Vừa qua, VKSND Cấp cao tại TP.HCM đã ban hành thông báo rút kinh nghiệm vụ án Nguyễn Thiện Nhân cùng đồng phạm về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Tóm tắt vụ án bị rút kinh nghiệm
Nguyễn Thiện Nhân là cán bộ tín dụng ngân hàng từ năm 2008 đến ngày 31-12-2021 thì nghỉ việc. Giữa năm 2019, Nhân vay tiền nhiều người dẫn đến không còn khả năng trả nợ nên đã dùng thủ đoạn gian dối để những người bị hại tin tưởng đưa tiền cho mình, sau đó chiếm đoạt.
Cụ thể, Nhân nói là khách hàng của Nhân đang cần vay tiền để đáo hạn ngân hàng, hứa hẹn với bị hại trong vòng từ 5 đến 10 ngày (tùy khoản vay) sẽ trả gốc và lãi nên họ tin tưởng và đồng ý cho Nhân vay tiền.
Sau khi nhận được tiền của bị hại, Nhân sử dụng trả nợ trước đó và sử dụng vào các mục đích cá nhân. Với thủ đoạn gian dối như trên, từ năm 2021 đến tháng 1-2022, bằng hình thức vay của 12 người bị hại với tổng số tiền là 70,75 tỉ đồng. Bị cáo Nhân đã chiếm đoạt toàn bộ số tiền nêu trên dẫn đến không còn khả năng trả lại.
Để thực hiện hành vi của mình, Nhân còn có sự giúp sức của Vô Trí Phúc và Trần Thanh Bình.
Xử sơ thẩm tháng 3-2024, TAND tỉnh ĐT tuyên bố bị cáo Nhân, Phúc và Bình phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, xử phạt bị cáo Nhân 20 năm tù, Phúc 5 năm tù, Bình 3 năm tù.
Ngày 29-3-2024, Viện trưởng VKSND Cấp cao tại TP.HCM kháng nghị theo hướng tăng hình phạt đối với các bị cáo và liên đới bồi thường trách nhiệm dân sự.
Xử phúc thẩm, TAND Cấp cao tại TP.HCM đã chấp nhận một phần kháng nghị phúc thẩm của Viện trưởng VKSND Cấp cao tại TP.HCM về phần hình phạt đối với bị cáo Nhân, Phúc và liên đới bồi thường trách nhiệm dân sự.
Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Theo VKSND Cấp cao tại TP.HCM, bản án sơ thẩm xử phạt các bị cáo Nhân, Phúc mức án nhẹ, chưa nghiêm.
Cụ thể, đối với bị cáo Nhân đã nhận thức và biết rõ là không có việc các khách hàng vay tiền để đáo hạn ngân hàng nhưng Nhân lại đưa ra các giấy tờ và nói là hợp đồng vay vốn của khách hàng để các bị hại tin tưởng. Hoặc có trường hợp Nhân thuê một số cá nhân đóng giả là khách hàng của Nhân đến gặp các bị hại nói là khách hàng của Nhân đang cần vay tiền để đáo hạn ngân hàng, hứa hẹn với các bị hại trong vòng từ 5 đến 10 ngày sẽ trả lại gốc và trả lãi cho các bị hại nên họ tin tưởng và đồng ý cho Nhân vay tiền.
Khi các bị hại không còn tin tưởng thì Nhân không chịu dừng lại mà tiếp tục nhờ bị cáo Phúc và bị cáo Bình nói dối để bị hại tin tưởng cho Phúc và Bình vay tiền. Khi vay được tiền thì Phúc và Bình đưa lại cho Nhân. Bằng thủ đoạn gian dối nêu trên, Nhân đã lừa đảo chiếm đoạt của 12 người bị hại với tổng số tiền 70,75 tỉ đồng nên bị cáo phải chịu trách nhiệm chính trong vụ án.
Sau khi chiếm đoạt, bị cáo dùng số tiền này để trả nợ, tiêu xài cá nhân. CQĐT chưa thu hồi số tiền bị cáo chiếm đoạt lớn nhưng mới khắc phục 1 tỉ đồng.
Đối với bị cáo Phúc có nhu cầu vay số tiền 650 triệu đồng để đáo nợ ngân hàng nhưng để giúp Nhân nên cả hai bàn bạc nói dối để ông H tin tưởng cho Phúc và Nhân vay số tiền 7 tỉ đồng. Sau khi nhận được tiền từ ông H thì Phúc sử dụng 650 triệu đồng trả nợ ngân hàng, số tiền còn lại chuyển vào tài khoản của Bình. Sau đó, Nhân kêu Bình rút ra đưa lại cho Nhân rồi Nhân sử dụng hết mà không còn khả năng trả lại cho ông H.
Đối với bị cáo Bình, bản thân bị cáo không có nhu cầu vay vốn và cũng không có hồ sơ đáo hạn ngân hàng nhưng vẫn giúp Nhân ký vào biên nhận để Nhân vay được tiền của ông H với số tiền 4 tỉ đồng. Nếu Bình không ký vào biên nhận thì ông H sẽ không cho Nhân vay tiền. Sau khi nhận được tiền từ ông H, Nhân đã cho Bình 200.000 đồng. Trước đó, Bình cũng đã một lần giúp Nhân ký hồ sơ đáo hạn Ngân hàng thì Nhân cho Bình 500.000 đồng. Do đó, các bị cáo Phúc và Bình phải chịu trách nhiệm liên đới với vai trò đồng phạm giúp sức trong vụ án.
Cạnh đó, bản án sơ thẩm không tuyên buộc bị cáo Phúc, Bình có trách nhiệm liên đời bồi thường cho bị hại H là không đúng quy định. Bị cáo Phúc, Bình giúp sức cho bị cáo Nhân chiếm đoạt tiền của H, trong đó Phúc giúp Nhân chiếm đoạt của H là 7 tỉ đồng, bị cáo Bình giúp Nhân chiếm đoạt của H là 4 tỉ đồng.
Tòa án cấp sơ thẩm xử bị cáo Nhân mức hình phạt 20 năm tù, bị cáo Phúc là 5 năm tù là nhẹ, chưa tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và hậu quả nghiêm trọng do các bị cáo gây ra, chưa đáp ứng được yêu cầu đấu tranh đối với tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong tình hình hiện nay.
VKSND Cấp cao tại TP.HCM thông báo đến các VKS địa phương trong khu vực nghiên cứu rút kinh nghiệm chung, nhằm nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự.
YẾN CHÂU