Theo lời kể của những cụ cao niên, chẳng ai nhớ chính xác rừng lim có từ bao giờ, chỉ biết rằng khi họ còn nhỏ, rừng đã xanh ngút ngàn. Qua bao thế hệ, hàng trăm cây lim xanh cao 25–30 mét, chu vi ôm không xuể, vẫn đứng vững, rễ đan chằng chịt bám chặt vào lòng đất, tỏa bóng mát, góp phần tạo không gian xanh bất tận.
Nhiều gốc lim cổ thụ có chu vi hàng mét
Đến thăm rừng lim ở khu vực xóm tổ 4, phường Thống Nhất ( trước là xóm Bái Yên, xã Dân Chủ), du khách không khỏi ngỡ ngàng. Giữa hai hồ thủy lợi Nà Sung và Nà Thèm, cánh rừng được chia thành hai khu với diện tích hơn 10 ha.
Cứ cách vài mét lại có một cây lim cổ thụ vươn cao
Cứ cách vài mét lại có một cây lim cổ thụ vươn cao, tán lá xum xuê che phủ cả khoảng trời. Nắng trưa tháng Tám rót xuống, ánh sáng xuyên qua tầng lá dày, tạo nên những vệt lung linh trên thảm cỏ, khiến khung cảnh thêm phần huyền ảo.
Nhiều loại thực vật tầm gửi bám chặt vào thân cây
Cây lim như cột chống trời
Điều đặc biệt, hệ sinh thái nơi đây vẫn còn khá nguyên vẹn. Chim cu xanh, chim mào đỏ, ong, rắn, thậm chí cả những loài thú nhỏ vẫn tìm về sinh sống. Những giò lan rừng bám trên thân lim, bất chợt nở hoa, càng làm khung cảnh thêm phần quyến rũ.
Rừng lim đang tạo nguồn sinh thủy cho các hồ thủy lợi
Anh Bùi Văn Cư, công chức phường Thống Nhất, chia sẻ: “Có lẽ đây là rừng lim duy nhất còn tồn tại giữa một đô thị. Với người dân, rừng không chỉ là báu vật mà còn là nguồn sinh thủy quan trọng. Nhờ có rừng lim mà hồ Nà Sung, Nà Thèm quanh năm đầy ắp nước, đảm bảo nguồn tưới tiêu, sản xuất nông nghiệp ổn định.”
Rừng lim sát đường tránh quốc lộ 6, không xa trụ sở UBND phường Thống Nhất
Theo người dân địa phương, rừng lim mỗi mùa mang một vẻ đẹp riêng. Mùa xuân, lá non xanh mướt như trải thảm; mùa hạ, tán cây xanh dày tỏa bóng mát; mùa thu, lá vàng rụng đầy lối, tạo nên khung cảnh nên thơ hiếm có; mùa đông, rừng lim trầm mặc, uy nghi như những cột chống trời.
Khách du lịch cũng đã bắt đầu tìm đến nơi đây, không chỉ để ngắm cảnh, hít thở không khí trong lành mà còn để cảm nhận sự bình yên giữa nhịp sống đô thị. Với cộng đồng, rừng lim chính là tài sản tinh thần, gắn bó với bao thế hệ, như một phần linh hồn của vùng đất.
Điều đáng quý là trong nhiều năm qua, rừng lim gần như không bị xâm hại. Người dân coi rừng là “báu vật của làng”, không ai dám chặt phá, thậm chí còn lưu truyền niềm tin rằng kẻ nào xâm hại rừng sẽ gặp điều không may. Cùng với yếu tố tâm linh, công tác quản lý chặt chẽ của kiểm lâm và chính quyền địa phương đã giúp rừng lim được bảo vệ nguyên vẹn.
Hiện nay, hạt lim rụng xuống đã nảy mầm thành những cây non mọc dày đặc. Bao quanh rừng lim là diện tích rừng phòng hộ và rừng sản xuất, tạo thành vành đai xanh vững chắc. Nhiều loài chim quý quay trở lại sinh sống, mang đến cho du khách những thanh âm trong trẻo mỗi sớm mai. Từ đỉnh cao nhất của rừng lim nhìn xuống, cả không gian đô thị ven sông Đà hiện ra trong tầm mắt: những dãy phố, nếp nhà sàn thấp thoáng dưới tán xanh, xen lẫn làn gió mát từ rừng thổi về. Đó là bức tranh hài hòa giữa thiên nhiên và đô thị, giữa truyền thống và hiện đại.
Rừng lim phường Thống Nhất không chỉ có giá trị sinh thái, phòng hộ, du lịch mà còn mang ý nghĩa văn hóa, tâm linh sâu sắc. Nó là minh chứng sống động cho sự hòa quyện giữa con người với thiên nhiên, giữa phố thị và đại ngàn. Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, việc bảo tồn và phát huy giá trị rừng lim không chỉ là trách nhiệm của chính quyền, mà còn là niềm tự hào và ý thức gìn giữ của mỗi người dân. Bởi lẽ, rừng lim không chỉ là “tài sản xanh” hôm nay, mà còn là di sản quý báu để lại cho thế hệ mai sau.
Lê Chung