'Rốn lũ' Hòa Thịnh: Phòng tránh thiên tai cần kế hoạch bài bản, dài hơi

2 giờ trướcBài gốc

Nhiều người dân ở dưới thủy điện Ba Hạ nuôi vịt trong mùa mưa lũ để tránh thiệt hại.

Thực tế này cho thấy, việc phòng chống thiên tai diễn biến ngày càng cực đoan đang là một thách thức rất lớn với không chỉ riêng Đắk Lắk, hay miền trung-Tây Nguyên mà trên phạm vi cả nước.

Lũ lịch sử tàn phá xóm làng

Chỉ trong ba ngày sau khi nước rút, Hòa Thịnh đón gần 1.000 lượt đoàn cứu trợ. Gạo, mì ăn liền, áo quần liên tục được chuyển về. Chị Nguyễn Thị Ngay, trong buổi sáng 24/11 nhận được quà của ba đoàn. Lũ lần này phá kỷ lục lịch sử, nước dâng cả mét chỉ trong một giờ khiến nhiều người không kịp mang theo áo quần, lương thực...

Ở vùng trũng, người dân trèo lên mái nhà chờ cứu hộ. Dân quân, công an xã nỗ lực di dời. Một số người tự đưa thuyền đi cứu hàng xóm. Sổ công tác của Bí thư Đảng ủy xã Hòa Thịnh ghi rõ trường hợp anh Hồ Văn Hùng, thôn Mỹ Xuân 1 dùng ghe của gia đình chở hàng chục người đến nơi an toàn. Anh Nguyễn Thức ở xã bên cạnh theo xuồng công an vào Hòa Thịnh, ở lại bốn ngày hỗ trợ sơ tán dân. Là người làm nghề đông y, khi gặp người bị ốm dọc đường, anh bấm huyệt, xoa bóp cho đỡ đau.

Trong những ngày nước lên nhanh, sư Quảng Nguyên, trụ trì chùa Long Quang đã mở nhà Tăng cho gần 100 người tá túc. Khi nhà Tăng ngập, thầy mở chánh điện. Nước dâng 40-50 cm, thầy dọn bát hương, bình hoa, nhường từng khoảng trống cho người già, trẻ nhỏ. Hiếm khi thấy cảnh trẻ em bấu víu vào lòng tượng Phật để tránh lũ giữa không gian linh thiêng, nhưng như thầy nói: “Lúc này, tình người mới là thiêng liêng nhất”.

Trong nhóm tránh trú có một cụ bà già yếu mất đúng thời điểm nước lũ lên đỉnh. “Chưa mua được áo quan, sư với người dân kê ghế, gác ván làm giường, đưa tất cả lên thuyền để tránh nước. Khi nước rút, chùa và gia đình cùng làm lễ an táng”, sư Quảng Nguyên kể...

Theo thống kê đến ngày 25/11, mưa lũ đột biến khiến 25 người dân xã Hòa Thịnh chết, chủ yếu là người lớn tuổi. Nhận tin báo, Bí thư Đảng ủy xã Hòa Thịnh, Phương Văn Lành lập tức cùng lực lượng chức năng đi thuyền, lội nước sang từng nhà tính cách bảo quản thi thể, chờ nước rút rồi lo hậu sự cho người đã khuất.

Cùng lúc đó, nhiều thông tin không chuẩn xác về mức độ thiệt hại ở Hòa Thịnh, Hòa Xuân và các nơi khác bùng nổ trên mạng xã hội. Có người còn bịa chuyện nhà hai tầng sập, nhiều người chết. Nhiều tài khoản đăng bài “xin áo quan”. Bí thư Phương Văn Lành kể: “Đêm 23/11, có người gọi hỏi tặng xã 10 áo quan. Tui hoảng. Trong xã 25 người mất đã mai táng cả rồi, nhận áo quan nữa thì không hay. Hỏi ra mới biết họ thấy trên mạng kêu vậy”.

Tại trụ sở Đảng ủy xã Hòa Thịnh, nơi gần 80 người dân tránh lũ, chính quyền tổ chức nấu cơm, tiếp tế cho các điểm trú ẩn. Lực lượng vũ trang lội nước xiết tìm người mắc kẹt, đưa đến nơi tập trung. Khi nước rút, Trung đoàn 888 hành quân bốc chuyển gạo cứu đói từ kho dự trữ quốc gia. Sư đoàn 315 xuyên đêm tiếp cận Hòa Thịnh, dọn vệ sinh, sửa sang nhà cửa, xử lý môi trường. Đến tối 24/11, công tác dọn dẹp trường học, di tích, trục giao thông, chôn lấp xác động vật cơ bản hoàn thành. Từ ngày 25/11, đơn vị lại giúp dân dựng lại nhà cửa.

Bộ Chính trị đã có Thông báo kết luận số 99-KL/TW ngày 21/11/2025 về khắc phục hậu quả do mưa, lũ ở khu vực Trung Bộ gây ra. Đảng, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và không ít cơ quan, đoàn thể, nhà hảo tâm... đang nỗ lực cùng hỗ trợ người dân dựng lại nhà cửa, ổn định đời sống.

Giữa vùng lũ, hàng xe cứu trợ nối nhau về hai Quốc lộ 25, 29; mang theo lương thực, quần áo... và động viên tinh thần cho người dân. Nhưng khi giai đoạn cấp bách qua đi, nhiều mặt hàng không còn phù hợp. Áo quần cũ không sử dụng được bị vứt bỏ, trở thành rác ven đường. Những xe tải trọng lớn đang đe dọa làm hư hại các tuyến đường đã ngâm nước nhiều ngày...

Ở dưới cửa thủy điện Ba Hạ, trưởng thôn Thạnh Hội (xã Sơn Hòa) Nguyễn Thanh Tri, vừa thống kê danh sách, vừa giúp các đoàn cứu trợ. Hàng hóa được đưa đến đâu thì phân phát hết đến đó, vẫn còn nhiều người dân khó khăn và cần được giúp đỡ.

Thạnh Hội sát chân thủy điện Ba Hạ, lũ làm nhà cửa hư hại nặng nhưng tính mạng người dân được bảo đảm. Đây là kết quả của quá trình thích nghi lâu dài. “Nghe loa báo xả lũ là sơ tán ngay, đưa người già, trẻ em đi trước”, ông Tri cho biết. Ở đây, cứ hai nhà có một chiếc ghe nhỏ, người địa phương gọi là “sõng” để tự cứu hộ. Người dân cũng hạn chế nuôi bò, lợn mùa mưa, chuyển sang nuôi vịt vì có thể theo nước lên xuống, giảm thiệt hại.

Sống chung có kiểm soát với thiên tai

Ngày 24/11, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk Trương Công Thái ký Quyết định phân bổ đợt hai gạo cứu đói cho 14 xã, phường. Nhiều địa phương chưa thống kê hết thiệt hại. Nhiều mục trong báo cáo nhanh của tỉnh còn để trống do chưa kiểm đếm được. Các trường học tuy đã dọn bùn đất, khử khuẩn nhưng sách vở của học sinh bị nước cuốn trôi.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cam kết cấp đầy đủ sách giáo khoa; tuy vậy trang thiết bị dạy học ngập nước nhiều ngày vẫn là thách thức lớn. Một số trường ở “rốn lũ”, lũ lụt đi qua chỉ còn lại bảng đen và bàn ghế học sinh.

Cuộc sống rồi sẽ tiếp tục. Bộ Chính trị đã có Thông báo kết luận số 99-KL/TW ngày 21/11/2025 về khắc phục hậu quả do mưa, lũ ở khu vực Trung Bộ gây ra. Đảng, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và không ít cơ quan, đoàn thể, nhà hảo tâm... đang nỗ lực cùng hỗ trợ người dân dựng lại nhà cửa, ổn định đời sống. Nhiều doanh nghiệp lớn cam kết đồng hành. Ngành giao thông khảo sát, lập phương án sửa chữa các tuyến đường bị hư hỏng. Ngành nông nghiệp kiểm tra, lên phương án cấp giống, sửa chữa hệ thống đê bao. Ngành y tế và Quân y tăng cường khám, chữa bệnh sau thiên tai. Tất cả đều hướng đến mục tiêu sớm đưa người dân trở lại cuộc sống bình thường.

Tuy nhiên, nhiều đợt mưa lũ gây thiệt hại rất lớn, ở nhiều địa phương vừa qua cho thấy không ít bất cập trong dự báo, cảnh báo, quy trình vận hành hệ thống thủy điện trên các lưu vực lớn, độ dốc cao, cũng như yêu cầu phối hợp lực lượng, bố trí phương tiện ứng trực. Mô hình “lực lượng tại chỗ” từ tổ dân phố đến phường, xã chưa phát huy hết hiệu quả trong thiên tai khắc nghiệt.

Những hội nghị phòng chống thiên tai trong những năm gần đây đã đề nghị nghiên cứu nghiêm túc về việc chuyển từ “chống lũ” sang “sống chung với lũ có kiểm soát”, từ phản ứng sang quản trị rủi ro, với hệ thống điều phối thống nhất, xây dựng dữ liệu và kịch bản ứng phó rõ ràng, phù hợp từng loại hình thiên tai… Việc bảo đảm tuyệt đối an toàn tính mạng người dân cũng như phòng chống bài bản, hiệu quả để giảm thiệt hại tới mức thấp nhất khi thảm họa thiên tai xảy ra... đang là nhiệm vụ đặt ra cấp thiết, không thể chậm trễ!

Bài và ảnh: TIẾN LÂM HAI

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/ron-lu-hoa-thinh-phong-tranh-thien-tai-can-ke-hoach-bai-ban-dai-hoi-post925856.html