Người dân mua xăng sinh học E10 tại một điểm bán xăng dầu ở phường Xuân Hòa. (Ảnh HOÀNG LIÊM)
Làm rõ những lợi ích của xăng E10
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Văn Đình Sơn Thọ (Đại học Bách khoa Hà Nội), thị trường Thành phố Hồ Chí Minh tiêu thụ khoảng 7.000 m3 xăng dầu/ngày (2,5 triệu tấn xăng dầu/năm) để cung cấp nhiên liệu cho 8,5 triệu xe máy, 1 triệu ô-tô các loại, 2.200 xe buýt, 13.300 xe ta-xi… Hệ lụy là bầu không khí ở thành phố phải tiếp nhận nhiều khí thải độc hại, gây ô nhiễm môi trường khá nặng.
Theo một nghiên cứu khoa học, hoạt động giao thông tại thành phố thải ra khoảng 429.000 tấn khí CO, 146.000 tấn khí HC, 70.000 tấn khí NOx, 18.000 tấn bụi mịn PM và hơn 1.000 tấn khí SO2 mỗi năm; đây đều là những tác nhân trực tiếp làm suy giảm chất lượng không khí, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân. Theo tính toán, nếu thành phố đưa xăng E10 vào sử dụng thì mức độ ô nhiễm môi trường sẽ giảm đáng kể: Lượng khí thải CO (rất độc và chiếm tỷ lệ lớn) sẽ giảm khoảng 17%; khí thải HC sẽ giảm khoảng 16% (CO và HC là khí thải chính trong khói thải của động cơ sử dụng xăng)…
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cho biết: Việc sử dụng xăng sinh học E10 sẽ giải quyết được một lần ba bài toán: Củng cố an ninh năng lượng nhờ thay thế việc nhập khẩu nhiên liệu; tạo giá trị kinh tế tuần hoàn nhờ kết nối nông nghiệp-công nghiệp chế biến và giảm phát thải phù hợp các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu. Giữa tình hình biến động khó lường của vấn đề năng lượng toàn cầu, Việt Nam cần một giải pháp vừa giảm phụ thuộc nhập khẩu xăng dầu, vừa cải thiện môi trường theo lộ trình Net Zero vào năm 2050; và xăng E10 (pha 10% ethanol sinh học với 90% xăng khoáng) đáp ứng được đồng thời hai mục tiêu này.
Cụ thể, theo các nghiên cứu, xăng E10 có thể giúp cắt giảm khoảng 7% lượng khí thải CO2, góp phần thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0”; hạn chế khí độc, làm không khí sạch hơn, phù hợp mục tiêu Net Zero. Tương tự, theo Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), việc triển khai sử dụng đồng bộ xăng E10 sẽ mang lại nhiều lợi ích. Một mặt, giúp giảm dần sự phụ thuộc vào xăng khoáng truyền thống, tăng cường tiêu thụ ethanol nội địa, hỗ trợ phát triển ngành nông nghiệp (trồng sắn, mía đường) và tạo thêm việc làm cho người lao động.
Mặt khác, xăng E10 góp phần giảm đến mức thấp nhất ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn; qua đó, cải thiện sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng môi trường sống.
Đẩy mạnh công tác truyền thông
Để góp phần khắc phục ô nhiễm không khí, ngày 7/11, Bộ Công thương đã ban hành Thông tư số 50/2025/TT-BCT quy định lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống tại Việt Nam.
Theo đó, từ ngày 1/6/2026, xăng không chì phải phối trộn, pha chế thành xăng E10 để sử dụng cho động cơ xăng trên cả nước. Trước đó, ngày 13/10/2025, Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành Công văn số 2846/UBND-ĐT về việc khẩn trương thực hiện biện pháp kiểm soát, khắc phục ô nhiễm môi trường trên địa bàn.
Theo ông Nguyễn Viết Hồng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thành phố, người tiêu dùng đang rất quan tâm sự khác nhau giữa các loại xăng khoáng truyền thống với xăng E10, lợi ích của xăng E10; người tiêu dùng sẽ được hỗ trợ gì khi chuyển đổi sang phương tiện sử dụng xăng E10; và loại phương tiện nào phù hợp, được ưu tiên, không được sử dụng… Từ đó, ông Hồng cho rằng: Các cơ quan chức năng cần có những giải pháp về truyền thông hiệu quả; Nhà nước cần có các chính sách rõ ràng, thiết thực để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sử dụng xăng E10.
Tương tự, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cũng cho rằng: Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ pháp lý, kỹ thuật, tài chính để doanh nghiệp thuận lợi khi chuyển đổi sang kinh doanh xăng E10. Bên cạnh đó, Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ cần đưa ra các khuyến cáo về các dòng xe/ đời xe không phù hợp để sử dụng xăng E10 và kế hoạch, lộ trình để loại bỏ các dòng xe/ đời xe quá cũ, không bảo đảm tiêu chuẩn lưu thông.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Văn Đình Sơn Thọ, các cơ quan chức năng của thành phố cần có một cuộc rà soát, kiểm kê để phân loại rõ có bao nhiêu phương tiện tương thích với xăng sinh học (E5, E10), bao nhiêu phương tiện không phù hợp… Bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh, Phó Chi cục trưởng Bảo vệ Môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố) cho biết: Các hoạt động giao thôngvận tải, sản xuất công nghiệp, xây dựng… được xác định là những nguồn gây ô nhiễm không khí chính.
Trong đó, giao thông đường bộ được xác định là nguồn gây ô nhiễm không khí hàng đầu, nhất là tại khu vực nội thành. Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố đã xây dựng kế hoạch hành động về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Thành phố sẽ sớm ban hành Kế hoạch triển khai kế hoạch này, trong đó tập trung nguồn lực triển khai quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả các giải pháp từ chính sách quản lý, quy hoạch, kỹ thuật và truyền thông với sự tham gia của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; với mục tiêu giảm ô nhiễm môi trường không khí, bảo đảm chất lượng không khí ở mức an toàn cho sức khỏe.
Còn theo Phó Giám đốc Sở Công thương Nguyễn Thị Kim Ngọc, trong bối cảnh số lượng phương tiện giao thông tiếp tục tăng mạnh, cả nước đang chuyển đổi xanh mạnh mẽ, cơ sở pháp lý đã đầy đủ, việc triển khai sử dụng rộng rãi xăng E10 là rất hợp lý. Các sở, ngành, doanh nghiệp của thành phố đã có sự chuẩn bị và sẵn sàng cho việc triển khai đồng loạt sản phẩm xăng sinh học E10 ra thị trường.
Thời gian tới, ngành công thương sẽ đẩy mạnh công tác truyền thông để người tiêu dùng hiểu và yên tâm sử dụng xăng E10. Bà Nguyễn Thúy Hiền, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương), cho biết: Bộ Công thương đã đề xuất các bộ, ngành có liên quan hoàn thiện bộ quy chuẩn xăng E5 và E10; cách tính thuế môi trường; tuyên truyền để người dân sử dụng xăng E10.
HOÀNG LIÊM