Lễ cúng rằm tháng Chạp có nên thực hiện trước vài ngày?
Với cuộc sống bận rộn có thể khiến nhiều người không thể cúng đúng vào ngày 15 Âm lịch. Thêm vào đó, cuối năm cũng là thời điểm mọi người tất bật với công việc, mua sắm, và chuẩn bị cho các hoạt động đón Tết.
Theo quan niệm xưa, có thể cúng rằm tháng Chạp trước một vài ngày nếu điều kiện không cho phép, miễn là giữ được lòng thành kính và thái độ trang nghiêm. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng không nên cúng quá sớm. Nếu không thể cúng đúng ngày, nên chọn một ngày gần với rằm nhất có thể, ví dụ như ngày 14 Âm lịch hoặc thậm chí là 13 Âm lịch.
Dù cúng trước, gia chủ cần đảm bảo mâm cúng và các nghi thức truyền thống được thực hiện đúng, đầy đủ và trang trọng.
Năm nay, rằm tháng Chạp rơi vào thứ Ba ngày 14/1 Dương lịch, là ngày làm việc trong tuần. Những gia đình quá bận vào ngày này có thể sắp xếp cúng trước từ ngày 14 tháng Chạp (tức thứ Hai ngày 13/1).
Việc cúng rằm tháng Chạp tốt nhất nên được thực hiện vào buổi sáng hoặc chiều tối, không nên cúng quá muộn. Điều quan trọng nhất trong lễ cúng rằm tháng Chạp vẫn là lòng thành kính và sự tưởng nhớ đến tổ tiên.
Rằm tháng Chạp cúng vào lúc nào, giờ nào là đẹp?
Ngày Rằm tháng Chạp năm Ất Tỵ (ngày 15/12 âm lịch) theo lịch vạn niên sẽ rơi vào thứ Ba, nhằm ngày 14/01/2025 dương lịch. Các gia đình có thể làm lễ cúng vào ngày 14 hoặc 15 âm lịch, nhiều gia đình còn thực hiện cúng cả hai ngày. Lễ cúng thường được tiến hành vào chiều tối, nhưng để tránh việc quá khuya, tốt nhất nên cúng trước khi trời tối.
Các giờ hoàng đạo để cúng trong ngày gồm Dần (3-5h), Mão (5-7h), Tỵ (9-11h), Thân (15-17h), Tuất (19-21h), Hợi (21-23h), gia chủ có thể chọn giờ cúng sao cho phù hợp với tuổi của mình.
Mâm cỗ cúng rằm tháng Chạp
Tùy theo văn hóa của mỗi nơi và điều kiện của mỗi gia đình mà mâm cúng Rằm tháng Chạp sẽ chuẩn bị lớn nhỏ khác nhau. Có gia đình sẽ chuẩn bị mâm cỗ cúng chay hoặc mặn. Dù giản dị hay linh đình thì về cơ bản mâm cỗ cúng không thể thiếu được những phần sau:
+ Cỗ cúng chay
Mâm cúng chay ngày Rằm cuối năm ít hay nhiều, to hay nhỏ thì cũng đều cần đủ đầy 5 thành phần là hương, hoa, đăng, quả, thực. Dễ hiểu hơn chính là hương (nhang), hoa tươi, đèn (hoặc nến), quả tươi và các món ăn chay.
Hương (nhang) thường chọn loại hương tự nhiên, không dùng loại có nhiều chất hóa học gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Hoa tươi bạn có thể chọn những loại hoa dâng lên ban thờ như hoa cúc, hoa huệ… Đối với quả tươi, có nhiều sự lựa chọn hơn. Tuy vậy, trong đĩa hoa quả có thể chọn ngũ quả để tượng trưng cho sự đủ đầy và cân bằng, chẳng hạn như lựu đỏ, thanh long, táo, cam, phật thủ… Bên cạnh đó, nếu không dùng nến có thể dùng đèn thắp sáng, tuy nhiên dùng nến sẽ mang lại cảm giác ấm cúng hơn.
Ngoài ra, mâm cỗ chay cúng Rằm tháng Chạp không thể thiếu được những món như rau củ luộc, canh nấm, nem chay rau củ, bánh chưng đậu xanh…
+ Cỗ cúng mặn
- Gà luộc cánh tiên
Trong mâm cỗ cúng ngày Rằm tháng Chạp không thể thiếu được một con gà luộc cánh tiên. Gà nên chọn gà trống để dâng cúng, vừa thể hiện được sự chu đáo, dáng gà bày mâm cúng lại đẹp. Gà luộc cánh tiên da căng bóng, màu vàng đẹp, đầu ngẩng cao, hai cánh xòe ra, có thể trang trí cho gà ngậm bông hoa hồng.
- Xôi gấc đỏ
Đĩa xôi gấc đầy đặn, đỏ au tượng trưng cho sự may mắn. Ngoài xôi gấc đỏ, bạn có thể đồ xôi đỗ hoặc xôi hạt sen.
- Canh miến/canh bóng thả
Trong mâm cỗ cúng Rằm tháng Chạp không thể thiếu được bát canh. Để mâm cỗ thêm đủ đầy, bạn có thể nấu canh miến, canh măng mọc, canh bóng thả đầy đủ màu sắc.
- Giò cắt hoa
Những đĩa giò, chả được cắt tỉa hình hoa đẹp mắt góp phần giúp mâm cỗ thêm trọn vẹn. Ngoài ra, nhiều chị em nội trợ cũng làm các món giò đủ hương vị màu sắc như giò cuốn ngũ sắc, giò cuốn tai heo…
- Bánh chưng
Một đĩa bánh chưng xanh gợi thêm không khí xuân mới thật gần. Màu xanh của bánh chưng sẽ giúp mâm cỗ thêm hài hòa.
- Món xào (rau xào thập cẩm, thịt bò xào dứa, lòng gà xào giá…)
Món xào trong mâm cỗ cúng Rằm tháng Chạp rất đa dạng, từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ nấu đến cầu kỳ, chẳng hạn như rau cải chíp xào nấm hương, thịt bò xào ớt chuông… Những món xào này phụ thuộc vào bạn cân đối với các món khác trong mâm cúng cho hài hòa.
- Nem rán
Nem rán là món ngon ngày Tết mang tính biểu trưng không thể thiếu. Những cuộn nem rán giòn, thơm nức sẽ giúp mâm cỗ cúng của gia đình bạn thêm tươm tất.
(*) Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm!
Lan Anh (tổng hợp)