Rối loạn trương lực cơ cổ: Bệnh lý hiếm gặp nhưng không thể xem nhẹ

6 giờ trướcBài gốc

Bệnh hiếm gặp

Trường hợp của anh Nguyễn Văn Thanh, 45 tuổi ở Hải Phòng, làm nghề cơ khí mắc bệnh lý thần kinh nguy hiểm mang tên Rối loạn trương lực cơ cổ khiến nhiều người không thể xem nhẹ.

Gần 20 năm làm nghề cơ khí, công việc đòi hỏi anh Thanh phải thao tác cắt, mài, bắt vít, với cánh tay và cổ thường xuyên nhiều giờ mỗi ngày. Thời gian đầu, anh chỉ thấy mỏi cổ sau khi làm việc. Nhưng vài tháng gần đây, mỗi khi ngửa đầu lên để kiểm tra máy móc, cổ anh tự động rướn ra sau, cứng lại và không thể kiểm soát. Cơn đau nhức kèm theo sự khó chịu khiến anh không thể sinh hoạt như bình thường, gây khó chịu và nguy hiểm khi làm việc cũng như sinh hoạt hàng ngày.

Người thợ cơ khí bị ngửa cổ ra sau mà không kiểm soát được do thói quen trong công việc của mình. Ảnh: AI

Thấy không ổn, gia đình đã đưa anh Thanh đi khám ở nhiều nơi, nhưng các phương pháp điều trị thông thường đều không mang lại hiệu quả. Mãi đến khi được giới thiệu đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp, anh Thanh mới được chẩn đoán chính xác mắc loạn trương lực cơ cổ – một bệnh lý thần kinh hiếm gặp nhưng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.

Rối loạn trương lực cơ cổ là gì?

Rối loạn trương lực cơ cổ (Cervical Dystonia), còn gọi là vẹo cổ co thắt, là một rối loạn thần kinh đặc trưng bởi các cơn co thắt không chủ ý của các cơ vùng cổ, gây ra tư thế bất thường của đầu và cổ. Bệnh thường khởi phát ở người trưởng thành, nữ nhiều hơn nam. Mặc dù không đe dọa tính mạng, nhưng bệnh này lại gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt và lao động, thậm chí có thể ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh.

Các cơn co thắt cơ liên quan đến chứng loạn trương lực cổ có thể khiến đầu bạn xoay theo nhiều hướng khác nhau, bao gồm:

Cằm xoay về phía vai
Hoặc hướng lên trên
Cằm hướng xuống dưới

Hướng xoay phổ biến nhất liên quan đến chứng loạn trương lực cổ là khi cằm bị xoay về phía vai. Một số người từng trải qua các hướng xoay được kết hợp giữa hai hay nhiều hướng xoay cơ bản lại với nhau. Chuyển động giật của phần đầu cũng có thể xảy ra.

Nhiều người bị loạn trương lực cơ cổ cũng bị đau cổ rồi thậm chí lan cả xuống vai. Rối loạn này cũng có thể gây đau đầu. Ở một số người, cơn đau do loạn trương lực cơ cổ có thể gây mệt mỏi và giảm khả năng sinh hoạt.

Rối loạn trương lực cơ cổ có nguy hiểm không?

Trong một số trường hợp, các cơn co thắt cơ không tự chủ liên quan đến chứng loạn trương lực cơ cổ có thể lan sang các vùng lân cận của cơ thể bạn. Các vị trí phổ biến nhất bao gồm mặt, hàm, cánh tay và thân mình.

Những người bị loạn trương lực cơ cổ cũng có thể bị gai đốt sống như đốt sống cổ, ngực, lưng hay thắt lưng. Điều này có thể gây ngứa ran, tê và yếu ở cánh tay, bàn tay, chân hoặc bàn chân.

Đầu nghiêng về một bên vai không kiểm soát được là một trong những triệu chứng của rối loạn trương lực cơ cổ. Ảnh: AI

Nguyên nhân chính xác dẫn đến bệnh này hiện vẫn chưa rõ ràng. Các nghiên cứu thần kinh học cho thấy, bệnh có liên quan đến rối loạn sự kiểm soát vận động giữa các cơ đồng vận và đối vận – vốn cần phối hợp nhịp nhàng để giữ tư thế đầu cổ ổn định. Khi cơ chế ức chế hoạt động cơ bị suy giảm, các cơ cùng lúc co lại dẫn đến tình trạng lệch hoặc cứng cổ bất thường.

Triệu chứng nào để biết bị rối loạn trương lực cơ cổ?

Loạn trương lực cơ cổ có thể biểu hiện ở bốn dạng chính, tùy vào hướng tư thế đầu bị ảnh hưởng:

Cổ xoay: Đầu vặn sang trái hoặc phải trên mặt phẳng ngang
Cổ nghiêng: Đầu nghiêng về một bên vai
Cổ gập trước: Đầu bị kéo cúi về phía trước
Cổ ngửa sau: Đầu ngửa ra sau quá mức

Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng đi kèm như đau vùng cổ, vai gáy, run nhẹ vùng đầu, cứng cơ, và mất kiểm soát tư thế. Triệu chứng thường nặng hơn khi căng thẳng, mệt mỏi, hoặc sau một thời gian lao động kéo dài.

Chẩn đoán và phương pháp điều trị rối loạn trương lực cơ cổ

Chẩn đoán rối loạn trương lực cơ cổ đòi hỏi phải thăm khám kỹ lưỡng, kết hợp khai thác tiền sử bệnh lý và thói quen sinh hoạt.

Một số xét nghiệm hình ảnh và đo điện cơ có thể được chỉ định để loại trừ các nguyên nhân khác như tổn thương cột sống cổ, u tủy, hoặc bệnh thần kinh ngoại biên.

Tiêm Botulinum toxin nhóm A hiện là phương pháp điều trị tối ưu cho bệnh lý này. Thuốc được tiêm trực tiếp vào các nhóm cơ bị co cứng, giúp làm giãn cơ, cải thiện tư thế và giảm đau rõ rệt.

Trong trường hợp của anh Thanh, sau 4 ngày điều trị tại Khoa Nội 4 – Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp, các biểu hiện co cứng cổ đã gần như biến mất, anh có thể tự ngẩng đầu, cử động linh hoạt và được xuất viện trong niềm vui của cả gia đình.

Điều trị loạn trương lực cơ cổ

Không có cách chữa trị đặc hiệu cho chứng loạn trương lực cổ. Ở một số người, các dấu hiệu và triệu chứng có thể biến mất mà không cần điều trị nhưng tình trạng tái phát thường phổ biến hơn. Điều trị thường tập trung vào việc làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng.

Hiện, có một số phương pháp đang áp dụng để điều trị bệnh này như sau:

Điều trị nội khoa

Độc tố botulinum, một chất gây tê liệt thường được sử dụng để làm phẳng các nếp nhăn trên khuôn mặt. Được sử dụng để tiêm trực tiếp vào các cơ cổ bị ảnh hưởng bởi chứng loạn trương lực cơ cổ. Các loại thuốc độc tố botulinum bao gồm Botox, Dysport, Xeomin và Myobloc.

Hầu hết những người bị loạn trương lực cơ cổ đều thấy sự cải thiện khi tiêm nhóm thuốc này. Và thường phải lặp lại sau mỗi ba đến bốn tháng.

Tiêm thuốc đang là phương pháp điều trị phổ biến đối với bệnh lý này. Ảnh AI

Để cải thiện kết quả hoặc để giúp giảm liều lượng và tần suất tiêm độc tố botulinum, bác sĩ cũng có thể đề xuất các loại thuốc uống có tác dụng giãn cơ.

Phương pháp trị liệu loạn trương lực cơ cổ

- Vật lý trị liệu hoặc liệu pháp nghề nghiệp giúp giảm triệu chứng và cải thiện chức năng của cơ.

- Ngôn ngữ trị liệu nếu bệnh ảnh hưởng đến giọng nói.

- Kéo giãn hoặc xoa bóp để giảm đau cơ.

- Kiểm soát căng thẳng. Các dấu hiệu và triệu chứng của chứng loạn trương lực cổ có xu hướng xấu đi khi bạn căng thẳng. Vì vậy việc học các kỹ thuật quản lý căng thẳng cũng rất quan trọng

Phẫu thuật và các thủ thuật khác

Nếu triệu chứng trở nên trầm trọng, bệnh nhân có thể cần đến phẫu thuật:

Kích thích não sâu. Khi loạn trương lực cơ gây tàn phế thì kích thích não sâu sẽ là một lựa chọn hữu ích. Các điện cực được cấy vào một vùng cụ thể trong não và kết nối với một bộ kích điện chạy bằng pin được cấy vào ngực. Bộ kích điện sẽ gửi các xung điện đến não giúp kiểm soát các cơn co thắt. Có thể điều chỉnh được tần số và cường độ của các xung điện.

Phẫu thuật cắt bỏ chọn lọc. Phẫu thuật này bao gồm việc cắt các dây thần kinh giúp kiểm soát cơn co thắt. Được sử dụng nếu các phương pháp điều trị khác thất bại.

Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Những biện pháp tại nhà sau có thể làm giảm các ảnh hưởng của bệnh này như:

Kích thích cảm giác để giảm co thắt. Chạm vào một số bộ phận của cơ thể có thể khiến cơn co thắt tạm thời mất đi.

Nhiệt hoặc lạnh. Chườm nóng hoặc lạnh có thể giúp giảm đau cơ.

Kiểm soát căng thẳng. Thông thường bằng cách hít thở sâu, thiền, yoga, tập suy nghĩ tích cực và tham gia các hoạt động xã hội.

Cảnh báo và dự phòng với bệnh rối loạn trương lực cơ cổ

Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Lượng - Trưởng Đơn vị Lão khoa, Phó Trưởng Khoa Cán bộ (Khoa Nội 4), Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp chia sẻ: Rối loạn trương lực cơ cổ là bệnh lý mạn tính và có nguy cơ tái phát nếu không duy trì lối sống hợp lý. Những người làm việc trong tư thế lặp đi lặp lại, đặc biệt liên quan đến cổ và vai như công nhân cơ khí, thợ sơn, nha sĩ, kỹ thuật viên cần được thăm khám định kỳ để sớm phát hiện các biểu hiện bất thường.

Việc thay đổi tư thế lao động là một trong những yếu tố quan trọng để phòng ngừa bệnh rối loạn trương lực cơ cổ.

Việc thay đổi tư thế lao động, tập vật lý trị liệu, nghỉ ngơi hợp lý và quan tâm đến sức khỏe thần kinh là những yếu tố quan trọng để phòng ngừa bệnh. Khi phát hiện các biểu hiện như cổ lệch bất thường, cứng cổ hoặc run đầu không kiểm soát, người bệnh cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa thần kinh để được chẩn đoán kịp thời.

Trường hợp phục hồi của anh Nguyễn Văn Thanh là minh chứng rõ nét cho vai trò quan trọng của chẩn đoán chính xác và điều trị đúng phương pháp. Bệnh lý thần kinh dù hiếm gặp nhưng vẫn có thể được kiểm soát hiệu quả nếu người bệnh sớm tiếp cận y tế chuyên sâu. Theo đó, người bệnh đừng chủ quan với những biểu hiện bất thường của cơ thể, đặc biệt là vùng cổ – nơi chịu trách nhiệm cho sự cân bằng và kết nối toàn bộ hệ thần kinh trung ương.

Minh Lý

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/roi-loan-truong-luc-co-co-benh-ly-hiem-gap-nhung-khong-the-xem-nhe-169250518222110553.htm