat/