Super Cat League có những chú mèo giống người xuất hiện trong những cảnh tượng kỳ lạ. Ảnh: @SuperCatLeague/YouTube
Theo tờ The Guardian ngày 27/12, công ty chỉnh sửa video Kapwing đã khảo sát 15.000 kênh YouTube phổ biến nhất thế giới, cụ thể là 100 kênh đứng đầu ở mỗi quốc gia, và phát hiện 278 kênh trong số đó chỉ chứa nội dung AI kém chất lượng.
Theo ước tính, các kênh AI kém chất lượng này đã tích lũy hơn 63 tỷ lượt xem và 221 triệu người đăng ký, tạo ra khoảng 117 triệu USD doanh thu mỗi năm.
Các nhà nghiên cứu cũng tạo một tài khoản YouTube mới và phát hiện 104 trong số 500 video đầu tiên được đề xuất cho bảng tin là AI chất lượng kém. Một phần ba trong 500 video thuộc loại “brainrot” (thối não), một danh mục bao gồm nội dung AI kém chất lượng và các nội dung chất lượng thấp khác được tạo ra để gây chú ý rồi kiếm tiền.
Những phát hiện này phản ánh một ngành đang mở rộng nhanh chóng, gây bão hòa các nền tảng mạng xã hội lớn, từ X đến Meta đến YouTube, và định hình một kỷ nguyên nội dung mới: tách rời bối cảnh, gây nghiện và mang tính toàn cầu.
Phân tích của The Guardian trong năm nay cho thấy gần 10% các kênh YouTube tăng trưởng nhanh nhất là "AI slop", thu hút hàng triệu lượt xem bất chấp nỗ lực của nền tảng nhằm kiềm chế nội dung không xác thực.
Các kênh do Kapwing xác định có phạm vi phân bố toàn cầu và được xem trên toàn cầu. Chúng có hàng triệu người đăng ký. Tại Tây Ban Nha, 20 triệu người, tương đương gần một nửa dân số, theo dõi các kênh AI đang thịnh hành. Các kênh AI có 18 triệu người theo dõi ở Ai Cập, 14,5 triệu ở Mỹ và 13,5 triệu ở Brazil.
Bandar Apna Dost, kênh có lượt xem nhiều nhất trong nghiên cứu, đặt trụ sở tại Ấn Độ và hiện có 2,4 tỷ lượt xem. Kênh này giới thiệu các cuộc phiêu lưu của một con khỉ rhesus nhân hóa và một nhân vật cơ bắp lấy cảm hứng từ Incredible Hulk, chiến đấu với quỷ dữ và di chuyển bằng trực thăng làm từ cà chua. Kapwing ước tính kênh này có thể kiếm tới 4,25 triệu USD.
Bà Rohini Lakshané, nhà nghiên cứu về công nghệ và quyền kỹ thuật số, cho biết mức độ phổ biến của Bandar Apna Dost nhiều khả năng xuất phát từ tính phi lý, các khuôn mẫu siêu nam tính và việc thiếu cốt truyện, khiến nội dung dễ tiếp cận với người xem mới.
Pouty Frenchie, có trụ sở tại Singapore, có 2 tỷ lượt xem và dường như nhắm đến trẻ em. Kênh này ghi lại các cuộc phiêu lưu của một chú chó bulldog Pháp, lái xe đến khu rừng kẹo, ăn sushi pha lê. Kênh có nhiều video được lồng nhạc nền là tiếng cười trẻ em. Kapwing ước tính kênh này kiếm gần 4 triệu USD mỗi năm.
Cuentos Facinantes, có trụ sở tại Mỹ, cũng dường như nhắm đến trẻ em khi có các cốt truyện hoạt hình và có 6,65 triệu người đăng ký, trở thành kênh có nhiều người đăng ký nhất trong nghiên cứu.
Trong khi đó, The AI World, có trụ sở tại Pakistan, chứa các video ngắn do AI tạo ra về lũ lụt thảm khốc ở Pakistan, với tiêu đề như Poor People, Poor Family và Flood Kitchen. Nhiều video trong số này được lồng nhạc nền mang tên Relaxing Rain, Thunder & Lightning Ambience for Sleep. Riêng kênh này có 1,3 tỷ lượt xem.
Rất khó xác định chính xác mức độ quan trọng của các kênh này so với biển nội dung khổng lồ vốn đã có trên YouTube. Nền tảng này không công bố thông tin về tổng số lượt xem mỗi năm, cũng như bao nhiêu trong số đó là nội dung AI.
Nhưng đằng sau những cảnh tượng kỳ quái như rừng kẹo và thảm họa là một ngành đang phát triển, gồm những người tìm cách mới để kiếm tiền từ các nền tảng nổi tiếng nhất thế giới bằng công cụ AI.
Ông Max Read, nhà báo viết nhiều về AI kém chất lượng, bình luận: “Có những nhóm người rất đông trên Telegram, WhatsApp, Discord và các diễn đàn trao đổi mẹo và ý tưởng, đồng thời bán các khóa học về cách tạo ra thứ rác đủ hấp dẫn để kiếm tiền. Họ có cái mà họ gọi là các ngách. Một ngách mà tôi gần đây để ý là video AI về nồi áp suất của mọi người phát nổ trên bếp”.
Theo ông Read, dù người tạo AI kém chất lượng có mặt ở khắp nơi, nhưng nhiều người đến từ các quốc gia nói tiếng Anh có kết nối internet tương đối mạnh, nơi mức lương trung bình thấp hơn số tiền họ có thể kiếm trên YouTube.
Ông nói: “Chủ yếu là các quốc gia thu nhập trung bình như Ukraine, rất nhiều người ở Ấn Độ, Kenya, Nigeria, khá nhiều ở Brazil. Bạn cũng thấy ở Việt Nam. Những nơi có mức độ tự do tương đối trên mạng để truy cập các nền tảng mạng xã hội”.
Không phải lúc nào cũng dễ trở thành người tạo “AI slop”. Trước hết, các chương trình dành cho nhà sáng tạo trên YouTube và Meta không phải lúc nào cũng minh bạch về việc họ trả tiền cho ai và bao nhiêu. Ngoài ra, hệ sinh thái AI kém chất lượng đầy rẫy những kẻ lừa đảo: những người bán mẹo và khóa học về cách tạo nội dung lan truyền, thường kiếm nhiều tiền hơn là chính các nhà sản xuất “AI slop”.
Tuy nhiên, với một số người, đó vẫn là kế sinh nhai. Dù các ý tưởng mới để thu hút sự chú ý, như ví dụ về nồi áp suất phát nổ, liên tục xuất hiện, khi nói đến nội dung AI kém chất lượng, sự sáng tạo của con người kém quan trọng hơn nhiều so với các thuật toán phân phối nội dung trên Meta và YouTube.
Ông Read nói: “Những trang web này về bản chất là các cỗ máy thử nghiệm khổng lồ. Hầu như bất cứ thứ gì bạn nghĩ ra, bạn đều có thể đã tìm thấy trên Facebook. Vấn đề là làm thế nào để tìm ra những thứ đang hoạt động tốt, rồi làm thế nào để mở rộng quy mô. Làm sao để tạo ra 10 phiên bản”.
Người phát ngôn của YouTube cho biết: “AI tạo sinh là một công cụ và giống như mọi công cụ khác, nó có thể được dùng để tạo ra cả nội dung chất lượng cao lẫn chất lượng thấp. Chúng tôi tiếp tục tập trung kết nối người dùng với nội dung chất lượng cao, bất kể nội dung đó được tạo ra như thế nào. Mọi nội dung tải lên YouTube phải tuân thủ các nguyên tắc cộng đồng của chúng tôi và nếu phát hiện nội dung vi phạm chính sách, chúng tôi sẽ gỡ bỏ”.
Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc