Sam Altman cảnh báo về bong bóng AI: Token AI sắp vỡ tung?

21 giờ trướcBài gốc

Token AI và nhà phát triển AI phi tập trung là gì?

Nhiều token AI hàng đầu đang được định giá quá cao xuất phát từ làn sóng thổi phồng chung.

Token AI là những đồng tiền mã hóa hoặc token được phát hành bởi các dự án có liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI). Cụ thể hơn, đây thường là các token của nền tảng blockchain hoặc ứng dụng phi tập trung (dApp) tuyên bố tích hợp AI vào sản phẩm, dịch vụ.

Token dạng này có thể dùng để trả phí khi sử dụng công nghệ AI (ví dụ chạy mô hình, truy vấn dữ liệu); làm phần thưởng cho người đóng góp tài nguyên điện toán, dữ liệu hoặc mô hình AI; dùng trong cơ chế quản trị của hệ sinh thái AI phi tập trung. Vài token AI tiêu biểu do các nhà phát triển AI phi tập trung xây dựng:

- Bittensor (TAO): Mạng lưới blockchain phi tập trung để xây dựng và sử dụng AI, nơi các nhà phát triển AI và người dùng được kết nối thông qua token TAO.

TAO lên xuống thất thường trong thời gian qua, hiện ở mức 370,23 USD và bị cho là giá cao - Ảnh chụp màn hình

- Render (RNDR): Token AI gắn với dự án Render Network - mạng lưới phi tập trung chuyên cung cấp sức mạnh tính toán GPU (bộ xử lý đồ họa) cho việc render (kế xuất hình ảnh) và AI.

- SingularityNET (AGIX): Một nền tảng giao dịch nơi các dịch vụ AI được mua bán bằng token AGIX.

Nhà phát triển AI phi tập trung là những cá nhân hoặc tổ chức xây dựng ứng dụng, mô hình hoặc nền tảng AI dựa trên công nghệ phi tập trung (thường là blockchain, mạng ngang hàng). Khác với AI truyền thống (được kiểm soát bởi các hãng lớn như Google, Microsoft và OpenAI), AI phi tập trung có đặc điểm:

- Không tập trung vào một công ty duy nhất: Mô hình, dữ liệu và sức mạnh điện toán được phân phối trên nhiều máy tính/mạng lưới toàn cầu.

- Mọi người có thể đóng góp tài nguyên, như dữ liệu, GPU/CPU (bộ xử lý trung tâm), mô hình AI và nhận phần thưởng bằng token.

- Tính minh bạch và cộng đồng quản trị: Thông qua hợp đồng thông minh và token quản trị.

- Tạo nển tảng giao dịch phi tập trung cho AI: Người dùng có thể mua, bán, trao đổi dịch vụ AI mà không cần trung gian tập trung.

Mối quan hệ tương hỗ giữa AI và tiền mã hóa

Bất chấp mục tiêu tham vọng của một số nhà phát triển AI phi tập trung, những hãng công nghệ và công ty khởi nghiệp AI xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn cùng các quỹ đầu tư mạo hiểm mới đang dẫn dắt thị trường này. Nếu có trục trặc ở cấp độ cao nhất, hậu quả với lĩnh vực tiền mã hóa có thể sẽ rất nghiêm trọng.

Sam Altman, Giám đốc điều hành OpenAI (“cha đẻ ChatGPT”) và Worldcoin, là nhân vật quan trọng với cả AI lẫn tiền mã hóa.

Worldcoin là dự án tiền mã hóa với mục tiêu tạo ra đồng tiền toàn cầu phân phối rộng rãi cho mọi người. Sam Altman cùng đội ngũ của ông phát triển Worldcoin với ý tưởng kết hợp sinh trắc học (quét mống mắt) để xác nhận danh tính duy nhất cho từng cá nhân, từ đó phân phối token Worldcoin một cách công bằng.

Trong cuộc phỏng vấn mới đây, Sam Altman cho biết công ty khởi nghiệp OpenAI muốn chi hàng nghìn tỉ USD trong tương lai cho cơ sở hạ tầng cần thiết để phát triển và vận hành các dịch vụ AI. Điều ông cần lúc này là tìm ra cách huy động được số tiền khổng lồ đó.

“Bạn nên kỳ vọng rằng OpenAI sẽ chi hàng nghìn tỉ USD cho cơ sở hạ tầng trong một tương lai không quá xa. Bạn cũng nên kỳ vọng sẽ có một nhóm các nhà kinh tế sẽ nói rằng: Điều này thật điên rồ, thật liều lĩnh… Còn chúng tôi thì sẽ chỉ đáp: Biết gì không? Hãy để chúng tôi làm việc của mình”, Sam Altman chia sẻ với một nhóm phóng viên hôm 15.8.

Sam Altman tiết lộ OpenAI đang nghĩ ra một cách mới để tài trợ cho khoản chi khổng lồ đó. “Tôi đoán rằng chúng tôi có thể thiết kế ra một loại công cụ tài chính hoàn toàn mới cho việc tài trợ và năng lực điện toán mà thế giới vẫn chưa nghĩ ra. Chúng tôi đang làm việc về điều đó”, doanh nhân 40 tuổi người Mỹ nói.

Vào tháng 1, Sam Altman cùng Masayoshi Son (giám đốc điều hành SoftBank Group) và Larry Ellison (chủ tịch hội đồng quản trị kiêm giám đốc công nghệ Oracle) đến Nhà Trắng để công bố một dự án hạ tầng trị giá 500 tỉ USD trong 4 năm có tên Stargate. Tuy nhiên, Sam Altman hình dung rằng chi tiêu thực tế sẽ còn lớn hơn nhiều so với quy mô hiện tại của Stargate.

Sam Altman cho rằng AI đang trong bong bóng gây lo ngại - Ảnh: Internet

Bất chấp những lời hứa hẹn từ Sam Altman về việc đầu tư vào hạ tầng AI của OpenAI, bức tranh lạc quan đang bắt đầu xuất hiện những vết nứt. Ông cho rằng AI đang ở trong một bong bóng và điều đó có thể mang đến hệ quả nặng nề cho thị trường.

Giám đốc điều hành OpenAI nói ông nhìn thấy điểm tương đồng giữa cơn sốt đầu tư vào AI hiện nay và bong bóng dot-com.

Bong bóng dot-com diễn ra vào cuối thập niên 1990 đến đầu thập niên 2000, chính xác nhất là từ năm 2000 đến 2002. Đây là vụ khủng hoảng thị trường chứng khoán liên quan đến các công ty internet.

Nguyên nhân

Cuối thập niên 1990, các nhà đầu tư đổ xô vào các công ty internet mới thành lập, kỳ vọng rằng chúng sẽ mang lại lợi nhuận khổng lồ. Nhiều công ty không có mô hình kinh doanh vững chắc nhưng vẫn nhận được nguồn vốn lớn và định giá cao trên thị trường chứng khoán.

Các công ty dot-com (hoạt động chủ yếu trên internet và có tên miền kết thúc bằng.com) chi tiền vào quảng cáo, mở rộng nhanh mà không có doanh thu ổn định.

Hậu quả

Tháng 3.2000, chỉ số Nasdaq (đại diện cho nhiều hãng công nghệ) đạt đỉnh và sau đó giảm mạnh, mất hơn 75% giá trị vào năm 2002. Nhiều công ty dot-com như Pets.com, Webvan và eToys sụp đổ hoàn toàn. Từ đó, thị trường lao động ngành công nghệ bị ảnh hưởng nghiêm trọng và nhiều người mất việc.

Bài học

Sau vụ nổ bong bóng dot-com, các hãng công nghệ tập trung hơn vào mô hình kinh doanh bền vững và lợi nhuận thực tế. Những hãng công nghệ như Amazon, Google, eBay đã tồn tại qua giai đoạn này và phát triển mạnh mẽ nhờ chiến lược kinh doanh dài hạn.

Đâu là bằng chứng cho nhận định của Sam Altman và những hệ quả với lĩnh vực AI trong tiền mã hóa là gì? Theo trang BC, những lo ngại là khá nghiêm trọng.

“Khi bong bóng xảy ra, những người thông minh thường quá phấn khích trước một công nghệ mới. Nếu bạn nhìn lại hầu hết các bong bóng trong lịch sử, như bong bóng dot-com, thì đều có một thứ gì đó thật sự tồn tại. Công nghệ đó thực sự quan trọng, nhưng nhiều người đã quá hưng phấn. Liệu chúng ta đang ở giai đoạn mà nhà đầu tư nói chung đang quá phấn khích về AI không? Theo ý kiến của tôi là có. AI có phải là điều quan trọng nhất xảy ra trong một thời gian rất dài không? Ý kiến của tôi cũng là có”, Sam Altman chia sẻ với trang The Verge.

Ông khẳng định AI sớm muộn sẽ tạo ra tác động lâu dài với thế giới kinh doanh lẫn xã hội.

Ngoài ra, Giám đốc điều hành OpenAI cho rằng “xã hội nói chung” sẽ khó mà hối tiếc về khoản đầu tư khổng lồ vào AI, nhưng cho rằng định giá một số công ty khởi nghiệp hiện nay là “điên rồ” và “phi lý”. Ông bổ sung: “Sẽ có ai đó phải chịu thiệt hại vì điều này”.

"Bong bóng AI sẽ vỡ vào tháng 8.2026"

Tự nhận là chuyên gia về bong bóng, tài khoản X bubble bo thậm chí đưa ra dự đoán đáng sợ hơn Sam Altman khi viết hôm 8.8 vừa qua: “Tôi chẳng vui gì khi phải nói rằng bong bóng AI sẽ vỡ vào khoảng cùng thời điểm này năm sau (tháng 8.2026 - PV). Khi bạn hứa hẹn khả năng mở rộng vô hạn nhưng lại không thực hiện được thì mọi tính toán sẽ thay đổi. Tôi không nghĩ điều đó sẽ tệ hại với hầu hết công ty, nhưng những ai xây dựng toàn bộ mô hình kinh doanh dựa vào việc tạo ra các mô hình ngôn ngữ lớn tốt nhất thì đáng tiếc sẽ phải chật vật. Lý do bởi các mô hình ngày càng trở thành sản phẩm phổ biến.

Người dùng cuối không quá quan tâm Claude có tốt hơn GPT-5 khoảng 5% hay không. Họ quan tâm đến chi phí, tốc độ và tính hữu ích, đặc biệt khi quy mô sử dụng đang ngày càng lớn.

Những kẻ thắng cuộc mới sẽ là các loại chip suy luận với tổng chi phí sở hữu (TCO) thấp, khi mọi tầng trong hệ thống dần trở thành thứ sản phẩm phổ thông như bộ chuyển mạch mạng và card mạng. Những người chiến thắng khác sẽ là những ai đang mở ra các biên giới mới trong việc ứng dụng AI vào lĩnh vực mới mẻ, từ phát triển thuốc cho đến giảng dạy”.

Hầu hết token AI lớn có hiệu suất kém

Các dấu hiệu, dữ liệu, xu hướng thị trường cho thấy giá trị từ việc đầu tư xây dựng hạ tầng AI quan trọng hơn nhiều so với gì mà nhiều nhà đầu tư đang nhìn nhận. Nói cách khác, đầu tư vào hạ tầng AI đang chưa được nhiều nhà đầu tư đánh giá đúng mức vì tiềm năng thực tế cao hơn rất nhiều. Song liệu điều đó có thể hiện rõ ở giá hay hiệu suất của các token AI trong tiền mã hóa không?

Theo trang BC, hầu hết token AI lớn như TAO (Bittensor), RNDR (Render)... gần đây lại cho thấy hiệu suất kém hoặc thất thường. Khi phân tích chi tiết hơn các token AI hàng đầu, chúng ta sẽ thấy rõ bức tranh toàn cảnh hơn về thị trường tiền mã hóa liên quan đến AI.

Bittensor đang xây dựng hạ tầng blockchain và thị trường cho các công cụ học máy, nhưng chưa phải là một mô hình ngôn ngữ lớn.

Công cụ học máy là bộ khung/kho thư viện phần mềm giúp nhà phát triển tạo, huấn luyện và triển khai mô hình AI. Trong khi mô hình ngôn ngữ lớn là mô hình AI đã trải qua quá trình huấn luyện dài ngày trên khối lượng dữ liệu văn bản khổng lồ, có khả năng hiểu, sinh và xử lý ngôn ngữ tự nhiên, điển hình là GPT-5, Google Gemini 2.5 hay DeepSeek-R1.

Nói cách khác, công cụ học máy là bộ dụng cụ (giúp xây nhà), còn mô hình ngôn ngữ lớn là ngôi nhà đã xây xong (có thể dùng ngay).

Nền tảng blockchain phi tập trung NEAR, dù từng cho thấy những dấu hiệu khả quan trong tháng 8, nhưng cũng ở tình trạng tương tự Bittensor (không có mô hình ngôn ngữ lớn).

Nhìn chung, lĩnh vực token AI đang tụt hậu so với các công ty AI lớn nhất và không phải là động lực chính của thị trường. Khi các yếu tố kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến những hãng phát triển mô hình ngôn ngữ lớn hàng đầu, thị trường token AI sẽ suy giảm theo.

Vì lý do này, những người trong lĩnh vực tiền mã hóa nên lưu ý đến những bình luận của Sam Altman và dấu hiệu cảnh báo khác.

Ngành công nghệ vốn nổi tiếng với sự biến động, nhiều tài sản, doanh nghiệp và mô hình phần mềm từng bốc hơi trong những cú sụp đổ. Bong bóng AI cũng có thể gây ra điều tương tự cho lĩnh vực tiền mã hóa liên quan.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/sam-altman-canh-bao-ve-bong-bong-ai-token-ai-sap-vo-tung-236319.html