Quỹ Nhà ở quốc gia: tạo lập quỹ nhà ở để cho thuê với nguyên tắc phi lợi nhuận

3 giờ trướcBài gốc

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp. Ảnh: VGP/Minh Khôi

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, dự thảo Nghị định hướng tới việc hiện thực hóa mục tiêu của Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030”. Việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia không chỉ bổ sung nguồn lực tài chính cho lĩnh vực nhà ở xã hội, mà còn góp phần cân đối cung – cầu, điều chỉnh cơ cấu hàng hóa bất động sản, từ đó hạ giá thành phân khúc nhà ở thương mại và tạo nền tảng cho thị trường phát triển ổn định, lành mạnh.

Dự thảo quy định, Quỹ Nhà ở quốc gia được tổ chức theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, bao gồm Quỹ Nhà ở Trung ương và Quỹ Nhà ở địa phương. Mục tiêu chính của Quỹ Nhà ở quốc gia là đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở để cho thuê với nguyên tắc phi lợi nhuận, phục vụ an sinh xã hội.

Nguồn vốn hoạt động của Quỹ Trung ương được hình thành từ nhiều kênh: vốn ngân sách Nhà nước cấp ban đầu; nguồn đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; cũng như các nguồn huy động hợp pháp khác. Đối với Quỹ địa phương, Nghị định phân quyền cho các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương toàn quyền quyết định về tỷ lệ trích nguồn vốn, mức vốn điều lệ ban đầu và bổ sung vốn điều lệ.

Quỹ Nhà ở quốc gia sẽ trực tiếp quản lý, vận hành quỹ nhà hoặc thuê đơn vị quản lý vận hành, tùy điều kiện từng nơi. Điểm nhấn quan trọng là Quỹ Nhà ở quốc gia chỉ phục vụ cho thuê và hoạt động phi lợi nhuận, khác biệt với các mô hình nhà ở thương mại hiện hành.

Theo Bộ Tài chính, việc tổ chức theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập hiện nay là khả thi nhất bởi khung pháp lý rõ ràng, vừa bảo đảm sự hỗ trợ từ ngân sách, vừa tạo dòng tiền từ cho thuê để tái đầu tư. Thực tiễn ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cho thấy đã có các quỹ phát triển nhà ở hoạt động hiệu quả, song mô hình khác nhau. Vì vậy, việc thống nhất một khuôn khổ chung trên phạm vi cả nước là yêu cầu cấp thiết.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng kiến nghị Nghị định phải bảo đảm tính linh hoạt cho địa phương, tránh áp dụng cứng nhắc một mô hình duy nhất, đồng thời hạn chế tối đa việc phát sinh thêm bộ máy hành chính mới.

Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường chia sẻ kinh nghiệm hoạt động của Quỹ Phát triển nhà ở TP Hồ Chí Minh. Sau 20 năm vận hành, quỹ này đã hỗ trợ gần 7.000 đối tượng vay vốn mua nhà, giải ngân hơn 3.800 tỷ đồng từ vốn điều lệ 1.600 tỷ đồng, chứng minh tính hiệu quả và bền vững.

Đại diện UBND TP Hà Nội cũng bày tỏ đồng tình với mục tiêu hình thành Quỹ Nhà ở quốc gia, coi đây là công cụ quan trọng phát triển nhà cho thuê. Tuy nhiên, theo Hà Nội, cần cân bằng giữa mục tiêu an sinh và hiệu quả tài chính, đồng thời tận dụng tối đa các đơn vị quản lý nhà ở tại địa phương, thay vì thành lập thêm tổ chức mới dễ gây chồng chéo.

Các ý kiến từ Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ hơn mô hình tổ chức và vận hành Quỹ, phạm vi áp dụng đối với Quỹ Trung ương và Quỹ địa phương. Đồng thời, cần bổ sung cơ chế Hội đồng quản lý; quy định cụ thể việc quản lý vốn, phân biệt rõ nguồn hỗ trợ tự nguyện có mục đích và không có mục đích; hoàn thiện khung pháp lý về giao đất và thủ tục chuyển giao nhà ở xã hội nhằm bảo đảm tính minh bạch và khả thi.

Đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khẳng định sự cần thiết của Quỹ Nhà ở quốc gia, coi đây là giải pháp trực tiếp hỗ trợ công nhân, viên chức, người lao động thuê nhà. Tuy nhiên, Tổng Liên đoàn kiến nghị Nghị định cần quy định rõ 3 nội dung, đó là: cơ chế hình thành quỹ nhà (tự xây, mua lại, cấp vốn qua doanh nghiệp hoặc thuê đơn vị khác xây dựng); phương thức quản lý vận hành (tự quản lý, thuê doanh nghiệp, hoặc bàn giao địa phương); và huy động vốn (từ Nhà nước, xã hội, cũng như nguồn thu cho thuê để tái đầu tư).

Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, cơ chế quản trị Quỹ phải theo hướng doanh nghiệp, chặt chẽ và hiệu quả, tránh tình trạng cứng nhắc như một số mô hình sự nghiệp công lập hiện nay.

Quang cảnh cuộc họp. Ảnh: VGP/Minh Khôi

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, Quỹ Nhà ở quốc gia không chỉ dừng lại ở việc mua nhà ở xã hội hay nhà ở thương mại để cho thuê, mà còn gắn với nhiệm vụ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội mới, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật – xã hội. Vì vậy, cơ chế vận hành phải được thiết kế kỹ lưỡng, lâu dài, tránh hình thức, lãng phí.

Một trong những yêu cầu quan trọng được nêu ra là tách bạch giữa quỹ nhà và quỹ tài chính ở cả Trung ương và địa phương; có cơ chế thu hút, huy động vốn và phân bổ nguồn lực hợp lý; đồng thời tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương.

Phó Thủ tướng lưu ý, không nhất thiết lập thêm bộ máy mới mà có thể giao cho các thiết chế sẵn có như Quỹ Phát triển nhà ở tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh quản lý. Bên cạnh đó, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức như Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, các doanh nghiệp lớn trong xây dựng nhà cho thuê.

Đặc biệt, cơ chế quản lý Quỹ Nhà ở quốc gia phải đủ sức thu hút nhân lực chất lượng cao, đủ năng lực điều hành nguồn vốn hàng nghìn tỷ đồng.

Để bảo đảm nguồn lực lâu dài, Phó Thủ tướng đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu phương án sử dụng 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại, quỹ nhà tái định cư còn dư thừa, cùng với ngân sách Trung ương và địa phương. Đồng thời, cần quy định rõ việc sử dụng nguồn tích lũy từ hoạt động cho thuê để quay vòng tái đầu tư, tránh tình trạng nhà xây xong nhưng không có người thuê.

Các khu nhà thuộc Quỹ phải nằm trong quy hoạch đô thị, có hạ tầng đồng bộ, giá thuê phù hợp, và được coi là tài sản công lâu dài. Việc xây dựng, quản lý có thể giao cho doanh nghiệp nhà nước lớn hoặc Tổng Liên đoàn Lao động, đặc biệt với các dự án nhà công nhân, ký túc xá, theo nguyên tắc “giao cho ai, người đó chịu trách nhiệm; xây xong phải có người thuê”.

Phó Thủ tướng khẳng định, việc thành lập và tổ chức hoạt động của Quỹ Nhà ở quốc gia là nhiệm vụ cấp thiết, áp lực lớn, nhưng phải thực hiện trong vài năm tới. Quỹ Nhà ở quốc gia cần được xây dựng trên cơ sở khả thi, gắn với nhu cầu thực tế, có cơ chế quản lý linh hoạt, minh bạch và tránh lãng phí.

Mây Hạ

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/quy-nha-o-quoc-gia-tao-lap-quy-nha-o-de-cho-thue-voi-nguyen-tac-phi-loi-nhuan-431841.html