Rối loạn mỡ máu đang trẻ hóa

một ngày trướcBài gốc

Theo Viện Dinh dưỡng, rối loạn lipid máu (hay còn gọi là rối loạn mỡ máu) là tình trạng bất thường ở một hoặc nhiều chỉ số lipid trong máu, bao gồm cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglyceride cao hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp.

Ảnh minh họa.

Bác sỹ Bùi Thị Thúy, thuộc Khoa Khám tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng cho biết, phần lớn các trường hợp rối loạn lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen ít vận động và các nguyên nhân thứ phát như thừa cân, béo phì, bệnh lý rối loạn chuyển hóa.

Theo GS-TS.Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng, thói quen ăn uống của người Việt hiện nay thiếu lành mạnh và mất cân đối.

Người Việt thường tiêu thụ nhiều thịt, mỡ động vật nhưng lại thiếu rau xanh và trái cây, khiến nguy cơ mắc các bệnh như thừa cân, béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút và rối loạn mỡ máu gia tăng.

Đặc biệt, giới trẻ đang có xu hướng tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến và đường tự do. Đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh từ sớm.

Các thực phẩm như khoai tây chiên, gà rán, quẩy, bánh chiên, bánh quy, bánh ngọt, bánh kem công nghiệp, bim bim, mì ăn liền, xúc xích, thịt xông khói, nước ngọt có gas… chứa nhiều chất béo xấu và đường, ngày càng trở nên phổ biến trong bữa ăn của nhiều người Việt.

Những loại thực phẩm này có thể làm tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu, béo phì, tiểu đường và các bệnh mạn tính nguy hiểm khác.

Không chỉ chế độ ăn, việc thiếu hoạt động thể lực cũng là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng rối loạn mỡ máu ngày càng phổ biến và khó kiểm soát.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2024, có tới 31% người trưởng thành trên toàn cầu không vận động thể chất đầy đủ và tỷ lệ này có thể tăng lên 35% vào năm 2030, trong đó nữ giới chiếm 38% và nam giới 32%.

Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không vận động đủ, trong khi chỉ 1 trong 4 thiếu niên từ 13 đến 17 tuổi đạt được mục tiêu vận động ít nhất một giờ mỗi ngày.

Lối sống tĩnh tại làm giảm khả năng chuyển hóa lipid, từ đó khiến các rối loạn chuyển hóa trở nên khó kiểm soát hơn.

WHO khuyến nghị người trưởng thành nên duy trì ít nhất 150 phút vận động thể lực cường độ trung bình mỗi tuần hoặc 75 phút vận động cường độ cao.

Để tăng cường lợi ích cho sức khỏe, có thể nâng tổng thời lượng hoạt động lên 300 phút mỗi tuần ở mức trung bình hoặc 150 phút ở mức cao, hoặc kết hợp tương đương giữa hai mức độ này.

Bác sỹ Bùi Thị Thúy cũng lưu ý rằng, ngoài nguyên nhân từ lối sống, rối loạn lipid máu còn có thể do yếu tố di truyền hoặc do các bệnh lý nền như thừa cân, béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp và bệnh thận mạn. Do đó, chế độ dinh dưỡng hợp lý là yếu tố quan trọng hàng đầu trong kiểm soát và điều trị bệnh.

Theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu ban hành năm 2020 của Bộ Y tế (Quyết định số 3762/QĐ-BYT), việc xây dựng chế độ ăn uống khoa học đóng vai trò thiết yếu trong kiểm soát nồng độ cholesterol máu và phòng ngừa biến chứng tim mạch.

Người bệnh cần giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng mỗi ngày và loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp.

Đồng thời, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo như cá hồi, cá thu và các loại dầu thực vật như dầu olive hoặc dầu cải.

Việc tăng lượng chất xơ, nhất là chất xơ hòa tan từ rau xanh, trái cây có vỏ, yến mạch và các loại đậu cũng rất quan trọng, với lượng khuyến nghị ít nhất 20-30g chất xơ mỗi ngày.

Khẩu phần ăn cần hạn chế cholesterol ở mức dưới 200-300 mg mỗi ngày, tránh tiêu thụ nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ.

Người bệnh cần hạn chế đường tự do, rượu bia, nhất là khi có tình trạng tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày.

Ưu tiên sử dụng ngũ cốc nguyên cám như yến mạch, gạo lứt, rau củ quả ít ngọt, cá biển, đậu nành và các sản phẩm từ đậu, các loại hạt như óc chó, hạnh nhân không tẩm muối hoặc đường.

Nên tránh các loại thực phẩm chứa mỡ động vật, bơ, phô mai béo, thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói, đồ ăn nhanh, nước ngọt có gas và sữa nguyên kem.

Người bệnh cũng cần chia khẩu phần ăn thành 3-5 bữa mỗi ngày, ăn đúng giờ, hạn chế ăn tối muộn và kết hợp với hoạt động thể lực đều đặn, tối thiểu 150 phút mỗi tuần.

Các khuyến nghị trên nên được cá nhân hóa theo thể trạng, bệnh lý kèm theo và độ tuổi của từng người để đảm bảo hiệu quả lâu dài và bền vững trong điều trị rối loạn mỡ máu.

D.Ngân

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/roi-loan-mo-mau-dang-tre-hoa-d344476.html