Các email trao đổi của Elon Musk, vừa được tiết lộ trong vụ kiện mà ông chống lại OpenAI, mang đến cái nhìn về những ngày đầu của OpenAI và mô tả cuộc chiến nhân tài mà cuối cùng đã định hình nên công ty như hiện nay.
Elon Musk đồng sáng lập OpenAI cùng 10 người khác, gồm cả Giám đốc điều hành Sam Altman và Chủ tịch Greg Brockman, nhưng đã rời công ty vào năm 2018 do xung đột lợi ích với công việc của ông tại Tesla.
Sau đó, Elon Musk đã chỉ trích OpenAI, cáo buộc công ty đi chệch khỏi sứ mệnh ban đầu là phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) theo cách an toàn, mang lại lợi ích cho nhân loại.
Tháng 8 vừa qua, Elon Musk đã kiện Sam Altman và Greg Brockman, nói rằng ông bị "lừa dối" khi thành lập công ty với những lý do sai sự thật. Luật sư của Elon Musk lập luận rằng đó chỉ là "chiêu bài từ thiện giả tạo – mồi câu cho kế hoạch lừa đảo dài hạn của Sam Altman".
Tuy nhiên, các email mới công bố cho thấy Elon Musk, Sam Altman, Greg Brockman ban đầu đồng thuận về sứ mệnh của OpenAI và quyết tâm làm mọi cách để thu hút những tài năng hàng đầu trong ngành.
Theo một email Greg Brockman gửi Elon Musk và Sam Altman vào tháng 11.2015, OpenAI ban đầu dự định trả lương cơ bản cho các thành viên sáng lập là 175.000 USD/năm. Tuy nhiên, đối thủ Google DeepMind cũng có kế hoạch riêng.
"Vừa nhận được tin DeepMind dự định sẽ đưa ra các lời đề nghị hấp dẫn cho mọi người trong OpenAI ngày mai để cố hủy diệt công ty”, Sam Altman viết cho các đồng nghiệp vào ngày 11.12.2015.
Sam Altman hỏi liệu mọi người có phản đối việc tăng mức lương hàng năm thêm 100.000 đến 200.000 USD hay không.
"Có vẻ DeepMind đang chuẩn bị mở cuộc chiến về vấn đề này, thậm chí chủ động tiếp cận và thuyết phục các chuyên gia tham gia đội ngũ của họ tại hội nghị NIPS", ông viết.
NIPS (Neural Information Processing Systems) một trong những hội nghị quan trọng nhất trong lĩnh vực AI và học máy.
Elon Musk thúc giục nhóm làm mọi cách để thu hút nhân tài. "Hoặc chúng ta có được những người giỏi nhất thế giới, hoặc sẽ bị DeepMind đánh bại", Giám đốc điều hành Tesla viết.
Greg Brockman phản hồi: "Hiểu rõ rồi. Nghe có vẻ là một kế hoạch. Tôi sẽ tiếp tục làm việc với Sam Altman chi tiết, nhưng hãy cho tôi biết nếu các anh muốn được cập nhật".
Elon Musk, Sam Altman đồng sáng lập OpenAI cùng 9 người khác - Ảnh: Internet
OpenAI luôn được công nhận là nơi tập hợp những tài năng hàng đầu trong lĩnh vực AI. Vị thế phi lợi nhuận và sứ mệnh cao cả của công ty để mang lại lợi ích cho nhân loại đã giúp thu hút được nhiều nhân tài.
Tuy nhiên, giống Elon Musk, một số nhân viên lâu năm ở OpenAI đã bắt đầu đặt câu hỏi về cam kết của công ty với sứ mệnh đó. Năm qua, một số lãnh đạo chủ chốt đã rời công ty khởi nghiệp AI này, với vài người viện dẫn lo ngại về an toàn.
Trong tuyên bố công khai sau khi rời đi, Jan Leike (người từng đứng đầu đội ngũ superalignment của OpenAI) cho biết công ty đã đi lệch khỏi sứ mệnh ban đầu. Các lãnh đạo khác kín tiếng hơn về lý do rời OpenAI.
Superalignment đề cập đến việc đảm bảo rằng các hệ thống AI tiên tiến, đặc biệt là AGI, hoạt động theo cách hoàn toàn phù hợp với lợi ích của con người và không gây hại. Công việc liên quan đến superalignment gồm phát triển các phương pháp để đảm bảo rằng những mục tiêu và hành động của AI không chỉ phù hợp với các giá trị và mong muốn của con người, mà còn có thể đối phó với tình huống phức tạp, không lường trước được.
AGI là AI siêu thông minh, tiên tiến đến mức có thể làm được nhiều việc ngang bằng hoặc tốt hơn con người.
Trong các email gửi những ngày đầu ở OpenAI, Elon Musk đã vạch ra sứ mệnh ban đầu của công ty.
"OpenAI là công ty nghiên cứu AI phi lợi nhuận với mục tiêu phát triển trí thông minh kỹ thuật số theo cách có khả năng mang lại lợi ích cao nhất cho nhân loại nói chung, không bị ràng buộc bởi nghĩa vụ tạo ra lợi nhuận tài chính", tỷ phú này viết cho các đồng nghiệp vào tháng 12.2015.
Gần một thập kỷ sau, OpenAI từ bỏ vị thế phi lợi nhuận của mình và hiện được định giá đến 157 tỉ USD.
Hôm 15.11, Elon Musk đã mở rộng vụ kiện chống lại OpenAI, bổ sung các cáo buộc liên bang về chống độc quyền và khiếu nại khác, đồng thời thêm Microsoft là bị đơn.
Vụ kiện sửa đổi của Elon Musk, được nộp hôm 15.11 tại tòa án liên bang ở thành phố Oakland, (bang California, Mỹ), cáo buộc rằng Microsoft và OpenAI đã tìm cách độc quyền hóa thị trường AI tạo sinh (AI tạo sinh) một cách bất hợp pháp và loại bỏ các đối thủ cạnh tranh.
Giống khiếu nại ban đầu của Elon Musk vào tháng 8, đơn kiện mới cáo buộc OpenAI và Giám đốc điều hành Sam Altman vi phạm các điều khoản hợp đồng bằng cách đặt lợi nhuận lên trên lợi ích công cộng trong nỗ lực thúc đẩy AI.
“Chưa từng có công ty nào chuyển từ một tổ chức phi lợi nhuận miễn thuế sang gã khổng lồ vì lợi nhuận trị giá 157 tỉ USD, làm tê liệt thị trường, chỉ trong vòng 8 năm”, nội dung đơn kiện nêu rõ. Vụ kiện yêu cầu hủy bỏ giấy phép của OpenAI với Microsoft và buộc họ phải hoàn trả những khoản lợi nhuận "bất chính".
“Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh của Microsoft đã leo thang. Ánh sáng mặt trời là chất khử trùng tốt nhất”, Marc Toberoff (luật sư của Elon Musk) cho biết trong một tuyên bố.
Elon Musk từ lâu đã chỉ trích OpenAI, công ty khởi nghiệp mà ông đồng sáng lập và nay trở thành gương mặt đại diện của AI tạo sinh nhờ được Microsoft đầu tư ít nhất 13 tỉ USD.
Elon Musk đang nổi lên như một nhân vật quan trọng trong chính quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Trump đã bổ nhiệm Elon Musk vào vai trò mới nhằm cắt giảm lãng phí chính phủ, sau khi Giám đốc điều hành Tesla đổ hơn 130 triệu USD vào cuộc bầu cử để ủng hộ ông và đảng Cộng hòa.
Hôm 12.11, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đề cử Elon Musk và Vivek Ramaswamy (cựu ứng cử viên Tổng thống Mỹ thuộc đảng Cộng hòa) cho vị trí lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) mới được thành lập. Công việc của hai doanh nhân sẽ kết thúc vào ngày 4.7.2026.
"Tôi rất vui mừng thông báo rằng Elon Musk cùng Vivek Ramaswamy sẽ lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE)", ông Donald Trump cho biết trong thông cáo báo chí.
Ông Trump tuyên bố Elon Musk và Vivek Ramaswamy sẽ mở đường cho chính quyền mới phá bỏ bộ máy quan liêu của chính phủ, cắt giảm các quy định thừa thải, giảm chi tiêu lãng phí và tái cấu trúc các cơ quan liên bang.
Elon Musk và Vivek Ramaswamy là hai người ủng hộ nổi bật từ khu vực tư nhân với ông Trump trong thời gian tranh cử để trở lại Nhà Trắng.
Ngay sau khi ông Trump đưa ra thông báo này, Elon Musk chia sẻ trên mạng xã hội X rằng: "Đe dọa nền dân chủ? Không, đe dọa bộ máy quan liêu!".
Về phần mình, Vivek Ramaswamy tuyên bố: "Chúng tôi sẽ không dễ dàng bỏ cuộc".
Vivek Ramaswamy là doanh nhân công nghệ sinh học. Sau khi thất bại trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa năm nay, Vivek Ramaswamy nhanh chóng trở thành đồng minh mạnh mẽ cho ông Trump.
Trước đó, Elon Musk khẳng định có thể nhanh chóng cắt giảm 2.000 tỉ USD chi tiêu ngân sách cho chính phủ nếu ông Trump đắc cử.
Từ trước đến nay, Elon Musk chưa từng làm việc trong bộ máy chính quyền Mỹ. Tuy nhiên, các công ty mà tỷ phú 53 tuổi người Mỹ điều hành nhiều năm qua đã ký kết hợp đồng với chính phủ Mỹ, liên quan đến dự án không gian, quân sự và tình báo.
Vụ kiện mở rộng từ Elon Musk cáo buộc OpenAI và Microsoft vi phạm luật chống độc quyền bằng cách ràng buộc cơ hội đầu tư vào họ bằng các thỏa thuận không hợp tác với các đối thủ khác. Đơn kiện cũng cho rằng thỏa thuận cấp phép độc quyền giữa OpenAI và Microsoft tương tự một vụ sáp nhập không có sự phê duyệt của cơ quan quản lý.
Trong một tuyên bố, OpenAI cho biết vụ kiện mới nhất của Elon Musk "thậm chí còn vô căn cứ và quá đáng hơn những vụ trước đó". Microsoft từ chối bình luận.
Vào năm 2023, Elon Musk thành lập xAI để cạnh tranh với OpenAI. Tỷ phú giàu nhất thế giới đang chống lại cáo buộc trong một vụ kiện ở bang Delaware (Mỹ) rằng xAI làm cạn kiệt nguồn nhân lực và tài nguyên Tesla, một trong những công ty khác của ông, gây thiệt hại cho cổ đông hãng sản xuất ô tô điện này.
Hồi tháng 10, Elon Musk gọi OpenAI là "ác quỷ" vì được cho đã yêu cầu các nhà đầu tư không ủng hộ các đối thủ AI của mình, gồm cả xAI, sau vòng gọi vốn gần đây nhất trị giá 6,6 tỉ USD giúp công ty có mức định giá đến 157 tỉ USD.
Khi được các nhà đầu tư toàn cầu đầu tư 6,6 tỉ USD, OpenAI đã yêu cầu họ đưa ra cam kết không chỉ dừng lại ở việc cung cấp vốn. Cụ thể hơn, OpenAI muốn các nhà đầu tư không tài trợ cho 5 công ty mà họ coi là đối thủ cạnh tranh trực tiếp, theo các nguồn tin của Reuters.
Trong danh sách 5 công ty đó có 3 đối thủ đang phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn là xAI của Elon Musk, Anthropic và Safe Superintelligence (công ty mới thành lập của Ilya Sutskever, cựu giám đốc khoa học và đồng sáng lập OpenAI).
Anthropic, xAI và Safe Superintelligence đang chạy đua với OpenAI để xây dựng các mô hình ngôn ngữ lớn, nên cần hàng tỉ USD tiền tài trợ.
Hai cái tên còn lại là hai công ty ứng dụng AI, gồm startup tìm kiếm AI Perplexity và hãng tìm kiếm doanh nghiệp Glean.
Perplexity và Glean được nhắc đến trong cuộc trò chuyện của OpenAI với các nhà đầu tư, cho thấy “cha đẻ ChatGPT” có kế hoạch bán nhiều sản phẩm hơn cho các doanh nghiệp và người dùng cuối khi đưa ra dự báo tăng trưởng doanh thu đầy tham vọng lên 11,6 tỉ USD vào năm 2025 từ 3,7 tỉ USD trong 2024.
Mới đây, Sam Altman nói ông "rất biết ơn" Elon Musk vì đã tài trợ cho OpenAI trong những ngày đầu bất chấp mối quan hệ căng thẳng của họ hiện nay.
Sam Altman thừa nhận rằng việc có thể giải quyết vấn đề tài trợ của OpenAI ngay từ đầu, bằng tiền từ các dự án trước đây, "rất hữu ích" trong việc đưa công ty đi vào hoạt động, vì nếu không sẽ rất khó để tìm được các nhà đầu tư khác.
Sơn Vân